AN IV, 200 - od czego wolny jest arahat

Mnisi, są te cztery rzeczy, co zrodzone. Jakie cztery? Upodobanie zrodzone z upodobania; nienawiść zrodzona z upodobania; upodobanie zrodzone z nienawiści; i nienawiść zrodzona z nienawiści.

A jak, mnisi, upodobanie rodzi się z upodobania? Tu, pewna osoba jest chciana, kochana i miła drugiej. Inni traktują tą osobę w sposób co chciany, kochany, i miły. Jawi mu się później: 'Inni traktują tą osobę która jest chciana, kochana przeze mnie i mi miła, w sposób co chciany, kochany, i miły'. W ten sposób czuje do nich upodobanie. To w ten sposób upodobanie rodzi się z upodobania.

A jak nienawiść rodzi się z upodobania? Tu, pewna osoba jest chciana, kochana i miła drugiej. Inni traktują tą osobę w sposób co niechciany, niekochany, i niemiły. Jawi mu się później: 'Inni traktują tą osobę która jest chciana, kochana przeze mnie i mi miła, w sposób co niechciany, niekochany, i niemiły'. W ten sposób czuje do nich nienawiść. To w ten sposób nienawiść rodzi się z upodobania.

A jak, upodobanie rodzi się z nienawiści? Tu, pewna osoba jest niechciana, niekochana i niemiła drugiej. Inni traktują ta osobę w sposób co niechciany, niekochany, i niemiły. Jawi mu się później: 'Inni traktują tą osobę która jest niechciana, niekochana przeze mnie i mi niemiła, w sposób co niechciany, niekochany, i niemiły'. W ten sposób czuje do nich upodobanie. To w ten sposób upodobanie rodzi się z upodobania.

A jak, nienawiść rodzi się z nienawiści? Tu, pewna osoba jest niechciana, niekochana i niemiła drugiej. Inni traktują tą osobę w sposób co chciany, kochany, i miły. Jawi mu się później: 'Inni traktują tą osobę która jest niechciana, niekochana przeze mnie i mi niemiła, w sposób co chciany, kochany, i miły'. W ten sposób czuje do nich nienawiść. To w ten sposób upodobanie rodzi się z upodobania.

Takie są cztery rzeczy, co zrodzone.

Kiedy, odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych stanów, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonych z myśleniem i rozważaniem, przy tej okazji upodobanie zrodzone z upodobania nie istnieje u niego, nienawiść zrodzona z upodobania nie istnieje u niego; upodobanie zrodzone z nienawiści nie istnieje u niego; i nienawiść zrodzona z nienawiści nie istnieje u niego. Kiedy z zanikiem myślenia i rozważania, mnich wkracza i trwa w drugiej jhanie, charakteryzującej się spokojem i zjednoczeniem umysłu i składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, bez myślenia i rozważania, przy tej okazji upodobanie zrodzone z upodobania nie istnieje u niego, nienawiść zrodzona z upodobania nie istnieje u niego; upodobanie zrodzone z nienawiści nie istnieje u niego; i nienawiść zrodzona z nienawiści nie istnieje u niego. Kiedy z zanikiem również błogości, trwając w równowadze, uważny i jasno pojmujący, doświadczając przyjemności cielesnej, mnich wkracza i trwa w trzeciej jhanie, o której szlachetni mówią: 'Jest zrównoważonym, uważnym, tym kto trwa szczęśliwy', przy tej okazji upodobanie zrodzone z upodobania nie istnieje u niego, nienawiść zrodzona z upodobania nie istnieje u niego; upodobanie zrodzone z nienawiści nie istnieje u niego; i nienawiść zrodzona z nienawiści nie istnieje u niego. Kiedy z porzuceniem przyjemności i bólu, i z uprzednim zanikiem radości i smutku, mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę, przy tej okazji upodobanie zrodzone z upodobania nie istnieje u niego, nienawiść zrodzona z upodobania nie istnieje u niego; upodobanie zrodzone z nienawiści nie istnieje u niego; i nienawiść zrodzona z nienawiści nie istnieje u niego.

Kiedy, z wyczerpaniem skaz, mnich zrealizował sam dla siebie z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz wyzwolenie umysłu wolne od skaz, wyzwolenie przez zrozumienie, i wkroczywszy weń trwa w nim, wtedy porzucił upodobanie zrodzone z upodobania, odciął je u korzenia, uczynił jak palmowy pieniek, zniszczył je, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania; porzucił nienawiść zrodzoną z upodobania, odciął ją u korzenia, uczynił jak palmowy pieniek, zniszczył ją, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania; porzucił upodobanie zrodzone z nienawiści, odciął je u korzenia, uczynił jak palmowy pieniek, zniszczył je, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania; i porzucił nienawiść zrodzoną z nienawiści, odciął ją u korzenia, uczynił jak palmowy pieniek, zniszczył ją, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania.

Tak nazywa się mnich, który ani nie podejmuje ani nie odpycha, który nie dymi, nie płonie, nie pogrąża się w myślach.

A jak mnich podejmuje? Tu mnich widzi materię jako ja, lub ja posiadające materię, lub materię w ja, lub ja w materii. Widzi on uczucie jako ja, lub ja posiadające uczucie, lub uczucie w ja, lub ja w uczuciu. Widzi on percepcję jako ja, lub ja posiadające percepcję, lub percepcję w ja lub, ja w percepcji. Widzi on determinacje jako ja, lub ja posiadające determinacje, lub determinacje w ja, lub ja w determinacjach. Widzi on świadomość jako ja, lub ja posiadające świadomość, lub świadomość w ja, lub ja w świadomości. To w ten sposób mnich podejmuje.

A jak mnich nie podejmuje? Tu mnich nie widzi materii jako ja, lub ja posiadającego materię, lub materię w ja, lub ja w materii. Nie widzi on uczucia jako ja, lub ja posiadającego uczucie, lub uczucie w ja, lub ja w uczuciu. Nie widzi percepcji jako ja, lub ja posiadającego percepcję, lub percepcję w ja, lub ja w percepcji. Nie widzi determinacji jako ja, lub ja posiadającego determinacje, lub determinacje w ja, lub ja w determinacjach. Nie widzi on świadomości jako ja, lub ja posiadającego świadomość, lub świadomości w ja, lub ja w świadomości. To w ten sposób mnich nie podejmuje.

A jak mnich odpycha? Tu mnich obraża tego kto go obraża, czyni reprymendy temu kto udziela mu reprymendy, i kłóci się z tym, kto kłóci się z nim.

A jak mnich nie odpycha? Tu mnich nie obraża tego kto go obraża, nie czyni reprymendy temu kto udziela mu reprymendy, i nie kłóci się z tym, kto kłóci się z nim.

A jak mnich dymi? Kiedy jest [koncepcja] 'jestem', są [koncepcje]: 'jestem w taki sposób', jestem właśnie taki', jestem inny', 'jestem trwały', 'jestem przemijający', 'mógłbym być', 'mógłbym być w taki sposób', 'niech będę właśnie taki', 'niech będę inny', 'będę', 'będę w taki sposób', 'będę właśnie taki', 'będę inny'. To w ten sposób mnich dymi.

A jak mnich nie dymi? Kiedy nie ma [koncepcji] 'jestem', nie ma [koncepcji]: 'jestem w taki sposób', jestem właśnie taki', jestem inny', 'jestem trwały', 'jestem przemijający', 'mógłbym być', 'mógłbym być w taki sposób', 'niech będę właśnie taki', 'niech będę inny', 'będę', 'będę w taki sposób', 'będę właśnie taki', 'będę inny'. To w ten sposób mnich nie dymi.

A jak mnich płonie? Kiedy jest [koncepcja] 'jestem z powodu tego', są [koncepcje]: 'jestem w taki sposób z powodu tego', jestem właśnie taki z powodu tego', jestem inny z powodu tego', 'jestem trwały z powodu tego', 'jestem przemijający z powodu tego', 'mógłbym być z powodu tego', 'mógłbym być w taki sposób z powodu tego', 'niech będę właśnie taki z powodu tego', 'niech będę inny z powodu tego', 'będę z powodu tego', 'będę w taki sposób z powodu tego', 'będę właśnie taki z powodu tego', 'będę inny z powodu tego'. To w ten sposób mnich płonie.

A jak mnich nie płonie? Kiedy nie ma [koncepcji] 'jestem z powodu tego', nie ma [koncepcji]: 'jestem w taki sposób z powodu tego', jestem właśnie taki z powodu tego', jestem inny z powodu tego', 'jestem trwały z powodu tego', 'jestem przemijający z powodu tego', 'mógłbym być z powodu tego', 'mógłbym być w taki sposób z powodu tego', 'niech będę właśnie taki z powodu tego', 'niech będę inny z powodu tego', 'będę z powodu tego', 'będę w taki sposób z powodu tego', 'będę właśnie taki z powodu tego', 'będę inny z powodu tego'. To w ten sposób mnich nie płonie.

A w jaki sposób mnich pogrąża się w myślach? Tu mnich nie porzucił wyobrażenia „jestem”, nie odciął go u korzenia, i nie uczynił jak palmowy pieniek, nie zniszczył go, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania. To w ten sposób mnich pogrąża się w myślach.

A w jaki sposób mnich pogrąża się w myślach? Tu mnich porzucił wyobrażenie „jestem”, odciął je u korzenia, uczynił jak palmowy pieniek, zniszczył je, tak że nie jest już dłużej podmiotem przyszłego powstania. To w ten sposób mnich nie pogrąża się w myślach.