M 148. Sześć szóstek

1. Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam odezwał się do mnichów tak: „Mnisi”. „Czcigodny panie”, odpowiedzieli mnisi. Zrealizowany rzekł to:

2. „Mnisi, wyłożę wam Dhammę która jest dobra na początku, dobra w środku i dobra na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie i ogłoszę święte życie co całkowicie doskonałe i czyste, mianowicie sześć szóstek. Słuchajcie i dobrze uważajcie na to co powiem”. „Tak jest, czcigodny panie” odpowiedzieli mnisi. Zrealizowany rzekł to:

synopsis

3. Sześć baz w sobie może być zrozumianych. Sześć zewnętrznych baz może być zrozumianych. Sześć klas świadomości może być zrozumianych. Sześć klas kontaktu może być zrozumianych. Sześć klas uczuć może być zrozumianych. Sześć klas pragnienia może być zrozumianych.

(A. Wyliczenie)

4.(1) „Sześć baz w sobie może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Są oko-baza, ucho-baza, nos-baza, język-baza, ciało-baza, umysł-baza. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane: „Sześć baz w sobie może być zrozumianych”. To pierwsza szóstka.

5. (2) „Sześć zewnętrznych baz może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Są bazy: baza materialnych form, baza dźwięku, baza zapachu, baza smaku, baza dotyku, baza idei. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane: „Sześć zewnętrznych baz może być zrozumianych”. To druga szóstka.

6. (3) „Sześć klas świadomości może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Zależnie od oka i materialnych form powstaje świadomość oka, zależnie od ucha i dźwięków powstaje świadomość ucha, zależnie od nosa i zapachów powstaje świadomość nosa, zależnie języka i smaków powstaje świadomość języka, zależnie od ciała i obiektów dotyku powstaje świadomość ciała, zależnie od umysłu i idei powstaje świadomość umysłu. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane: „Sześć klas świadomości może być zrozumianych”. To trzecia szóstka.

7. (4) „Sześć klas kontaktu może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Zależnie od oka i materialnych form powstaje świadomość oka, spotkanie tych trzech to kontakt; zależnie od ucha i dźwięków powstaje świadomość ucha, spotkanie tych trzech to kontakt; zależnie od nosa i zapachów powstaje świadomość nosa, spotkanie tych trzech to kontakt; zależnie od języka i smaków powstaje świadomość języka, spotkanie tych trzech to kontakt; zależnie od ciała i obiektów dotyku powstaje świadomość ciała, spotkanie tych trzech to kontakt; zależnie od umysłu i idei powstaje świadomość umysłu, spotkanie tych trzech to kontakt. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane: „Sześć klas kontaktu może być zrozumianych” . To czwarta szóstka.

8. (5) „Sześć klas uczucia może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Zależnie od oka i materialnych form powstaje świadomość oka, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, zależnie od ucha i dźwięków powstaje świadomość ucha, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, zależnie od nosa i zapachów powstaje świadomość nosa, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, zależnie od języka i smaków powstaje świadomość języka, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, zależnie od ciała i obiektów dotyku powstaje świadomość ciała, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, zależnie od umysłu i idei powstaje świadomość umysłu, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane „Sześć klas uczucia może być zrozumianych” . To piąta szóstka.

9. (6) „Sześć klas pragnienia może być zrozumianych”, to zostało powiedziane. A w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Zależnie od oka i materialnych form powstaje świadomość oka, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. Zależnie od ucha i dźwięków powstaje świadomość ucha, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. Zależnie od nosa i zapachów powstaje świadomość nosa, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. Zależnie od języka i smaków powstaje świadomość języka, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. Zależnie od ciała i obiektów dotyku powstaje świadomość ciała, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. Zależnie od umysłu i idei powstaje świadomość umysłu, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie. To w odniesieniu do tego zostało powiedziane „Sześć klas pragnienia może być zrozumianych” .To szósta szóstka.

(B nie-ja)

10. 1 (1) Jeżeli ktoś powie że oko to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik oka są oczywiste, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że oko to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że materialne formy to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik materialnych form jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że materialne formy to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość oka to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości oka jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość oka to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt oka to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu oka jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt oka to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

11.2 (1) Jeżeli ktoś powie że ucho to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik ucha jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że ucho to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że dźwięki to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik dźwięków jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że dźwięki to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość ucha to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości ucha jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość ucha to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt ucha to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu ucha jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt ucha to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

12.(1) Jeżeli ktoś powie że nos to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik nosa jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że nos to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że zapachy to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik zapachów jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że zapachy to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość nosa to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości nosa jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość nosa to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt nosa to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu nosa jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt nosa to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

13 (1) Jeżeli ktoś powie że język to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik języka jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że język to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że smaki to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik smaków jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że smaki to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość języka to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości języka jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość języka to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt języka to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu języka jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt języka to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

14 (1)Jeżeli ktoś powie że ciało to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik ciała jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że ciało to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że obiekty dotyku to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik obiektów dotyku jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że obiekty dotyku to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość ciała to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości ciała jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość ciała to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt ciała to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu ciała jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt ciała to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

15 (1) Jeżeli ktoś powie że umysł to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik umysłu jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że umysł to „ja” - nie jest to do obronienia.

(2) Jeżeli ktoś powie że idee to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik idei jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że dźwięki to „ja” - nie jest to do obronienia.

(3) Jeżeli ktoś powie że świadomość umysłu to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik świadomości umysłu jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że świadomość umysłu to „ja” - nie jest to do obronienia.

(4) Jeżeli ktoś powie że kontakt umysłu to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik kontaktu umysłu jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że kontakt umysłu to „ja” - nie jest to do obronienia.

(5) Jeżeli ktoś powie że uczucie to „ja”, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik uczucia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że uczucie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(6) Jeżeli ktoś powie że pragnienie to ja, nie jest to do obronienia. Powstanie i zanik pragnienia jest oczywisty, a skoro powstanie i zanik jest oczywisty z tego wynikałoby, że „ja” powstaje i upada. Dlatego gdy ktoś mówi, że pragnienie to „ja” - nie jest to do obronienia.

(C Powstanie osobowości)

16. Mnisi, droga do powstania osobowości jest taka:

17. 1. (1-6) Człowiek widzi oko tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on materialne formy tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on świadomość oka tak:'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on kontakt oka tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on uczucie tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on pragnienie tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'.

18.2. (1-6) Człowiek widzi ucho tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'....

19.2.(1-6) Człowiek widzi nos tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'....

20.3.(1-6) Człowiek widzi język tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'....

21.4.(1-6) Człowiek widzi ciało tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'....

22.5.(1-6) Człowiek widzi umysł tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi idee tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on świadomość umysłu tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on kontakt oka tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on uczucie tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'. Widzi on pragnienie tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja'.

(D Wstrzymanie osobowości)

23. Mnisi, droga do wstrzymania osobowości jest taka:

24. 1. (1-6) Człowiek widzi oko tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on materialne formy tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on świadomość oka tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on kontakt oka tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'.Widzi on uczucie tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on pragnienie tak: ''To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'.

25.2. (1-6) Człowiek widzi ucho tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'...

26.2.(1-6) Człowiek widzi nos tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'...

27.3.(1-6) Człowiek widzi język tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'...

28.4.(1-6) Człowiek widzi ciało tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'...

29.5.(1-6) Człowiek widzi umysł tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi idee tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on świadomość umysłu tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on kontakt oka tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on uczucie tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'. Widzi on pragnienie tak: 'To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja'.

(E Dogłębne tendencje)

30.1.(1-6) Mnisi świadomość oka powstaje zależnie od oka i materialnych form, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek powstaje to co jest odczuwane jako przyjemne lub bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne. Jeżeli gdy dotknięty przyjemnym uczuciem, rozmiłowuje się w nim, afirmuje i potwierdza je, to stoją za tym dogłębne tendencje do pożądania. Jeżeli gdy dotknięty bolesnym uczuciem, żali się i smuci bijąc w piersi, płacze i staje się poruszony, to stoją za tym dogłębne tendencje do oporu. Gdy dotknięty ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciem nie rozumie go takim jakim w rzeczywistości jest, jego powstania i wstrzymania czy gratyfikacji, niebezpieczeństwa i ucieczki (w przypadku uczucia) to stoją za tym dogłębne tendencje do ignorancji. Zatem, w rzeczy samej mnisi, by zakończył on cierpienie bez porzucenia dogłębnych tendencji do pożądania przyjemnego uczucia, bez wyeliminowania dogłębnych tendencji do oporu wobec bolesnego uczucia, bez likwidacji dogłębnych tendencji do ignorancji o ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu, bez porzucenia ignorancji czy wypracowania prawdziwej wiedzy – to niemożliwe.

31.2.(1-6) Świadomość ucha powstaje zależnie od ucha i dźwięków ...

32.3.(1-6) Świadomość nosa powstaje zależnie od nosa i zapachów ...

33.4.(1-6) Świadomość języka powstaje zależnie od języka i smaków ...

34.5.(1-6) Świadomość ciała powstaje zależnie od ciała i dotyków...

35.6.(1-6) Świadomość umysłu powstaje zależnie od umysłu i idei. Spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek powstaje to co jest odczuwane jako przyjemne lub bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne. Jeżeli gdy dotknięty przyjemnym uczuciem, rozmiłowuje się w nim, afirmuje i potwierdza je, to stoją za tym dogłębne tendencje do pożądania. Jeżeli gdy dotknięty bolesnym uczuciem, żali się i smuci bijąc w piersi, płacze i staje się poruszony, to stoją za tym dogłębne tendencje do oporu. Gdy dotknięty ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciem nie rozumie go takim jakim w rzeczywistości jest jego jego powstania i wstrzymania czy gratyfikacji, niebezpieczeństwa i ucieczki (w przypadku uczucia) to stoją za tym dogłębne tendencje do ignorancji. Zatem, w rzeczy samej mnisi, by zakończył on cierpienie bez porzucenia dogłębnych tendencji do pożądania przyjemnego uczucia, bez wyeliminowania dogłębnych tendencji do oporu wobec bolesnego uczucia, bez likwidacji dogłębnych tendencji do ignorancji o ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu, bez porzucenia ignorancji czy wypracowania prawdziwej wiedzy – to niemożliwe.

(F Porzucenie dogłębnych tendencji)

30.1.(1-6) Mnisi świadomość oka powstaje zależnie od oka i materialnych form, spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek powstaje to co jest odczuwane jako przyjemne lub bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne. Jeżeli gdy dotknięty przyjemnym uczuciem, nie rozmiłowuje się w nim, nie afirmuje i nie potwierdza go, to dogłębne tendencje do pożądania nie zalegają pod tym. Jeżeli gdy dotknięty bolesnym uczuciem, nie żali się i nie smuci, nie bije się w piersi, nie płacze i nie staje się poruszony, to dogłębne tendencje do oporu nie zalegają pod tym. Gdy dotknięty ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciem rozumie go takim jakim w rzeczywistości jest, jego powstanie i wstrzymanie czy gratyfikacja, niebezpieczeństwo i ucieczka (w przypadku uczucia) to dogłębne tendencje do ignorancji nie zalegają pod tym. Zatem, w rzeczy samej mnisi, by zakończył on cierpienie wraz z porzuceniem dogłębnych tendencji do pożądania przyjemnego uczucia, wraz z wyeliminowaniem dogłębnych tendencji do oporu wobec bolesnego uczucia, wraz z likwidacją dogłębnych tendencji do ignorancji o ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu, z porzuceniem ignorancji i wypracowaniem prawdziwej wiedzy – to możliwe.

31.2.(1-6) Świadomość ucha powstaje zależnie od ucha i dźwięków ...

32.3.(1-6) Świadomość nosa powstaje zależnie od nosa i zapachów ...

33.4.(1-6) Świadomość języka powstaje zależnie od języka i smaków ...

34.5.(1-6) Świadomość ciała powstaje zależnie od ciała i dotyków...

35.6.(1-6) Świadomość umysłu powstaje zależnie od umysłu i idei. Spotkanie tych trzech to kontakt, z kontaktem jako warunek powstaje to co jest odczuwane jako przyjemne lub bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne. Jeżeli gdy dotknięty przyjemnym uczuciem, nie rozmiłowuje się w nim, nie afirmuje i nie potwierdza go, to dogłębne tendencje do pożądania nie zalegają pod tym. Jeżeli gdy dotknięty bolesnym uczuciem, nie żali się i nie smuci, nie bije się w piersi, nie płacze i nie staje się poruszony, to dogłębne tendencje do oporu nie zalegają pod tym. Gdy dotknięty ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciem rozumie go takim jakim w rzeczywistości jest, jego powstanie i wstrzymanie czy gratyfikacja, niebezpieczeństwo i ucieczka (w przypadku uczucia) to dogłębne tendencje do ignorancji nie zalegają pod tym. Zatem, w rzeczy samej mnisi, by zakończył on cierpienie wraz z porzuceniem dogłębnych tendencji do pożądania przyjemnego uczucia, wraz z wyeliminowaniem dogłębnych tendencji do oporu wobec bolesnego uczucia, wraz z likwidacją dogłębnych tendencji do ignorancji o ani-bolesnym-ani-przyjemnym uczuciu, z porzuceniem ignorancji i wypracowaniem prawdziwej wiedzy – to możliwe.

(Konkluzja)

42. Widząc tak, dobrze pouczony szlachetny uczeń staje się beznamiętny co do oka, staje się beznamiętny co do materialnych form, staje się beznamiętny co do świadomości oka, staje się beznamiętny co do kontaktu oka, staje się beznamiętny co do uczucia, staje się beznamiętny co do pragnienia. Staje się beznamiętny co do ucha ... nosa ... języka ... ciała ... staje się beznamiętny co do umysłu, staje się beznamiętny co do idei, staje się beznamiętny co do świadomości umysłu, staje się beznamiętny co do kontaktu umysłu, staje się beznamiętny co do uczucia, staje się beznamiętny co do pragnienia. Będąc beznamiętnym (jego pożądanie) zanika, z zanikiem (pożądania) jest wyzwolony, gdy wyzwolony, przychodzi wiedza: 'jest wyzwolony'. Rozumie on: 'Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia'. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego i podczas tej rozprawy umysły sześćdziesięciu mnichów zostały wyzwolone przez nie utrzymywanie.