AN VIII, 30

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał wśród Bhaggów w Sumsumaragira w Parku Jeleni w Gaju Bhesakala. Przy tej okazji czcigodny Anuruddha mieszkał wśród Cetiów, we Wschodnim Parku Bambusowym. Podczas gdy czcigodny Anuruddha przebywał w samotności, następujący kurs myśli powstał w jego umyśle:

„Ta Dhamma jest dla tego kto chce niewiele, nie dla tego kto chce wiele. Ta Dhamma jest dla tego kto zadowolony, nie dla tego kto niezadowolony. Ta Dhamma jest dla tego kto odosobniony, nie dla rozmiłowanego w towarzystwie. Ta Dhamma jest dla tego kto jest energiczny, nie dla tego kto jest leniwy. Ta Dhamma jest dla tego z ustanowioną uważnością, nie dla tego o skonfundowanym umyśle. Ta Dhamma jest dla tego kto jest skoncentrowany, nie dla tego kto jest nieskoncentrowany. Ta Dhamma jest dla tego kto mądry, nie dla tego kto niemądry”.

Zrealizowany poznał w swoim umyśle kurs myśli czcigodnego Anuruddhy. Wtedy, tak jak silny człowiek mógłby wyprostować swoją zgiętą rękę, lub zgiąć swą wyprostowana rękę, Zrealizowany zniknął z miejsca Bhaggów w Sumsumaragira w Parku Jeleni w Gaju Bhesakala i pojawił się przed czcigodnym Anuruddhą wśród Cetiów, we Wschodnim Parku Bambusowym. Zrealizowany usiadł na przygotowanym dla niego miejscu. Wtedy czcigodny Anuruddha złożył mu hołd i usiadł z boku, i Zrealizowany rzekł do niego: „Dobrze, dobrze, Anuruddho! To dobrze, że rozważałeś te myśli wielkiego człowieka, mianowicie:

'Ta Dhamma jest dla tego kto chce niewiele, nie dla tego kto chce wiele. Ta Dhamma jest dla tego kto zadowolony, nie dla tego kto niezadowolony. Ta Dhamma jest dla tego kto odosobniony, nie dla rozmiłowanego w towarzystwie. Ta Dhamma jest dla tego kto jest energiczny, nie dla tego kto jest leniwy. Ta Dhamma jest dla tego z ustanowioną uważnością, nie dla tego o skonfundowanym umyśle. Ta Dhamma jest dla tego kto jest skoncentrowany, nie dla tego kto jest nieskoncentrowany. Ta Dhamma jest dla tego kto mądry, nie dla tego kto niemądry'.

Zatem, Anuruddho, rozważ również tą ósmą myśl wielkiego człowieka: 'Ta Dhamma jest dla tego kto rozmiłowuje się w nie-dialektyce, kto cieszy się nie-dialektyką, nie dla tego, kto rozmiłowuje się w dialektyce, kto cieszy się dialektyką'.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, wtedy kiedy tylko zechcesz, odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych stanów, wkroczysz i będziesz trwał w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonych z myśleniem i rozważaniem.

Kiedy rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, wtedy kiedy tylko zechcesz, z zanikiem myślenia i rozważania, wkroczysz i będziesz trwał w drugiej jhanie, charakteryzującej się spokojem i zjednoczeniem umysłu i składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, bez myślenia i rozważania.

Kiedy rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, wtedy kiedy tylko zechcesz, z zanikiem również błogości, trwając w równowadze, uważny i jasno pojmujący, doświadczając przyjemności cielesnej, wkroczysz i będziesz trwał w trzeciej jhanie, o której szlachetni mówią: 'Jest zrównoważonym, uważnym, tym kto trwa szczęśliwy'.

Kiedy rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, wtedy kiedy tylko zechcesz, z porzuceniem przyjemności i bólu, i z uprzednim zanikiem radości i smutku, wkroczysz i będziesz trwał w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, i osiągniesz na życzenie, bez kłopotu czy problemów te cztery jhany konstytuujące wyższy umysł, i będące przyjemnymi przebywaniami tutaj i teraz, wtedy, podczas gdy trwając zadowolony, twoja szmaciana szata będzie ci się wydawała takim jak różnokolorowe ubranie wydaje się gospodarzowi czy synowi gospodarza; i będzie służyła ku uciesze, uldze, i swobodzie, i dla realizacji wygaszenia.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, i osiągniesz na życzenie, bez kłopotu czy problemów te cztery jhany konstytuujące wyższy umysł, i będące przyjemnymi przebywaniami tutaj i teraz, wtedy, podczas gdy trwając zadowolony, twoje wyżebrane jedzenie będzie ci się wydawało jakim danie z oczyszczonego ryżu o czarnych ziarnach podane z wieloma rodzajami sosów i warzyw wydaje się gospodarzowi czy synowi gospodarza; i będzie służyło ku uciesze, uldze, i swobodzie, i dla realizacji wygaszenia.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, i osiągniesz na życzenie, bez kłopotu czy problemów te cztery jhany konstytuujące wyższy umysł, i będące przyjemnymi przebywaniami tutaj i teraz, wtedy, podczas gdy trwając zadowolony, twoje miejsce pobytu u korzenia drzewa będzie ci się wydawało jakim dom o spadzistym dachu, otynkowany od zewnątrz i wewnątrz, bez szczelin, z założonymi zasuwami i zamkniętymi okiennicami, wydaje się gospodarzowi czy synowi gospodarza; i będzie służyło ku uciesze, uldze, i swobodzie, i dla realizacji wygaszenia.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, i osiągniesz na życzenie, bez kłopotu czy problemów te cztery jhany konstytuujące wyższy umysł, i będące przyjemnymi przebywaniami tutaj i teraz, wtedy, podczas gdy trwając zadowolony, twoje łóżko czy siedzenie wykonane ze słomy, będzie ci się wydawało jakim kanapa wyłożona skórami, kocami, obłożona skórą jelenia, z baldachimem i z czerwonymi poduszkami pod głowę i stopy, wydaje się gospodarzowi czy synowi gospodarza; i będzie służyło ku uciesze, uldze, i swobodzie, i dla realizacji wygaszenia.

Kiedy, Anuruddho, rozważysz te osiem myśli wielkiego człowieka, i osiągniesz na życzenie, bez kłopotu czy problemów te cztery jhany konstytuujące wyższy umysł, i będące przyjemnymi przebywaniami tutaj i teraz, wtedy, podczas gdy trwając zadowolony, twoje lekarstwo ze sfermentowanego moczu, będzie ci się wydawało jakimi rozliczne medykamenty z ghee, masła, oleju, miodu, i melasy wydają się gospodarzowi czy synowi gospodarza; i będzie służyło ku uciesze, uldze, i swobodzie, i dla realizacji wygaszenia.

Zatem, Anuruddho, powinieneś spędzić następną porę deszczową właśnie tutaj, wśród Cetiów, we Wschodnim Parku Bambusowym”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedział czcigodny Anuruddha.

Wtedy, po pouczeniu czcigodnego Anuruddhy, tak jak silny człowiek mógłby wyprostować swoją zgiętą rękę, lub zgiąć swą wyprostowana rękę, Zrealizowany zniknął czcigodnemu Anuruddzie przebywającego wśród Cetiów, we Wschodnim Parku Bambusowym i pojawił się wśród Bhaggów w Sumsumaragira w Parku Jeleni w Gaju Bhesakala. Zrealizowany usiadł na przygotowanym dla niego miejscu, i odezwał się do mnichów: „Nauczę was, mnisi, ośmiu myśli wielkiego człowieka. Słuchajcie i bacznie uważajcie na to co powiem”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to:

„A jakie jest, mnisi, te osiem myśli wielkiego człowieka? 'Ta Dhamma jest dla tego kto chce niewiele, nie dla tego kto chce wiele. Ta Dhamma jest dla tego kto zadowolony, nie dla tego kto niezadowolony. Ta Dhamma jest dla tego kto odosobniony, nie dla rozmiłowanego w towarzystwie. Ta Dhamma jest dla tego kto jest energiczny, nie dla tego kto jest leniwy. Ta Dhamma jest dla tego z ustanowioną uważnością, nie dla tego o skonfundowanym umyśle. Ta Dhamma jest dla tego kto jest skoncentrowany, nie dla tego kto jest nieskoncentrowany. Ta Dhamma jest dla tego kto mądry, nie dla tego kto niemądry. Ta Dhamma jest dla tego kto rozmiłowuje się w nie-dialektyce, kto cieszy się nie-dialektyką, nie dla tego, kto rozmiłowuje się w dialektyce, kto cieszy się dialektyką'.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto chce niewiele, nie dla tego co chce wiele', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, kiedy mnich jest tym kto chce niewiele, nie chce on: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem tym kto chce niewiele'. Kiedy jest zadowolony, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem zadowolony'. Kiedy jest odosobniony, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem odosobniony'. Kiedy jest energiczny, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem energiczny'. Kiedy jest uważny, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem uważny'. Kiedy jest skoncentrowany, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem skoncentrowany'. Kiedy jest mądry, nie chce: 'Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem mądry'. Kiedy rozmiłowuje się w nie-dialektyce, nie chce:' Niech ludzie wiedzą o mnie, że jestem tym, kto rozmiłowuje się w nie-dialektyce'. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto chce niewiele, nie dla tego co chce wiele', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto zadowolony, nie dla tego, kto niezadowolony', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, mnich jest zadowolony z jakiegokolwiek rodzaju szat, jedzenia, miejsc pobytu, i lekarstw dla chorych. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto zadowolony, nie dla tego, kto niezadowolony', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla odosobnionego, nie dla rozmiłowanego w towarzystwie', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, kiedy mnich jest tym kto odosobniony, mnisi, mniszki, świeccy wyznawcy i świeckie wyznawczynie, królowie, królewscy ministrowie, przywódcy innych sekt i uczniowie należący do innych sekt, podchodzą do niego. W każdym przypadku, z umysłem który skłania się, kieruje i inklinuje ku odosobnieniu, oderwaniu, rozmiłowując się w wyrzeczeniu, daje im mowę niezmiennie związaną z wyproszeniem ich. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego udającego się na odosobnienie, nie dla rozmiłowanego w towarzystwie', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto jest energiczny, nie dla tego kto jest leniwy', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, mnich pobudził energię dla porzucenia niekorzystnych cech, i pozyskania korzystnych cech, jest silny, stały w wysiłku, nie uchyla się od obowiązku kultywowania korzystnych cech. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto jest energiczny, nie dla tego kto jest leniwy', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego z ustanowioną uważnością, nie dla tego o skonfundowanym umyśle', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, mnich jest uważny, dysponujący nadrzędną uważnością i czujnością, pamięta i przypomina sobie co zostało zrobione i powiedziane dawno temu. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego z ustanowioną uważnością, nie dla tego o skonfundowanym umyśle', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto jest skoncentrowany, nie dla tego kto jest nieskoncentrowany', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych stanów, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonych z myśleniem i rozważaniem. Z zanikiem myślenia i rozważania, wkracza i trwa w drugiej jhanie, charakteryzującej się spokojem i zjednoczeniem umysłu i składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, bez myślenia i rozważania. Z zanikiem również błogości, trwając w równowadze, uważny i jasno pojmujący, doświadczając przyjemności cielesnej; wkracza i trwa w trzeciej jhanie, o której szlachetni mówią: 'Jest zrównoważonym, uważnym, tym kto trwa szczęśliwy'. Z porzuceniem przyjemności i bólu, i z uprzednim zanikiem radości i smutku, mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto jest skoncentrowany, nie dla tego kto jest nieskoncentrowany', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto mądry, nie dla tego kto niemądry', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, mnich jest mądry, posiada mądrość widzącą powstawanie i zanik, która jest szlachetna i penetrująca i prowadzącą do pełnego wyczerpania cierpienia. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto mądry, nie dla tego kto niemądry, to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto rozmiłowuje się w nie-dialektyce, kto cieszy się nie-dialektyką, nie dla tego, kto rozmiłowuje się w dialektyce, kto cieszy się dialektyką', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Tu, umysł mnicha skłania się ku wstrzymaniu dialektyki, staje się spokojny, ustabilizowany i jest w tym wyzwolony. Kiedy zostało powiedziane: 'Ta Dhamma jest dla tego kto rozmiłowuje się w nie-dialektyce, kto cieszy się nie-dialektyką, nie dla tego, kto rozmiłowuje się w dialektyce, kto cieszy się dialektyką', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane”.

Wtedy, czcigodny Anuruddha spędził następny sezon deszczowy wśród Bhaggów w Sumsumaragira w Parku Jeleni w Gaju Bhesakala. Mieszkając samotnie, oderwany, uważny, pilny i zdecydowany, w niedługim czasie, czcigodny Anuruddha zrealizował sam dla siebie z bezpośrednią wiedzą, tutaj i teraz, ten najwyższy cel świętego życia dla którego szlachetnie urodzeni słusznie odchodzą z domowego życia w bezdomność i wkroczywszy weń, trwał w nim. Wiedział on bezpośrednio: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać, zostało wykonane, nigdy więcej tego stanu istnienia”. I czcigodny Anuruddha stał się jednym z arahatów.

Przy tej okazji, po zrealizowaniu poziomu arahata, czcigodny Anuruddha wypowiedział te wersy:

Zrozumiawszy me myśli

największy nauczyciel na świecie,

przyszedł do mnie za pomocą nadludzkich mocy,

ciałem stworzonym z umysłu.

Pouczył mnie o czymś więcej,

niż zawierały moje myśli,

Budda, rozmiłowany w nie-dialektyce,

poinstruował mnie o nie-dialektyce.

Nauczywszy się tej Dhammy,

rozmiłowałem się w jego nauczaniu.

Zdobyłem trzy prawdziwe wiedze;

Nauka Buddy została wykonana.

AN III, 94

Mnisi, tak jak jesienią, kiedy niebo jest czyste i bezchmurne, słonce po wzniesieniu się, rozprasza wszelką ciemność w przestrzeni, gdy świeci, promieniuje i jaśnieje, tak też, kiedy czyste, niesplamione oko Dhammy powstaje u szlachetnego ucznia, razem z powstałą wizją, szlachetny uczeń porzuca trzy pęta: pogląd na osobowość, wątpliwość i przywiązanie do reguł i rytuałów.

Po tym, kiedy odchodzi od dwóch stanów, pożądania i złej woli, gdy odosobniony od zmysłowych przyjemności, odosobniony od niekorzystnych stanów, wkracza i trwa w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonej z myśleniem i rozważaniem. Jeżeli, mnisi, szlachetny uczeń umarłby przy tej okazji, nie ma pęta, więziony przez które mógłby powrócić na ten świat.

Wyższy trening

AN III, 81

Mnisi, są trzy zadania pustelnika, których pustelnik winien się podjąć. Jakie trzy? Podjęcie się treningu w wyższej moralności, podjęcie się treningu w wyższym umyśle, podjęcie się treningu w mądrości. Takie są te trzy zadania pustelnika, których pustelnik winien się podjąć

Zatem, mnisi, powinniście się trenować w ten sposób: „Będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej moralności; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższym umyśle; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej mądrości”. To w taki sposób powinniście się trenować.

AN III, 82

Mnisi, załóżmy że osioł podążałby tuż za stadem krów [myśląc] „Ja także jestem krową, ja także jestem krową”. Ale jego wygląd nie byłby taki jak wygląd krów, jego głos nie byłby taki jak głos krów, odcisk jego nóg nie byłby taki jak odciski nóg krów. A jednak podąża on za stadem krów, myśląc: „Ja także jestem krową, ja także jestem krową”.

Tak też, mnich mógłby podążać tuż za Zgromadzeniem mnichów, [myśląc] „Ja także jestem mnichem, ja także jestem mnichem”. Ale jego chęć podjęcia się treningu w wyższej moralności; jego chęć podjęcia się treningu w wyższym umyśle; jego chęć podjęcia się treningu w wyższej mądrości, nie jest taka jak u innych mnichów. A jednak podąża on za Zgromadzeniem mnichów, [myśląc] „Ja także jestem mnichem, ja także jestem mnichem”.

Zatem, mnisi, powinniście się trenować w ten sposób: „Będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej moralności; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższym umyśle; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej mądrości”. To w taki sposób powinniście się trenować.

AN III, 83

Mnisi, są trzy podstawowe zadania rolnika. Jakie trzy? Tu, rolnik przede wszystkim orze i bronuje pole. Następnie, sieje nasiona w odpowiednim czasie. I wtedy okazjonalnie nawadnia i osusza pole. Takie są te trzy podstawowe zadania rolnika.

Tak też, mnisi, są trzy podstawowe zadania mnicha. Jakie trzy? Podjęcie się treningu w wyższej moralności, podjęcie się treningu w wyższym umyśle, podjęcie się treningu w wyższej mądrości. Takie są te trzy zadania mnicha, których pustelnik winien się podjąć.

Zatem, mnisi, powinniście się trenować w ten sposób: „Będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej moralności; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższym umyśle; będziemy mieć pilną chęć podjęcia się treningu w wyższej mądrości”. To w taki sposób powinniście się trenować.

A III, 70 Uposatha

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Pałacu Miragamaty we Wschodnim Parku. Wtedy, Visakha Migaramata, w dniu uposatha, podeszła do Zrealizowanego, złożyła mu hołd, i usiadła z boku. Wtedy Zrealizowany powiedział do niej: „Dlaczego Visakho, przyszłaś tu pośrodku dnia?” „Dzisiaj, czcigodny panie, obserwuję uposathę”. „Visakho, są trzy rodzaje uposathy, jakie trzy? Uposatha pasterzy, uposatha Nighantów i uposatha szlachetnych.

A jak, Visakho, jest obserwowana uposatha pasterzy? Załóżmy, Visakho, że wieczorem pasterze zwracają krowy ich właścicielom. Myślą w ten sposób: 'Dzisiaj krowy pasły się w takim a takim miejscu i piły wodę w takim a takim miejscu. Jutro krowy będą pasły się w takim a takim miejscu i będą piły wodę w takim a takim miejscu. 'Tak też, ktoś tutaj, obserwujący uposatha, myśli w ten sposób: 'Dziś zjadłem takie a takie jedzenie, dziś zjadłem posiłek tego a tego rodzaju. Jutro będę jadł takie a takie jedzenie, jutro zjem posiłek tego a tego rodzaju'. I tak spędza dzień z chciwością i pożądliwością obecnymi w jego umyśle. To w taki sposób obserwowana jest uposatha pasterzy. Uposatha pasterzy, tak obserwowana, nie jest o wielkim owocu i korzyści, ani też nie jest nadzwyczajnie jasna ani ekspansywna.

A jak, Visakho, jest obserwowana uposatha Nighantów? Są pustelnicy nazywani Nighantami. Zachęcają oni swych wyznawców w taki sposób: 'Chodźcie, dobrzy ludzie, odłóżcie kij wobec żywych istot mieszkających w odległości dalszej niż sto yojanów, na wschodzie. Odłóżcie kij wobec żywych istot mieszkających w odległości dalszej niż sto yojanów, na zachodzie. Odłóżcie kij wobec żywych istot mieszkających w odległości dalszej niż sto yojanów, na północy. Odłóżcie kij wobec żywych istot mieszkających w odległości dalszej niż sto yojanów, na południu.

W taki sposób zachęcają ich do okazywania sympatii i współczucia wobec pewnych żywych istot, ale nie do innych.

W dniu uposatha, zachęcają swych wyznawców w taki sposób: 'Chodźcie, dobrzy ludzie, odkładając na bok wszelkie ubranie, recytujcie: 'Nie jestem nigdzie należącym do nikogo, ani nie ma niczego w żadnym miejscu, co jest moje'. Jednakże, jego rodzice wiedzą: 'To mój syn'. I on wie: 'To moi rodzice'. Jego żona i dzieci wiedzą: 'To nasz wspierający'. I on wie: 'To moja żona i dzieci'. I jego niewolnicy, pracownicy i służący wiedzą: 'To nasz mistrz'. I on wie: 'To moi niewolnicy, pracownicy i służący '.

W taki sposób, w sytuacji gdzie powinni być zachęcani do prawdomówności [Nighantowie] zachęcają ich do fałszywej mowy. To, powiadam, jest fałszywa mowa. Kiedy noc mija, używa on posiadłości, które nie zostały dane. To, powiadam, jest zabieranie tego, co nie zostało dane. To w taki sposób, jest obserwowana uposatha Nighantów. Uposatha Nighantów, tak obserwowana, nie jest o wielkim owocu i korzyści, ani też nie jest nadzwyczajnie jasna ani ekspansywna.

A jak, Visakho, jest obserwowana uposatha szlachetnych? Skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Tathagatę w taki sposób: 'Zrealizowany jest arahatem, doskonale przebudzonym, spełnionym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, pomyślnym, znawcą światów, nieprzewyższonym przywódcą osób do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, Przebudzonym, Zrealizowanym'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina Tathagatę, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane w taki sam sposób jak czyjaś głowa, gdy brudna, jest oczyszczana przez wysiłek.

A jak, Visakho, czyści się brudną głowę, za pomocą wysiłku? Używając czyszczącej pasty, gliny, wody, i odpowiedniego osobistego wysiłku. Tak też, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Tathagatę w taki sposób: 'Zrealizowany jest arahatem, doskonale przebudzonym, spełnionym w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, pomyślnym, znawcą światów, nieprzewyższonym przywódcą osób do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, Przebudzonym, Zrealizowanym'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina tak Tathagatę, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane.

Jest on nazywany szlachetnym uczniem, który obserwuje uposathę Brahmy, który trwa wraz z Brahmą, i to przez rekolekcję Brahmy, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane. To w ten sposób, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek.

Skalany umysł, Visakho, jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Dhammę, w taki sposób: 'Dhamma jest dobrze wyłożona przez Zrealizowanego, widzialna tutaj i teraz a nie (po upływie czasu) zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, doświadczana przez mądrych dla każdego osobiście'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina Dhammę, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane w taki sam sposób, jak czyjeś ciało gdy brudne, jest oczyszczane przez wysiłek.

A jak, Visakho, czyści się brudne ciało, za pomocą wysiłku? Używając szczotki do kąpieli, mydła, wody i odpowiedniego osobistego wysiłku. Tak też, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Dhammę, w taki sposób: 'Dhamma jest dobrze wyłożona przez Zrealizowanego, widzialna tutaj i teraz a nie (po upływie czasu) zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, doświadczana przez mądrych dla każdego osobiście'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina Dhammę, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane.

Jest on nazywany szlachetnym uczniem, który obserwuje uposathę Dhammy, który trwa wraz z Dhammą, i to przez rekolekcję Dhammy, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane. To w ten sposób, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek.

Skalany umysł, Visakho, jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Zgromadzenie, w taki sposób: 'Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego praktykuje w dobry sposób, praktykuje w uczciwy sposób, praktykuje w prawdziwy sposób, praktykuje w odpowiedni sposób; mianowicie, cztery pary osób, osiem typów jednostek – to Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego jest godne darów, godne gościnności, godne podarunków, godne ukłonu z szacunkiem, nieprzewyższone pole zasług dla świata'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina Zgromadzenie, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane w taki sam sposób, jak brudne ubranie jest oczyszczane przez wysiłek.

A jak, Visakho, czyści brudne ubranie, za pomocą wysiłku? Używając gorąca, proszku czyszczącego, krowiego łajna, wody i odpowiedniego osobistego wysiłku. Tak też, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina Zgromadzenie, w taki sposób: 'Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego praktykuje w dobry sposób, praktykuje w uczciwy sposób, praktykuje w prawdziwy sposób, praktykuje w odpowiedni sposób; mianowicie, cztery pary osób, osiem typów jednostek – to Zgromadzenie uczniów Zrealizowanego jest godne darów, godne gościnności, godne podarunków, godne ukłonu z szacunkiem, nieprzewyższone pole zasług dla świata'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina Zgromadzenie, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane.

Jest on nazywany szlachetnym uczniem, który obserwuje uposathę Zgromadzenia, który trwa wraz ze Zgromadzeniem, i to przez rekolekcję Zgromadzenia, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane. To w ten sposób, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek.

Skalany umysł, Visakho, jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina swoje własne moralne zachowanie jako niezłomne, niezdarte, nienaganne, niezagmatwane, uwalniające, chwalone przez mądrych, wolne od chciwości, wiodące do koncentracji'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina swoje własne moralne zachowanie

jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane, w taki sam sposób, jak brudne zwierciadło jest oczyszczane przez wysiłek.

A jak, Visakho, czyści brudne zwierciadło jest oczyszczane za pomocą wysiłku? Używając oleju, popiołów, płótna, i odpowiedniego osobistego wysiłku. Tak też, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho, szlachetny uczeń wspomina swoje własne moralne zachowanie jako niezłomne, niezdarte, nienaganne, niezagmatwane, uwalniające, chwalone przez mądrych, wolne od chciwości, wiodące do koncentracji. Kiedy szlachetny uczeń wspomina swoje własne moralne zachowanie, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane.

Jest on nazywany szlachetnym uczniem, który obserwuje uposathę moralnego zachowania, który trwa wraz z moralnym zachowaniem, i to przez rekolekcję moralnego zachowania, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane. To w ten sposób, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek.

Skalany umysł, Visakho, jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina bogów w taki sposób: 'Są bogowie Czterech Wielkich Króli, bogowie Tavatimsa, bogowie Yama, bogowie Tusita, bogowie rozmiłowani w kreacji, bogowie kontrolujący kreacje innych, bogowie towarzystwa Brahmy, i są wciąż jeszcze wyżsi bogowie. Ja także mam taką wiarę jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką moralność jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką uczoność jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką szczodrość jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką mądrość jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina wiarę, moralność, uczoność, szczodrość i mądrość u siebie i u tych bogów, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane.

Jest on nazywany szlachetnym uczniem, który obserwuje uposathę bogów, który trwa wraz z bogami i to przez rekolekcję bogów, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane w taki sam sposób, jak nieczyste złoto jest oczyszczane przez wysiłek.

A jak, Visakho, nieczyste złoto jest oczyszczane przez wysiłek? Używając paleniska, soli, czerwonego talku, miechów i szczypiec i odpowiedniego osobistego wysiłku. Tak też, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek. A jak skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek? Tu Visakho szlachetny uczeń wspomina bogów w taki sposób: 'Są bogowie Czterech Wielkich Króli, bogowie Tavatimsa, bogowie Yama, bogowie Tusita, bogowie rozmiłowani w kreacji, bogowie kontrolujący to co zostało stworzone przez innych, bogowie towarzystwa Brahmy, i są wciąż jeszcze wyżsi bogowie. Ja także mam taką wiarę jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką wiarę jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką moralność jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką uczoność jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką szczodrość jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam. Ja także mam taką mądrość jaką posiadali ci bogowie, z powodu której, kiedy przeminęli w tym miejscu, odrodzili się tam'. Kiedy szlachetny uczeń wspomina wiarę, moralność, uczoność, szczodrość i mądrość u siebie i u tych bogów, jego umysł staje się spokojny, powstaje radość, i skalania umysłu są porzucane. To w ten sposób, skalany umysł jest oczyszczany przez wysiłek.

Ten szlachetny uczeń, Visakho, rozważa tak: 'tak długo jak żyją, arahaci porzucili i powstrzymują się od niszczenia życia; z odłożonym kijem i bronią, sumienni i uprzejmi, trwają współczując wszystkim żywym istotom. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę i będę się powstrzymywał od niszczenia życia; z odłożonym kijem i bronią, sumienny i uprzejmy, trwając we współczuciu dla wszystkich żywych istot. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci porzucili i powstrzymują się od zabierania tego co nie dane; biorą tylko to co dane, oczekują tylko tego co dane, i są o uczciwym sercu, wolni od kradzieży. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę i będę się powstrzymywał od zabierania tego co nie dane; będę akceptował tylko to co dane, oczekując tylko tego co dane, i będę o uczciwym sercu, wolny od kradzieży. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci porzucili aktywność seksualną, i zachowują celibat, żyjąc osobno, powstrzymując się od stosunku seksualnego, praktyki zwykłych ludzi. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę aktywność seksualną, i zachowam celibat, żyjąc osobno, powstrzymując się od stosunku seksualnego, praktyki zwykłych ludzi. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci porzucili i powstrzymują się od fałszywej mowy, mówią prawdę, są przywiązani do prawdy; są godni zaufania i rzetelni, nie zwodzącymi tego świata. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę i będę się powstrzymywał się od fałszywej mowy, mówiąc prawdę, będąc przywiązanym do prawdy; będę godny zaufania i rzetelny, nie zwodzącym tego świata. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci porzucili i powstrzymują się od likierów, wina, i środków odurzających, podstaw dla braku uważności. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę i będę się powstrzymywał się od likierów, wina, i środków odurzających, podstaw dla braku uważności. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci jedzą raz dziennie, powstrzymując się od jedzenia nocą i od jedzenia poza odpowiednim czasem. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także będę jadł raz dziennie, powstrzymując się od jedzenia nocą i od jedzenia poza odpowiednim czasem. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci powstrzymują się od tańczenia i śpiewania, muzyki i nieodpowiednich widowisk, i od ozdabiania i upiększania ciała przez noszenie girland, używania perfum i stosowania maści. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także będę się powstrzymywał od tańczenia i śpiewania, muzyki i nieodpowiednich widowisk, i od ozdabiania i upiększania ciała przez noszenie girland, używania perfum i stosowania maści. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana.

Tak długo jak żyją, arahaci porzucili i powstrzymują się od używania wysokich i luksusowych łóżek, kładąc się na niskich miejscach odpoczynku, albo na małym łóżku, albo na słomianej macie. Dzisiaj, przez tą noc i dzień, ja także porzucę i będę się powstrzymywał od używania wysokich i luksusowych łóżek, kładąc się na niskich miejscach odpoczynku, albo na małym łóżku, albo na słomianej macie. Będę naśladował arahatów w tym aspekcie i uposatha będzie przeze mnie obserwowana'.

To w ten sposób, Visakho, obserwowana jest uposatha szlachetnych. Kiedy ktoś obserwuje uposathę na sposób szlachetnych, jest to o wielkim owocu i korzyści, nadzwyczajnie jasne i ekspansywne.

W jakim zakresie jest to o wielkim owocu i korzyści? W jakim zakresie jest to nadzwyczaj jasne i ekspansywne? Załóżmy, Visakho, że ktoś sprawowałby władzę i królował nad tymi szesnastoma krajami obfitującymi w te siedem cennych substancji, to jest krajem Angan, Magadhan, Kasiów, Kosalan, Vajjiów, Mallów, Cetiów, Vangan, Kurów, Pancalów, Macchas, Surasenów, Assaków, Avantów, Gandharan i Kambodjów: to nie byłoby warte szesnastej części obserwancji uposatha, kompletnej w tych ośmiu czynnikach. Z jakiego powodu? Ponieważ ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Dla bogów Czterech Wielkich Króli, pojedyncza noc i dzień jest odpowiednikiem pięćdziesięciu ludzkich lat; trzydzieści takich dni tworzy miesiąc, a dwanaście takich miesięcy składa się na rok. Okres życia tych bogów czterech Wielkich Króli, to sto pięćdziesiąt takich niebiańskich lat. Jest możliwe, Visakho, że kobieta czy mężczyzna tutaj, który obserwuje uposatha kompletną w te osiem czynników, po rozpadzie ciała, po śmierci, odrodzi się wśród bogów Czterech Wielkich Króli. To w odniesieniu do tego, powiedziałem, że ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Dla bogów Yamy, pojedyncza noc i dzień jest odpowiednikiem dwustu ludzkich lat; trzydzieści takich dni tworzy miesiąc, a dwanaście takich miesięcy składa się na rok. Okres życia tych bogów Yamy, to dwa tysiące takich niebiańskich lat. Jest możliwe, Visakho, że kobieta czy mężczyzna tutaj, który obserwuje uposatha kompletną w te osiem czynników, po rozpadzie ciała, po śmierci, odrodzi się wśród bogów Yamy. To w odniesieniu do tego, powiedziałem, że ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Dla bogów Tusita, pojedyncza noc i dzień jest odpowiednikiem czterystu ludzkich lat; trzydzieści takich dni tworzy miesiąc, a dwanaście takich miesięcy składa się na rok. Okres życia tych bogów Tusita, to cztery tysiące takich niebiańskich lat. Jest możliwe, Visakho, że kobieta czy mężczyzna tutaj, który obserwuje uposatha kompletną w te osiem czynników, po rozpadzie ciała, po śmierci, odrodzi się wśród bogów Tusita. To w odniesieniu do tego, powiedziałem, że ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Dla bogów rozmiłowanych w kreacji, pojedyncza noc i dzień jest odpowiednikiem ośmiuset ludzkich lat; trzydzieści takich dni tworzy miesiąc, a dwanaście takich miesięcy składa się na rok. Okres życia tych bogów rozmiłowanych w kreacji, to osiem tysięcy takich niebiańskich lat. Jest możliwe, Visakho, że kobieta czy mężczyzna tutaj, który obserwuje uposatha kompletną w te osiem czynników, po rozpadzie ciała, po śmierci, odrodzi się wśród bogów rozmiłowanych w kreacji. To w odniesieniu do tego, powiedziałem, że ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Dla bogów sprawujących kontrolę nad kreacjami innych, pojedyncza noc i dzień jest odpowiednikiem tysiąca sześciuset ludzkich lat; trzydzieści takich dni tworzy miesiąc, a dwanaście takich miesięcy składa się na rok. Okres życia tych bogów rozmiłowanych w kreacji, to szesnaście tysięcy takich niebiańskich lat. Jest możliwe, Visakho, że kobieta czy mężczyzna tutaj, który obserwuje uposatha kompletną w te osiem czynników, po rozpadzie ciała, po śmierci, odrodzi się wśród bogów rozmiłowanych w kreacji. To w odniesieniu do tego, powiedziałem, że ludzkie królowanie jest ubogie w porównaniu z niebiańskim szczęściem.

Nie powinien zabijać istot czy zabierać tego co nie dane;

nie powinien mówić nieprawdy czy pić alkoholu,

powinien powstrzymać się od aktywności seksualnej, od nieczystości;

nie powinien jeść w nocy i o nieodpowiedniej porze.

Nie powinien nosić girland czy stosować maści;

powinien spać na niskim łóżku czy słomianej macie czy ziemi;

to, powiadają, jest uposatha złożona z ośmiu czynników,

proklamowana przez Buddę,

który osiągnął konie cierpienia.

Tak daleko jak krąży księżyc i słońce,

jaśniejąc, o pięknym widoku,

usuwając mrok, poruszając się po firmamencie,

lśniąc na niebie, oświetlając strony świata.

Jakiekolwiek bogactwo istnieje w tej sferze -

perły, diamenty i wspaniale beryle

górskie złoto

i złoto nazywane hataka -

wszystko to nie jest warte szesnastej części

uposathy, kompletnej w ośmiu czynnikach,

tak jak gwiazdy nie dorównują

promieniowaniu księżyca.

Dlatego też, cnotliwa kobieta czy mężczyzna,

po obserwancji uposatha kompletnej w osiem czynników

i uczyniwszy zasługi tworzące szczęście,

idą nienaganni do niebiańskiego stanu.

Spadkobiercy w Dhammie

Kierowany współczuciem dla was, pomyślałem jak moi uczniowie mogą być moimi uczniami w Dhammie a nie moimi spadkobiercami w materialnych rzeczach?
 

Mnisi, załóżmy, że już zjadłem odkładając resztę, nasyciłem się, skończyłem, myśląc dość, to tyle co potrzeba i pewna część wyżebranego jedzenia pozostała do wyrzucenia. Wtedy przyjdzie dwóch mnichów, głodnych i słabych i powiem im: „Mnisi już zjadłem odkładając resztę, nasyciłem się skończyłem myśląc, dość to tyle co potrzeba i pewna część wyżebranego jedzenia pozostała do wyrzucenia, jedzcie jeżeli chcecie, jeżeli nie, to wyrzucę to teraz tam gdzie nie ma zieleni lub do wody, gdzie nie ma życia". Wtedy jeden z mnichów pomyśli: "Zrealizowany już zjadł odkładając resztę, nasycił się, skończył myśląc dość, to tyle co potrzeba i pewna część wyżebranego jedzenia pozostała do wyrzucenia; jeżeli nie zjemy tego, Zrealizowany wyrzuci to teraz tam gdzie nie ma zieleni lub do wody, gdzie nie ma życia. Ale to zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Mnisi, bądźcie moimi spadkobiercami w Dhammie, nie w materialnych rzeczach' i teraz to jedzenie jest jedną z materialnych rzeczy; załóżmy, że zamiast zjedzenia tego wyżebranego posiłku spędzę noc i dzień głodny i słaby?" I zamiast zjedzenia tego wyżebranego posiłku spędzi on noc i dzień głodny i słaby.

Wtedy drugi mnich pomyśli: "Zrealizowany już zjadł odkładając resztę, nasycił się skończył myśląc dość to tyle co potrzeba i pewna część wyżebranego jedzenia pozostała do wyrzucenia; jeżeli nie zjemy tego, Zrealizowany wyrzuci to teraz tam gdzie nie ma zieleni lub do wody, gdzie nie ma życia. Załóżmy, że zjem ten wyżebrany posiłek i spędzę noc i dzień ani głodny ani słaby". I teraz chociaż ten mnich przez zjedzenie tego wyżebranego posiłku spędził noc i dzień ani głodny ani słaby to jednak ten pierwszy mnich jest bardziej szanowany i chwalony przeze mnie. Dlaczego tak jest? Ponieważ to na długi czas przyczyni się do ograniczenia jego zachcianek, zadowolenia, ścierania, łatwego utrzymania i wzmożenia energii. Zatem mnisi bądźcie moimi spadkobiercami w Dhammie nie w materialnych rzeczach. Kierowany współczuciem dla was, pomyślałem jak moi uczniowie mogą być moimi uczniami w Dhammie a nie moimi spadkobiercami w materialnych rzeczach? M 3

AN III, 60 Sangarava

Wtedy bramin Sangarava podszedł do Zrealizowanego, wymienił z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do Zrealizowanego:

„Mistrzu Gotama, my bramini składamy ofiary i zachęcamy innych do składania ofiar. I teraz, zarówno ci co składają ofiary jak i ci co zachęcają innych do składania ofiar, angażują się w praktykowanie zasług które rozciąga się na wielu ludzi, to jest, praktykowaniu bazującemu na składaniu ofiar.

Ale ten co opuszcza rodzinę, i odchodzi z domowego życia w bezdomność, opanowuje tylko siebie, uspokaja tylko siebie, prowadzi do wygaszenia tylko siebie. W takim przypadku, angażuje się w praktykowanie zasług które rozciąga się tylko na jedną osobę, to jest, praktykowanie odchodzenia w bezdomność”.

„Dobrze, zatem, braminie, zapytam cię o tą sprawę. Odpowiedz jak uważasz. Jak myślisz, braminie? Tu, Tathagata pojawia się w świecie, arahat, w pełni przebudzony, spełniony w prawdziwej wiedzy i prowadzeniu się, pomyślny, znawca świata, nieprzewyższony przywódca osób do opanowania, nauczyciel bogów i ludzi, Przebudzony, Zrealizowany. Mówi w ten sposób: „Chodźcie, to jest ścieżka, to jest droga. Praktykując zgodnie z nią, zrealizowałem sam dla siebie przez bezpośrednią wiedzę najwyższy cel duchowego życia i oznajmiam to innym. Chodźcie, wy też praktykujcie w ten sposób. Praktykując zgodnie z nią, zrealizujecie sami dla siebie przez bezpośrednią wiedzę najwyższy cel duchowego życia i będziecie w nim trwać'. W taki sposób nauczyciel naucza tej Dhammy i inny praktykują zgodnie z tym. Jest wiele setek, wiele tysięcy, wiele setek tysięcy którzy tak czynią. Jak myślisz? Kiedy to ma miejsce, czy akt odejścia w bezdomność jest praktyką zasługi która rozciąga się na jedną osobę, czy wielu ludzi?”

„Kiedy to ma miejsce, mistrzu Gotama, to jest praktyka zasługi która rozciąga się na wielu ludzi, to jest, praktyka odchodzenia w bezdomność”.

Kiedy to zostało powiedziane, czcigodny Ananda powiedział do bramina Sangaravy: „Z tych dwóch praktyk, braminie, która przemawia do ciebie jako będąca prostszą i mniej krzywdzącą i będącą bardziej owocną i korzystną?”

Po tym bramin Sangarava powiedział do czcigodnego Anandy: „Uważam mistrza Gotamę i mistrza Anandę za godnych czci i pochwały”. Drugi raz czcigodny Ananda powiedział do tego bramina: „Braminie, nie pytam o to, kogo uważasz za godnego czci i pochwały. Pytam cię, która z tych dwóch praktyk przemawia do ciebie jako będąca prostszą i mniej krzywdzącą i będącą bardziej owocną i korzystną?”

Ale i za drugim razem bramin Sangarava odpowiedział: „Uważam mistrza Gotamę i mistrza Anandę za godnych czci i pochwały”. Trzeci raz czcigodny Ananda powiedział do tego bramina: „Braminie, nie pytam o to, kogo uważasz za godnego czci i pochwały. Pytam cię, która z tych dwóch praktyk przemawia do ciebie jako będąca prostszą i mniej krzywdzącą i będącą bardziej owocną i korzystną?”

Ale i za trzecim razem bramin Sangarava odpowiedział: „Uważam mistrza Gotamę i mistrza Anandę za godnych czci i pochwały”.

Wtedy Zrealizowany pomyślał: „Nawet za trzecim razem, bramin Sangarava, będąc zapytanym przez Anandę robi unik i nie odpowiada na uprawnione pytanie. Uwolnię go od tego”. Wtedy Zrealizowany powiedział do bramina Sangaravy: „Jaka konwersacja, braminie, powstała dzisiaj wśród rutyny królewskiej, kiedy się zebrała i siedziała w królewskim pałacu?”

„Konwersacja była taka, mistrzu Gotama: 'Dawniej było mniej mnichów, ale więcej tych którzy demonstrowali nadludzkie cuda duchowej mocy, ale teraz jest więcej mnichów i mniej tych, którzy demonstrują nadludzkie cuda duchowych mocy'. Taka była konwersacja, która powstała dzisiaj wśród rutyny królewskiej, kiedy się zebrała i siedziała w królewskim pałacu”.

„Są braminie, te trzy rodzaje cudów. Jakie trzy? Cud duchowych mocy, cud czytania umysłu, cud instrukcji.

A co, braminie jest cudem duchowej mocy? Tu mnich będąc jednym staje się wieloma, będąc wieloma staje się jednym; przechodzi bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez górę jak przez przestrzeń, zanurza się i wynurza z ziemi jakby była to woda; chodzi po powierzchni wody jakby była to ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami podróżuje w powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką dotyka księżyca i słońca, tak możnych tak potężnych; włada cielesnym mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy. To, braminie, jest nazywane cudem duchowych mocy.

A co, braminie, jest cudem czytania umysłu? Jest taki, który za pomocą pewnego znaku, deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne.

I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą podstawy znaku, ale słyszy dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne.

I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ale słyszy dźwięk rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewną sprawę] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne.

I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ani nie słyszy dźwięku rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewną sprawę], ale swym własnym umysłem obejmuje umysł tego, który osiągnął pewien stan koncentracji bez myślenia i rozważania, i rozumie: 'Determinacje tej osoby są w takiej dyspozycji, że zaraz pomyśli tą myśl'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. To jest nazywane cudem czytania umysłu.

A co braminie, jest cudem instrukcji? Tu, ktoś instruuje [innych] w taki sposób: 'Myśl w ten sposób, nie myśl w taki sposób! Zwróć uwagę na to, ale nie na tamto! Porzuć to i wkrocz i trwaj w tym! To się nazywa cudem instrukcji.

Takie, braminie, są te trzy rodzaje cudów. Z tych trzech cudów, jaki przemawia do ciebie jako najdoskonalszy i najwznioślejszy?”

„Wśród tych, mistrzu Gotama, kiedy ktoś dokonuje tego cudu, przez który dysponuje wieloma mocami będąc jednym staje się wieloma, będąc wieloma niech staje się jednym; przechodzi bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez górę jak przez przestrzeń, zanurza się i wynurza z ziemi jakby była to woda; chodzi po powierzchni wody jakby była to ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami podróżuje w powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką dotyka księżyca i słońca, tak możnych tak potężnych; włada cielesnym mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy; tylko ten kto dokonuje tych cudów, doświadcza ich, i pojawiają się one tylko jemu. Ten cud wydaje mi się jak magiczna sztuczka.

I znów, mistrzu Gotama, kiedy ktoś dokonuje tego cudu, przez który za pomocą pewnego znaku, deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą podstawy podpowiedzi, ale słyszy dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ale słyszy dźwięk rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewna sprawę] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, ktoś nie deklaruje za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ani nie słyszy dźwięku rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewną sprawę], ale swym własnym umysłem obejmuje umysł tego, który osiągnął pewien stan koncentracji bez myślenia i rozważania, i rozumie: 'Determinacje tej osoby są w takiej dyspozycji, że zaraz pomyśli tą myśl'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne; tylko ten kto dokonuje tych cudów, doświadcza ich, i pojawiają się one tylko jemu. Ten cud wydaje mi się jak magiczna sztuczka.

Ale, mistrzu Gotama, kiedy ktoś dokonuje tego cudu, że instruuje [innych] w taki sposób: 'Myśl w ten sposób, nie myśl w taki sposób! Zwróć uwagę na to, ale nie na tamto! Porzuć to i wkrocz i trwaj w tym!' - ten cud przemawia do mnie jako najdoskonalszy i najwznioślejszy z tych trzech cudów.

To cudowne, to wspaniałe, mistrzu Gotama, jak dobrze to zostało przedstawione przez mistrza Gotamę. Uważamy mistrza Gotamę za tego, kto może dokonywać tych trzech rodzajów cudów. Gdyż mistrz Gotama włada rozlicznymi rodzajami mocy: będąc jednym staje się wieloma, będąc wieloma staje się jednym; przechodzi bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez górę jak przez przestrzeń, zanurza się i wynurza z ziemi jakby była to woda; chodzi po powierzchni wody jakby była to ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami podróżuje w powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką dotyka księżyca i słońca, tak możnych tak potężnych; włada cielesnym mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy.

Mistrz Gotama dokonuje tego cudu, przez który za pomocą pewnego znaku, deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, nie deklaruje on za pomocą podstawy podpowiedzi, ale słyszy dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, nie deklaruje on za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ale słyszy dźwięk rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewna sprawę] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czyni wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne.

I znów, nie deklaruje on za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ani nie słyszy dźwięku rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewna sprawę], ale swym własnym umysłem obejmuje umysł tego, który osiągnął pewien stan koncentracji bez myślenia i rozważania, i rozumie: „Determinacje tej osoby są w takiej dyspozycji, że zaraz pomyśli tą myśl'.

Mistrz Gotama dokonuje tego cudu, przez który instruuje [innych] w taki sposób: 'Myśl w ten sposób, nie myśl w taki sposób! Zwróć uwagę na to, ale nie na tamto! Porzuć to i wkrocz i trwaj w tym!”

„Z pewnością, braminie, twoje słowa są nachalne i niechciane, nie mniej, odpowiem ci. Gdyż władam rozlicznymi rodzajami mocy: będąc jednym staję się wieloma, będąc wieloma staję się jednym; przechodzę bez przeszkód przez mur, przez ogrodzenie, przez górę jak przez przestrzeń, zanurzam się i wynurzam z ziemi jakby była to woda; chodzę po powierzchni wody jakby była to ziemia; siedząc ze skrzyżowanymi nogami podróżuję w powietrzu jak uskrzydlony ptak; swoją ręką dotykam księżyca i słońca, tak możnych tak potężnych; władam cielesnym mistrzostwem nawet tak daleko jak świat Brahmy.

Dokonuje tego cudu, przez który za pomocą pewnego znaku, deklaruję: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czynię wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, nie deklaruję za pomocą podstawy podpowiedzi, ale słyszę dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących] i wtedy deklaruję: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czynię wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, nie deklaruję za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ale słyszę dźwięk rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewna sprawę] i wtedy deklaruje: 'Takie są twoje myśli, takie jest twoje myślenie, twój umysł jest w takim a takim stanie'. I nawet jeżeli czynię wiele deklaracji, są one dokładnie takie a nie inne. I znów, nie deklaruję za pomocą znaku, czy słysząc dźwięk ludzi, duchów, i bogów [mówiących], ani nie słyszę dźwięku rozproszonych myśli, gdy ktoś myśli i rozważa [pewną sprawę], ale swym własnym umysłem obejmuję umysł tego, który osiągnął pewien stan koncentracji bez myślenia i rozważania, i rozumiem: 'Determinacje tej osoby są w takiej dyspozycji, że zaraz pomyśli tą myśl'.

Dokonuje tego cudu, przez który instruuje [innych] w taki sposób: 'Myśl w ten sposób, nie myśl w taki sposób! Zwróć uwagę na to, ale nie na tamto! Porzuć to i wkrocz i trwaj w tym!”

„Ale mistrzu Gotama, czy jest choć jeden inny mnich, poza mistrzem Gotamą, który potrafi dokonywać tych trzech cudów?” „Jest nie tylko stu, dwustu, trzystu, czterystu, pięciuset mnichów, ale znaczne więcej, którzy potrafią dokonywać tych trzech rodzajów cudów”.

„Ale, gdzie ci mnisi obecnie przebywają?” „Właśnie tutaj, braminie, w tym Zgromadzeniu mnichów”.

"Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po życiowe schronienie".

AN III, 87 Reguły treningu

Mnisi, co dwa tygodnie, więcej niż sto pięćdziesiąt reguł treningu jest recytowanych; szlachetnie urodzeni, pragnący swego dobra, trenują się w nich. Wszystkie one są w obrębie tych trzech treningów. Jakich trzech? Treningu w wyższej moralności, treningu w wyższym umyśle, treningu w wyższej mądrości. Takie są te trzy treningi, w obrębie których znajdują się reguły treningu.

Tu, mnisi, mnich wypełnia moralne zachowanie, ale kultywuje koncentrację i mądrość tylko w umiarkowanym wymiarze. Popełnia wykroczenia odnośnie mniejszych i mniej istotnych reguł treningu, i rehabilituje się. Z jakiego powodu? Ponieważ, nie powiedziałem, że jest do tego niezdolny. Ale w odniesieniu do tych reguł treningu, stanowiących podstawy świętego życia, będących w zgodzie ze świętym życiem, jego zachowanie jest stałe i pewne. Podjąwszy reguły treningu, trenuje się w nich. Ze zniszczeniem trzech pęt, jest co-najwyżej-siedem-razy osiągającym, który podróżując i wędrując wśród bogów i ludzi co najwyżej siedem razy, zakańcza cierpienie. Ze zniszczeniem trzech pęt, jest z rodziny-do-rodziny osiągającym, który podróżując i wędrując wśród dobrych rodzin dwa czy trzy razy, zakańcza cierpienie. Ze zniszczeniem trzech pęt, i umniejszeniem chciwości, nienawiści i złudzenia, jest raz powracającym, który powróciwszy tylko raz na ten świat, zakańcza cierpienie.

Inny mnich wypełnia moralne zachowanie, i koncentrację ale kultywuje mądrość tylko w umiarkowanym wymiarze. Popełnia wykroczenia odnośnie mniejszych i mniej istotnych reguł treningu, i rehabilituje się. Z jakiego powodu? Ponieważ, nie powiedziałem, że jest do tego niezdolny. Ale w odniesieniu do tych reguł treningu, stanowiących podstawy świętego życia, będących w zgodzie ze świętym życiem, jego zachowanie jest stałe i pewne. Podjąwszy reguły treningu, trenuje się w nich. Ze zniszczeniem pięciu niższych pęt, jest kierowany pod prąd, ku królestwu Akanittha … osiągającym wygaszenie z wysiłkiem … osiągającym wygaszenie bez wysiłku … osiągającym wygaszenie przy lądowaniu … osiągającym wygaszenie w interwale.

Inny mnich wypełnia moralne zachowanie, koncentrację i mądrość. Popełnia wykroczenia odnośnie mniejszych i mniej istotnych reguł treningu, i rehabilituje się. Z jakiego powodu? Ponieważ, nie powiedziałem, że jest do tego niezdolny. Ale w odniesieniu do tych reguł treningu, stanowiących podstawy świętego życia, będących w zgodzie ze świętym życiem, jego zachowanie jest stałe i pewne. Podjąwszy reguły treningu, trenuje się w nich. Z wyczerpaniem skaz, realizuje sam dla siebie przez bezpośrednią wiedzę, tutaj i teraz, wyzwolenie umysłu bez skaz, wyzwolenie przez zrozumienie i wkroczywszy w nie, trwa w nim.

I tak, mnisi, ten kto kultywuje częściowo, osiąga częściowy sukces, ten kto kultywuje w pełni, osiąga pełny sukces. Te reguły treningu, powiadam, nie są bezowocne.

AN III, 85 Ten w treningu

Wtedy pewien mnich podszedł do Zrealizowanego, oddał mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego: „Czcigodny panie, jest powiedziane' 'Ten w treningu, ten w treningu'. W jaki sposób jest się tym w treningu?”

„Trenuje, mnichu, zatem jest nazywany tym w treningu. A co trenuje? Trenuje wyższą moralność; trenuje wyższy umysł; trenuje wyższą mądrość. Trenuje, mnichu, zatem jest nazywany tym w treningu”.

Gdy trenuje ten w treningu

podążając prostą ścieżką,

wiedza o wyczerpaniu skaz przychodzi pierwsza,

zaraz po niej wiedza finałowa.

Potem, gdy pęta istnienia są zerwane,

dla wyzwolonego przez finałową wiedzę,

powstaje wiedza:

„Moje wyzwolenie jest niewzruszone”.

AN III, 57

Wtedy wędrowiec Vacchagotta podszedł do Zrealizowanego, wymienił z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział:

„Mistrzu Gotama, usłyszałem: 'Pustelnik Gotama mówi: 'Jedzenie powinno być oferowane tylko mi, nie innym; jedzenie powinno być oferowane tylko moim uczniom, nie uczniom innych. Tylko to co dawane mi, jest o wielkim owocu, nie to co dawane innym; tylko to co dawane moim uczniom jest o wielkim owocu, nie to co dawane uczniom innych'. Czy ci którzy mówią w ten sposób, czy mówią to co głosi Zrealizowany bez błędnego go reprezentowania tym co sprzeczne z faktami? Czy wyjaśniają to zgodnie z Dhammą, w taki sposób, że nie ma w tym nic co dawałoby grunt pod uprawnioną krytykę tych założeń?" "Vaccha, ci którzy tak mówią: 'Pustelnik Gotama mówi: 'Jedzenie powinno być oferowane tylko mi, nie innym; jedzenie powinno być oferowane tylko moim uczniom, nie uczniom innych. Tylko to co dawane mi, jest o wielkim owocu, nie to co dawane innym; tylko to co dawane moim uczniom jest o wielkim owocu, nie to co dawane uczniom innych', nie mówią zgodnie z tym co zostało przeze mnie powiedziane, ale błędnie mnie reprezentują tym co jest nieprawdą i sprzeczne z faktami.

Ten kto powstrzymuje innego od dawania jedzenia tworzy przeszkodę i kłopoty dla trzech ludzi. Jakich trzech? Tworzy przeszkodę dla uzyskania zasługi przez dawcę, dla uzyskania podarunku przez otrzymującego, i już okaleczył i zranił siebie. Ten kto powstrzymuje innego od dawania jedzenia tworzy przeszkodę i kłopoty dla tych trzech ludzi.

Ale, Vaccha, powiadam, że uzyskuje się zasługę nawet przez wylanie wody użytej do zmywania naczyń do kosza czy kubła na odpadki, myśląc: 'Niech stworzenia tu żyjące zjedzą to!' Jak znacznie bardziej, zatem, gdy daje się ludzkim istotom! Jednakże, powiadam że, to co dane temu o moralnym zachowaniu jest bardziej owocne, niż [to co dane] niemoralnej osobie. A [najgodniejszym otrzymującym] jest ten, kto porzucił pięć czynników i posiada pięć czynników.

Jakie pięć czynników porzucił? Zmysłowe pożądanie, złą wolę, ospałość i stany letargiczne, niepokój i wyrzuty sumienia, i wątpliwość. To pięć czynników które porzucił.

A jakie pięć czynników posiada? Moralne zachowanie, koncentrację, mądrość, wyzwolenie, i wiedzę i wgląd w wyzwolenie tego poza treningiem. To pięć czynników, które posiada.

To w ten sposób, powiadam, że to co dane temu kto porzucił pięć czynników i posiada pięć czynników, jest bardzo owocne”.

Wśród różnych rodzajów wołów,

czy to czarnych, białych, czerwonych, czy złotych,

łaciatych, jednokolorowych czy wzorzystych,

opanowany byk się rodzi,

posiadający siłę, obdarzony szybkością.

Zaprzęgają właśnie mu ładunek,

nie troszcząc się o jego kolor.

Tak też, wśród ludzkich istot,

niezależnie od stanu narodzin -

wśród khattiyów, braminów, vessów,

suddów, candali, czy śmieciarzy -

wśród ludzi wszelkiego sortu

ta opanowana osoba o dobrych manierach się rodzi,

stabilny w Dhammie, cnotliwy w prowadzeniu się,

prawdomówny, obdarzony wstydem,

ten kto porzucił narodziny i śmierć,

spełniony w świętnym życiu,

z odłożonym brzemieniem, oderwany,

kto wykonał swe zadanie, wolny od skaz;

kto wyszedł poza wszystkie rzeczy

i przez nie-utrzymywanie zrealizował wygaszenie:

Dar jest prawdziwie rozległy,

gdy zasiany w tym czystym polu.

Głupcy pozbawieni zrozumienia,

otępiali i nieuczeni,

nie usługują świętym,

ale dają swe podarunki tym z zewnątrz.

Ci jednakże, którzy usługują świętym,

mądrym o statusie mędrców,

i tym, których wiara w Pomyślnego

jest głęboko zakorzeniona i dobrze ustanowiona,

odchodzą do świata bogów,

bądź rodzą się tu, w dobrej rodzinie.

Postępując kolejnymi krokami,

ci mądrzy zrealizują wygaszenie.

AN III, 68

„Mnisi, wędrowcy z innych sekt mogą was spytać: 'Przyjaciele, są te trzy rzeczy. Jakie trzy? Chciwość, nienawiść i złudzenie. Takie są te trzy rzeczy. Jaka jest, przyjaciele, dystynkcja, odmienność, różnica między nimi?' Jeżeli zostalibyście tak zapytani, co odpowiedzielibyście?” „Czcigodny panie, nasze nauczanie jest zakorzenione w Zrealizowanym, kierowane przez Zrealizowanego, bierze schronienie w Zrealizowanym. Byłoby dobrze, gdyby Zrealizowany wyjaśnił znaczenie tego twierdzenia. Po usłyszeniu tego, mnisi zachowają to w umyśle”.

„Zatem słuchajcie i bacznie uważajcie na to co powiem”. „Tak, czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to:

„Mnisi, jeżeli wędrowcy z innych sekt zadaliby wam takie pytanie, powinniście odpowiedzieć następująco:

'Pożądanie, przyjaciele jest mniej naganne, ale wolniej zanika; nienawiść jest bardzo naganna, ale szybciej zanika; złudzenie jest bardzo naganne, ale wolno zanika'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstałe pożądanie powstaje i powstałe pożądanie zwiększa się i rozszerza?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Atrakcyjny obiekt. U tego, kto niepoprawnie skierowuje uwagę na atrakcyjny obiekt, niepowstałe pożądanie powstaje i powstałe pożądanie zwiększa się i rozszerza. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstałe pożądanie powstaje i powstałe pożądanie zwiększa się i rozszerza'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstała nienawiść powstaje i powstała nienawiść zwiększa się i rozszerza?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Odpychający obiekt. U tego, kto niepoprawnie skierowuje uwagę na odpychający obiekt, niepowstała nienawiść powstaje i powstała nienawiść zwiększa się i rozszerza. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstała nienawiść powstaje i powstała nienawiść zwiększa się i rozszerza'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstałe złudzenie powstaje i powstałe złudzenie zwiększa się i rozszerza?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Niepoprawne skierowanie uwagi. U tego, kto niepoprawnie skierowuje uwagę, niepowstałe złudzenie powstaje i powstałe złudzenie zwiększa się i rozszerza. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstałe złudzenie powstaje i powstałe złudzenie zwiększa się i rozszerza'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstałe pożądanie nie powstaje i powstałe pożądanie jest porzucone?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Nieatrakcyjny obiekt. U tego, kto poprawnie skierowuje uwagę na nieatrakcyjny obiekt, powstałe pożądanie nie powstaje i powstałe pożądanie jest porzucone. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstałe pożądanie nie powstaje i powstałe pożądanie jest porzucone'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstała nienawiść nie powstaje i powstała nienawiść jest porzucona?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Wyzwolenie umysłu przez przyjazność. U tego, kto poprawnie skierowuje uwagę na wyzwolenie umysłu przez przyjazność, niepowstała nienawiść nie powstaje i powstała nienawiść jest porzucona. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstała nienawiść nie powstaje i powstała nienawiść jest porzucona'.

[Załóżmy, że spytają się tak:] 'Ale przyjaciele, jaki jest powód, że niepowstałe złudzenie nie powstaje i powstałe złudzenie jest porzucone?' Powinniście odpowiedzieć tak: 'Poprawne skierowanie uwagi. U tego, kto poprawnie skierowuje uwagę, niepowstałe złudzenie nie powstaje i powstałe złudzenie jest porzucone. To, przyjaciele, jest powód, że niepowstałe złudzenie nie powstaje i powstałe złudzenie jest porzucone.

Tutaj i teraz

AN III, 53

Wtedy pewien bramin podszedł do Zrealizowanego, wymienił z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do niego:

„Mistrzu Gotama, jest powiedziane 'Dhamma widzialna tutaj i teraz, Dhamma widzialna tutaj i teraz', w jaki sposób Dhamma jest widzialna tutaj i teraz, zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych?”

Braminie, człowiek podekscytowany pożądaniem, pokonany przez pożądanie, z umysłem przez nie opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy pożądanie jest porzucone, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób Dhamma jest widzialna tutaj i teraz, zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych.

Człowiek pełen nienawiści, pokonany przez nienawiść, z umysłem przez nią opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy nienawiść jest porzucona, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób Dhamma jest widzialna tutaj i teraz, zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych.

Człowiek uległy złudzeniu, pokonany przez złudzenie, z umysłem przez nie opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy złudzenie jest porzucone, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób Dhamma jest widzialna tutaj i teraz, zapraszająca do wglądu, naprowadzająca, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych”.

"Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po życiowe schronienie".

AN III, 55

Wtedy bramin Janussoni podszedł do Zrealizowanego, wymienił z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do niego:

„Mistrzu Gotama, jest powiedziane 'wygaszenie widzialne tutaj i teraz, wygaszenie widzialne tutaj i teraz', w jaki sposób wygaszenie jest widzialne tutaj i teraz, zapraszające do wglądu, naprowadzające, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych?”

Braminie, człowiek podekscytowany pożądaniem, pokonany przez pożądanie, z umysłem przez nie opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy pożądanie jest porzucone, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób wygaszenie jest widzialne tutaj i teraz, zapraszające do wglądu, naprowadzające, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych.

Człowiek pełen nienawiści, pokonany przez nienawiść, z umysłem przez nią opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy nienawiść jest porzucona, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób wygaszenie jest widzialne tutaj i teraz, zapraszające do wglądu, naprowadzające, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych.

Braminie, człowiek uległy złudzeniu, pokonany przez złudzenie, z umysłem przez nie opanowanym, skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. Ale kiedy złudzenie jest porzucone, nie skłania się ku własnej szkodzie, ku szkodzie innych i ku szkodzie obu, i nie doświadcza mentalnego cierpienia i smutku. To w taki sposób wygaszenie jest widzialne tutaj i teraz, zapraszające do wglądu, naprowadzające, do osobistego doświadczenia przez ludzi mądrych”.

"Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po życiowe schronienie".

AN III, 52

Wtedy dwóch braminów, którzy byli starzy, wiekowi, obciążeni latami, zaawansowani w życiu, doszli do ostatniego etapu, mający sto dwadzieścia lat, podeszli do Zrealizowanego i wymienili z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa wymiana rozmowa została zakończona, usiedli z boku i powiedzieli do Zrealizowanego:

„Jesteśmy braminami, mistrzu Gotama, starymi, wiekowymi, obciążeni latami, zaawansowanymi w życiu, doszliśmy do ostatniego etapu, mamy sto dwadzieścia lat. Ale nie uczyniliśmy niczego dobrego i korzystnego, ani też nie mamy schronienia dla siebie. Niech mistrz Gotama pouczy nas i poinstruuje w taki sposób, że doprowadzi to do naszego dobra i szczęścia na długi czas!”

„Prawdziwie, jesteście starzy, wiekowi, obciążeni latami, zaawansowani w życiu, doszli do ostatniego etapu, mający sto dwadzieścia lat, ale nie uczyniliście niczego dobrego i korzystnego, ani też nie macie schronienia dla siebie. W rzeczy samej, ten świat płonie starością, chorobą i śmiercią. Ale chociaż świat płonie starością, chorobą i śmiercią, kiedy człowiek odchodzi, cielesna, werbalna i mentalna samo-kontrola zapewni mu schronisko, przystań, wyspę, wsparcie.

Kiedy pali się własny dom,

ocalone naczynie

jest tym, które będzie ci przydatne,

nie te, co spalone w środku.

I tak, skoro ten świat płonie,

starością i śmiercią,

powinno się ocalić przez dawanie.

Co dane, jest bezpiecznie ocalone.

Kiedy się odchodzi [z tego życia]

samo-kontrola nad ciałem, mową i umysłem,

i czyny zasługi, wykonane gdy było się żywym

prowadzą do własnego szczęścia.

AN III, 45

Mnisi, są te trzy rzeczy, przepisywane przez mądrych, przepisywane przez dobrych ludzi. Dawanie jest przepisywane przez mądrych, przepisywane przez dobrych ludzi. Odejście w bezdomność jest przepisywane przez mądrych, przepisywane przez dobrych ludzi. Opiekowanie się matką i ojcem jest przepisywane przez mądrych, przepisywane przez dobrych ludzi. Te trzy rzeczy są przepisywane przez mądrych, przepisywane przez dobrych ludzi.

Dobrzy ludzie przepisują dawanie,

nie-krzywdzenie, samo-kontrolę i samo-opanowanie

usługiwanie własnej matce i ojcu

jak i spokojnie żyjącym święte życie.

To czyny dobrych,

którym mądra osoba powinna się oddać.

Szlachetny, posiadający wizję

odchodzi do spokojnego świata.

AN III, 43

Mnisi, kiedy widzi się trzy korzyści, to wystarczające by uczyć Dhammy innych. Jakie trzy? Ten kto naucza Dhammy, doświadcza znaczenie i Dhammy. Ten kto słucha Dhammy, doświadcza znaczenie i Dhammy. Obaj, ten kto naucza Dhammy i ten kto słucha Dhammy, doświadczają znaczenia i Dhammy.

Widząc te trzy korzyści, to wystarczające by uczyć Dhammy innych.

AN III, 42

Mnisi, w trzech przypadkach, człowiek może być rozpoznawany jako mający wiarę i przekonanie. Jakie trzy? Kiedy chce zobaczyć tych o cnotliwym zachowaniu; kiedy chce usłyszeć dobrą Dhammę; i kiedy trwa w domu z umysłem pozbawionym splamienia skąpstwem, szczodrobliwy bez przywiązań, bez kurczowego trzymania się włości, rozmiłowany w rezygnacji, oddany charytatywności, rozmiłowany w dawaniu i dzieleniu się. W tych trzech przypadkach człowiek może być rozpoznawany jako mający wiarę i przekonanie.

AN III, 41

Mnisi, kiedy obecne są trzy rzeczy, szlachetnie urodzony, obdarzony wiarą, tworzy wielką zasługę. Jakie trzy? Kiedy wiara jest obecna szlachetnie urodzony, obdarzony wiarą, tworzy wielką zasługę. Kiedy rzecz, która ma być dana, jest obecna, szlachetnie urodzony, obdarzony wiarą, tworzy wielką zasługę. Kiedy godni ofiar są obecni, szlachetnie urodzony, obdarzony wiarą, tworzy wielką zasługę.

AN III, 39 – fragment

Są mnisi, te trzy rodzaje oszołomień. Jakie trzy? Oszołomienie młodością, oszołomienie zdrowiem, i oszołomienie życiem. Niepouczony przeciętniak, oszołomiony młodością, angażuje się w błędne zachowanie ciałem, mową i umysłem. Po rozpadzie ciała, po śmierci, odradza się w zatraceniu, w złej destynacji, w niższym świecie, w piekle. Niepouczony przeciętniak, oszołomiony zdrowiem, angażuje się w błędne zachowanie ciałem, mową i umysłem. Po rozpadzie ciała, po śmierci, odradza się w zatraceniu, w złej destynacji, w niższym świecie, w piekle. Niepouczony przeciętniak, oszołomiony życiem, angażuje się w błędne zachowanie ciałem, mową i umysłem. Po rozpadzie ciała, po śmierci, odradza się w zatraceniu, w złej destynacji, w niższym świecie, w piekle.

Oszołomiony młodością, mnich rezygnuje z treningu i wraca do niższego życia, czy oszołomiony zdrowiem, rezygnuje z treningu i wraca do niższego życia, czy oszołomiony życiem rezygnuje z treningu i wraca do niższego życia.

Przeciętniacy narażeni na chorobę

starość i śmierć, są zdegustowani

tymi co istnieją

zgodnie ze swą naturą.

Gdybym stał się zdegustowany

istotami, mającymi taką naturę

to nie byłoby dla mnie właściwym

skoro sam posiadam taką samą naturę.

Podczas gdy trwałem w ten sposób,

Znając stan bez posiadłości,

Pokonałem wszelkie oszołomienia -

oszołomienie zdrowiem,

młodością i życiem -

zobaczywszy bezpieczeństwo w wyrzeczeniu.

Wtedy energia powstała u mnie

i jasno zobaczyłem wygaszenie.

Teraz jestem niezdolny

do cieszenia się zmysłowymi przyjemnościami.

Polegając na świętym życiu

Nigdy nie powrócę.

AN III, 21 - Trzy rodzaje sekha

 

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta, w Parku Anathapindiki. Wtedy czcigodny Savittha i czcigodny Maha Kotthita podeszli do czcigodnego Sariputty i wymienili z nim pozdrowienia, a kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiedli z boku. Wtedy czcigodny Sariputta powiedział do czcigodnego Savitthy:

„Przyjacielu Savittho, są te trzy osoby do znalezienia w świecie. Jakie trzy? Świadek cielesny, ten co osiągnął pogląd i wyzwolony przez wiarę. Takie są te trzy osoby istniejące w świecie. Którą z tych trzech osób uważasz za najdoskonalszą i najlepszą?”

„Przyjacielu Sariputto, z tych trzech osób, uważam tego wyzwolonego przez wiarę za najdoskonalszego i najlepszego. Z jakiego powodu? Ponieważ u tej osoby zdolność wiary jest predominująca”.

Wtedy czcigodny Sariputta powiedział do czcigodnego Maha Kotthity: „Przyjacielu Kotthito, są te trzy osoby do znalezienia w świecie. Jakie trzy? Świadek cielesny, ten co osiągnął pogląd i wyzwolony przez wiarę. Takie są te trzy osoby istniejące w świecie. Którą z tych trzech osób uważasz za najdoskonalszą i najlepszą?”

„Przyjacielu Sariputto, z tych trzech osób, uważam świadka cielesnego za najdoskonalszego i najlepszego. Z jakiego powodu? Ponieważ u tej osoby zdolność koncentracji jest predominująca”.

Wtedy czcigodny Maha Kotthita powiedział do czcigodnego Sariputty: „Przyjacielu Sariputto, są te trzy osoby do znalezienia w świecie. Jakie trzy? Świadek cielesny, ten co osiągnął pogląd i wyzwolony przez wiarę. Takie są te trzy osoby istniejące w świecie. Którą z tych trzech osób uważasz za najdoskonalszą i najlepszą?”

„Przyjacielu Kotthitoo, z tych trzech osób, uważam tego co osiągnął pogląd za najdoskonalszego i najlepszego. Z jakiego powodu? Ponieważ u tej osoby zdolność zrozumienia jest predominująca”.

Wtedy czcigodny Sariputta powiedział do czcigodnego Savitthy i do czcigodnego Maha Kotthity: „Przyjaciele, my wszyscy wyjaśniliśmy to zgodnie z naszymi własnymi ideałami. Chodźmy, podejdźmy do Zrealizowanego i zdajmy mu z tego sprawę. Tak jak nam to wyjaśni, tak zapamiętamy”.

„Tak, przyjacielu, odpowiedzieli czcigodny Savittha i czcigodny Maha Kotthita. Wtedy czcigodny Sariputta, czcigodny Savittha i czcigodny Maha Kotthita podeszli do Zrealizowanego, złożyli mu hołd, i usiedli zboku. Wtedy czcigodny Sariputta zdał mu sprawę z całej konwersacji, która miała miejsce.

„Nie jest łatwo, Sariputto, uczynić definitywną deklarację w tej sprawie i powiedzieć: ''Z tych trzech rodzajów osób, ta jest najdoskonalsza i najlepsza'.

Gdyż jest możliwe, że osoba wyzwolona przez wiarę praktykuje dla realizacji poziomu arahata, podczas gdy świadek cielesny i ten co osiągnął pogląd są nie-powracającymi. Nie jest łatwo, Sariputto, uczynić definitywną deklarację w tej sprawie i powiedzieć: ''Z tych trzech rodzajów osób, ta jest najdoskonalsza i najlepsza'.

Jest możliwe, że osoba która jest świadkiem cielesnym praktykuje dla realizacji poziomu arahata, podczas gdy wyzwolony przez wiarę i ten co osiągnął pogląd są nie-powracającymi. Nie jest łatwo, Sariputto, uczynić definitywną deklarację w tej sprawie i powiedzieć: ''Z tych trzech rodzajów osób, ta jest najdoskonalsza i najlepsza'.

Jest możliwe, że osoba która osiągnęła pogląd praktykuje dla realizacji poziomu arahata, podczas gdy wyzwolony przez wiarę i świadek cielesny są nie-powracającymi. Nie jest łatwo, Sariputto, uczynić definitywną deklarację w tej sprawie i powiedzieć: ''Z tych trzech rodzajów osób, ta jest najdoskonalsza i najlepsza'”.

Nanavira Thera o trzech rodzajach sekha