pañc' indriyāni - pięć zdolności

SN 48: 44

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi we Wschodniej Wartowni. Tam Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Sariputty tak: 

„Sariputto, czy masz wiarę, że zdolność wiary, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel? Czy masz wiarę, że zdolność energii, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel? Czy masz wiarę, że zdolność uważności, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel? Czy masz wiarę, że zdolność koncentracji, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel? Czy masz wiarę, że zdolność zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel?”

 „Czcigodny panie, nie kieruję się wiarą w Zrealizowanego na temat tego, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji ... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel. Ci którzy nie poznali, nie zobaczyli, nie zrozumieli, nie zrealizowali i nie skontaktowali ze zrozumieniem, oni to muszą się kierować wiarą w innych o tym, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji .... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel. Ale ci przez których to zostało poznane, zobaczone, zrozumiane, zrealizowane i skontaktowane ze zrozumieniem – oni to będą bez pomieszania czy wątpliwości o tym, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji ... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za jej destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel.

Jestem tym, czcigodny panie, który poznał to. Jestem bez pomieszania i wątpliwości o tym, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji ... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za jej destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel”.

„Dobrze, dobrze Sariputto. Ci którzy nie poznali, nie zobaczyli, nie zrozumieli, nie zrealizowali i nie skontaktowali ze zrozumieniem, oni to muszą się kierować wiarą w innych o tym, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji .... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel. Ale ci przez których to zostało poznane, zobaczone, zrozumiane, zrealizowane i skontaktowane ze zrozumieniem, będą bez pomieszania czy wątpliwości o tym, że zdolność wiary ... energii ... uważności ... koncentracji ... zrozumienia, kiedy utrzymana przy istnieniu i kultywowana, ma za podstawę Nieśmiertelność, Nieśmiertelność za destynację, Nieśmiertelność jako jej finałowy cel”.

*

SN 48: 50

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał wśród Angan, gdzie jest miast Angan zwane Apana. Tam Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Sariputty tak:

„Sariputto, czy szlachetny uczeń który jest całkowicie oddany Tathagacie i ma całkowite przekonanie co do niego, może żywić jakąś niepewność czy wątpliwości o Tathagacie i Nauce Tathagaty?” „Czcigodny panie, szlachetny uczeń który jest całkowicie oddany Tathagacie i ma całkowite przekonanie co do niego, nie żywi żadnej niepewności czy wątpliwości o Tathagacie i Nauce Tathagaty. Rzeczywiście, należy oczekiwać, czcigodny panie, że szlachetny uczeń, który ma wiarę będzie trwał z energią wzbudzoną przez porzucenie niekorzystnych rzeczy i pozyskanie korzystnych rzeczy; że będzie silny, stały w wysiłku, nie wzdragający się przed odpowiedzialnością kultywowania korzystnych rzeczy. Ta jego energia, czcigodny panie, jest jego zdolnością energii.

Rzeczywiście, należy oczekiwać, czcigodny panie, że szlachetny uczeń który ma wiarę i którego energia jest pobudzona, że będzie uważny, posiadający najwyższą uważność i osąd, tym kto pamięta i wspomina co zostało uczynione i powiedziane dawno temu. Ta jego uważność, czcigodny panie, jest zdolnością uważności.

 Rzeczywiście, należy oczekiwać, czcigodny panie, że szlachetny uczeń, który ma wiarę i trwa z energią wzbudzoną przez porzucenie niekorzystnych rzeczy i pozyskanie korzystnych rzeczy, który jest silny, stały w wysiłku, nie wzdragający się przed odpowiedzialnością kultywowania korzystnych rzeczy i którego uważność jest ustanowiona, że uzyska koncentrację, uzyska jedno-punktowość umysłu, po zwolnieniu obiektu. Ta jego koncentracja, czcigodny panie, jest jego zdolnością koncentracji. 

Rzeczywiście, należy oczekiwać, czcigodny panie, że szlachetny uczeń, który ma wiarę i trwa z energią wzbudzoną przez porzucenie niekorzystnych rzeczy i pozyskanie korzystnych rzeczy, który jest silny, stały w wysiłku, nie wzdragający się przed odpowiedzialnością kultywowania korzystnych rzeczy, którego uważność jest ustanowiona, i którego umysł jest skoncentrowany, że zrozumie to:

 'Bez początku jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie nie manifestuje się. Ale z całkowitym zanikiem i wstrzymaniem ignorancji, tej masy ciemności, to jest spokojne, to jest wzniosłe, mianowicie uspokojenie wszystkich determinacji, uwolnienie się od esencji istnienia, zniszczenie pragnienia, beznamiętność, wstrzymanie, wygaszenie'.

To jego zrozumienie, czcigodny panie, jest jego zdolnością zrozumienia. I czcigodny panie, kiedy znów i znów wysila się w ten sposób, kiedy znów i znów wspomina w ten sposób, znów i znów koncentruje się w ten sposób, znów i znów rozumie w ten sposób, szlachetny uczeń zdobywa taką oto pełną wiedzę: 'Co do tych rzeczy, o których uprzednio słyszałem, teraz trwam skontaktowany z nimi cieleśnie i przebiłem się przez nie ze zrozumieniem, widzę to'. Ta jego wiara jest jego zdolnością wiary”.

Dobrze, dobrze Sariputto (Dalej Budda powtarza dokładnie słowa czcigodnego Sariputty).

1. saddhā - wiara
2. viriya - energia
3. sati - uważność
4. samādhi - koncentracja
5. pañña - zrozumienie

Sto batów

Mnisi, załóżmy, że byłby człowiek o okresie życia stu lat, który mógłby żyć sto lat. Ktoś by mu powiedział: „Chodź dobry człowieku rano obiją cię batem sto razy, w południe obiją cię batem sto razy, wieczorem obiją cię batem sto razy. I ty dobry człowieku będąc tak bitym dzień za dniem trzystoma batami, przeżyjesz sto lat i wtedy po stu takich latach przebijesz się do Czterech Szlachetnych Prawd do których uprzednio się nie przebiłeś. Godzi się mnisi dla dobrze urodzonego dążącego do własnego dobra przyjąć tą ofertę. Dlaczego tak jest? Ponieważ bez początku jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie nie manifestuje się. Zatem, mnisi, wysiłek musi być uczyniony by zrozumieć: „To jest cierpienie ...To jest powstanie cierpienia...To jest wstrzymanie cierpienia...To jest droga prowadząca do wstrzymania cierpienia. SN 56: 35

Ślepy żółw

Mnisi, załóżmy, że człowiek zarzucił pojedynczą uprząż w wielkim oceanie i byłby tam ślepy żółw, który wynurzałby się na powierzchnię co sto lat. Jak myślicie mnisi, czy ten ślepy żółw, wynurzający się na powierzchnię co sto lat wsadziłby swą głowę w tą uprząż?” "Gdyby to zrobił, to nastąpiłoby to po bardzo długim czasie”. "Prędzej, powiadam, ten ślepy żółw, wynurzający się na powierzchnię co sto lat wsadzi swą głowę w tą uprząż, niż głupiec, który zszedł do niższych światów, odzyska ludzki status. Dlaczego tak jest? Ponieważ tam nie ma prowadzenia się zgodnie z Dhammą, nie ma właściwego prowadzenia się, ani korzystnego działania przynoszącego zasługi. Przeważa tam wzajemne pożeranie się, pożeranie słabszych. Dlaczego tak jest? Ponieważ mnisi, nie widzi się tam Czterech Szlachetnych Prawd. Jakich czterech? Szlachetnej prawdy o cierpieniu, Szlachetnej prawdy o powstaniu cierpienia, Szlachetnej prawdy o wstrzymaniu cierpienia, Szlachetnej prawdy o drodze prowadzącej do wstrzymania cierpienia. Zatem mnisi wysiłek powinien zostać uczyniony by zrozumieć: „To jest cierpienie ...To jest powstanie cierpienia...To jest wstrzymanie cierpienia...To jest droga prowadząca do wstrzymania cierpienia.

SN 56: 47

Samsara

Mnisi, bez początku jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie nie manifestuje się. Tak jak patyk rzucony w powietrze spada na dół raz tym, a raz tym końcem, tak też stworzenia maszerujące i wędrujące, ograniczone niewiedzą i uwięzione przez pragnienie raz idą z tego świata do tego świata a raz przechodzą z tamtego świata na ten świat. Dlaczego tak jest? Mnisi, bez początku, jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie nie manifestuje się.

Zbiór kości jednej osoby
Po przeminięciu jednego eonu
Stworzyłby kupę wysoką jak góra.
Tak rzekł Wielki Mędrzec,
I określił ją jako tak masywną
Jak wysoka góra Vepulla
Znajdująca się na północ od Szczytu Sępa.
Ale kiedy ktoś widzi z mądrością
Prawdy szlachetnych -
Cierpienie i jego powstanie,
Wstrzymanie cierpienia
I Szlachetną Ośmioraką Ścieżkę
Co prowadzi do wstrzymania cierpienia -
Wtedy ta osoba po przejściu
Najwyżej siedmiu narodzin
Doprowadzi cierpienie do końca
Przez zniszczenie wszystkich więzów. (S15:10)

Trzydziestu mnichów

W Rajagaha w Bambusowym Gaju. Wtedy trzydziestu mnichów z Pava podeszło do Zrealizowanego – wszyscy byli mieszkańcami lasu, jedzącymi wyżebrane jedzenie, noszącymi łachmany, używającymi trzech szat, a jednak ciągle w pętach. Po podejściu, złożyli hołd Zrealizowanemu i usiedli z boku. Wtedy wydało się Zrealizowanemu: "Tych trzydziestu mnichów z Pava to mieszkańcy lasu, jedzący wyżebrane jedzenie, noszącymi łachmany, używającymi trzech szat, a jednak ciągle w pętach. Niech pouczę ich o Dhammie w taki sposób, że podczas gdy tu siedzą na tych siedzeniach, ich umysły zostaną wyzwolone ze skaz przez nie-utrzymywanie". Wtedy Zrealizowany odezwał się do tych mnichów: „Mnisi”. „Czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to: „Bez początku, mnisi jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie nie manifestuje się. Jak myślicie mnisi, czego jest więcej, krwi co wypłynęła z waszych ciał gdy odcinano wam głowy na długim dystansie tego marszu i wędrówki, czy też wody w czterech wielkich oceanach?” „Zgodnie z naszym zrozumieniem Dhammy wykładanej przez Zrealizowanego, krwi, która wypłynęła z naszych ciał gdy odcinano nam głowy jest więcej niż wody w czterech wielkich oceanach”- „Dobrze, dobrze, mnisi! To dobrze, że zrozumiecie Dhammę wykładaną przeze mnie w taki sposób. Krwi, która wypłynęła z waszych ciał gdy odcinano wam głowy na długim dystansie tego marszu i wędrówki jest więcej niż wody w czterech wielkich oceanach. Przez długi czas płynęła krew z waszych ciał pozbawionych głów, gdy byliście wołami, było jej więcej niż wody w czterech wielkich oceanach...gdy byliście bawołami... owcami... kozami ... jeleniami ... kaczkami ... świniami ... gdy byliście pojmani jako wiejscy włamywacze, drogowi zbójcy, jako cudzołożnicy...Dlaczego tak jest? Bez początku mnisi, jest ta kontynuacja istnienia, punkt rozpoczęcia marszu i wędrówki stworzeń ograniczonych przez niewiedzę i uwięzionych przez pragnienie, nie manifestuje się. Długo już mnisi doświadczaliście cierpienia, agonii, i nieszczęścia, zapełniając tereny cmentarne, wystarczająco długo by poczuć odrazę dla wszystkich determinacji, by zaniknęło ich pożądanie, by się od nich uwolnić". Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli ucieszeni i uradowani słowami Zrealizowanego. I podczas gdy ta ekspozycja była wygłaszana, umysły trzydziestu mnichów z Pavy zostały wyzwolone przez nie-utrzymywanie.

Balans w kultywowaniu czynników przebudzenia

W Savatthi. Wtedy, o poranku, liczni mnisi ubrali się i zabierając swe miski i płaszcze wkroczyli do Savatthi na żebraczy obchód. Wtedy wydało im się: „Jest jeszcze za wcześnie na żebraczy obchód po Savatthi. Chodźmy do parku wędrowców innych sekt". Wtedy ci mnisi udali się do parku wędrowców innych sekt. Wymienili z nimi pozdrowienia i kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa wymiana zdań została zakończona, usiedli z boku. Wtedy wędrowcy powiedzieli im: „Przyjaciele, pustelnik Gotama naucza Dhammy swoim uczniom w ten sposób: 'Chodźcie mnisi, porzućcie pięć przeszkód, deprawacji umysłu które osłabiają zrozumienie i utrzymajcie przy istnieniu siedem czynników przebudzenia'. My także nauczamy Dhammy naszym uczniom w ten sposób: 'Chodźcie przyjaciele, porzućcie pięć przeszkód, deprawacji umysłu które osłabiają zrozumienie i utrzymajcie przy istnieniu siedem czynników przebudzenia'. Zatem, przyjaciele, jaka jest dystynkcja, rozbieżność, różnica pomiędzy pustelnikiem Gotamą a nami, mianowicie pomiędzy jednym nauczaniem Dhammy a drugim, pomiędzy jednym sposobem instrukcji a drugim?”

Wtedy ci mnisi ani się ucieszyli ani odrzucili twierdzenia tych wędrowców. Bez cieszenia się i odrzucenia, wstali ze swych miejsc myśląc: „Dowiemy się znaczenia tych słów od Zrealizowanego”.

Wtedy, kiedy ci mnisi obeszli Savatthi i powrócili z żebraczego obchodu, po posiłku, podeszli do Zrealizowanego, złożyli mu hołd i usiedli z boku i zdali mu sprawę z całej dyskusji pomiędzy tymi wędrowcami a nimi.

„Mnisi, kiedy wędrowcy z innych sekt mówią w ten sposób, to powinni być zapytani: 'Przyjaciele, kiedy umysł staje się ospały, na który czynnik przebudzenia nie jest pora by go utrzymywać przy istnieniu przy tej okazji, i na jaki czynnik przebudzenia jest pora, by go utrzymywać przy istnieniu przy tej okazji? I dalej, przyjaciele, kiedy umysł staje się podekscytowany, na który czynnik przebudzenia nie jest pora by go utrzymywać przy istnieniu przy tej okazji, i na jaki czynnik przebudzenia jest pora, by go utrzymywać przy istnieniu przy tej okazji?' Będąc zapytani w ten sposób, ci wędrowcy nie byliby zdolni odpowiedzieć i przez to zetknęliby się ze strapieniem. Z jakiego powodu? Ponieważ to byłoby poza obrębem ich domeny. Mnisi, nie widzę nikogo w tym świecie z jego bogami, Marą i Brahmą, w tej generacji z jej pustelnikami i braminami, z jej bogami i ludźmi, kto mógłby zadowolić umysł odpowiedzią na te pytania, poza Tathagatą czy uczniem Tathagaty czy tym który usłyszał ją od nich.

Ospałość umysłu; nie pora na:

Mnisi, przy okazji, kiedy umysł staje się ospały, nie jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia spokoju, czynnika przebudzenia koncentracji, czynnika przebudzenia równowagi. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest ospały, mnisi, i trudno pobudzić go tymi rzeczami.

Załóżmy, mnisi, że człowiek chce by rozgorzał mały ogień. Jeżeli wrzuci doń wilgotną trawę, wilgotne krowie łajno, i wilgotne drewno, spryska to wodą i zasypie ziemią czy będzie umiał rozgorzeć ten mały ogień?” „Nie, czcigodny panie”. „Tak też, mnisi, przy okazji gdy umysł staje się ospały, nie jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia spokoju, czynnika przebudzenia koncentracji, czynnika przebudzenia równowagi. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest ospały, mnisi, i trudno pobudzić go tymi rzeczami.

Ospałość umysłu: pora na:

Mnisi, przy okazji, kiedy umysł staje się ospały, jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia badania Dhammy, czynnik przebudzenia energii, i czynnik przebudzenia radości. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest ospały, mnisi, i łatwo pobudzić go tymi rzeczami. Załóżmy, mnisi, że człowiek chce by rozgorzał mały ogień. Jeżeli wrzuci doń suchą trawę, suche krowie łajno, i suche drewno, będzie na to dmuchać i nie zasypie ziemią, czy będzie umiał rozgorzeć ten mały ogień?” „Tak, czcigodny panie”. „Tak też, mnisi, przy okazji gdy umysł staje się ospały, jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia badania Dhammy, czynnik przebudzenia energii, i czynnik przebudzenia radości. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest ospały, mnisi, i łatwo pobudzić go tymi rzeczami.

Podekscytowanie umysłu; nie pora na:

Mnisi, przy okazji kiedy umysł staje się podekscytowany, nie pora utrzymywać przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy, czynnik przebudzenia energii, czynnik przebudzenia radości. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest podekscytowany, mnisi, i jest trudno uspokoić go tymi rzeczami. Załóżmy, mnisi, że człowiek chce wygasić wielkie ognisko. Jeżeli wrzuci doń suchą trawę, suche krowie łajno, i suche drewno, będzie na to dmuchać i nie zasypie ziemią, czy będzie umiał wygasić to wielkie ognisko?” „Nie, czcigodny panie”. „Tak też, mnisi, przy okazji gdy umysł staje się podekscytowany, nie jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia badania Dhammy, czynnika przebudzenia energii, i czynnika przebudzenia radości. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest podekscytowany, mnisi, i trudno go uspokoić tymi rzeczami.

Podekscytowanie umysłu; pora na:

Mnisi, przy okazji kiedy umysł staje się podekscytowany, jest pora by utrzymywać przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju, czynnik przebudzenia koncentracji, czynnik przebudzenia równowagi. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest podekscytowany, mnisi, i jest łatwo uspokoić go tymi rzeczami. Załóżmy, mnisi, że człowiek chce wygasić wielkie ognisko. Jeżeli wrzuci doń wilgotną trawę, wilgotne krowie łajno, i wilgotne drewno, zasypie ziemią, czy będzie umiał wygasić to wielkie ognisko?” „Tak, czcigodny panie”. „Tak też, mnisi, przy okazji gdy umysł staje się podekscytowany, jest pora na utrzymywanie przy istnieniu czynnika przebudzenia spokoju, czynnika przebudzenia koncentracji, czynnika przebudzenia równowagi. Z jakiego powodu? Ponieważ umysł jest podekscytowany, mnisi, i łatwo go uspokoić tymi rzeczami. Mnisi, ale powiadam , że uważność, jest zawsze użyteczna.

SN 46: 53

Siedem czynnikow przebudzenia

SN 46.1

W Savatthi. Mnisi, bazując na Himalajach, królu gór, nagowie odżywiają swe ciała i uzyskują siłę. Po odżywieniu swych ciał i uzyskaniu siły wkraczają do sadzawek. Z sadzawek wchodzą w jeziora, dalej do strumieni, dalej do rzek i w końcu wkraczają do oceanu. Tam osiągają wielkość i ekspansywność ciała. Tak też, mnisi, bazując na moralności, ustanowiony na moralności, mnich utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia i przez to osiąga wielkość i ekspansywność w [korzystnych] stanach.

A jak mnich, bazując na moralności, ustanowiony na moralności, utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia? Tu mnisi, mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. To w ten sposób, mnisi, mnich bazując na moralności, ustanowiony na moralności, utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia i przez to osiąga wielkość i ekspansywność w [korzystnych] stanach.

*

SN 46: 3

Mnisi, ci mnisi którzy są spełnieni w moralności, spełnieni w koncentracji, spełnieni w zrozumieniu, spełnieni w prawdziwej wiedzy i wizji wyzwolenia: powiadam, że nawet widok takich mnichów jest pomocny, powiadam, że nawet słuchanie ich ... nawet wspominanie ich ... powiadam, że nawet odejście w bezdomność za nimi jest pomocne. Z jakiego powodu? Ponieważ kiedy usłyszy się Dhammę od takich mnichów, to trwa się wycofanym na dwa sposoby – wycofany ciałem i wycofany umysłem.

Trwając tak wycofanym, wspomina tą Dhammę i myśli o niej, przy tej okazji czynnik przebudzenia uważności jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności; przy tej okazji czynnik przebudzenia uważności dochodzi do wypełnienia u mnicha przez utrzymanie przy istnieniu.

Trwając tak uważnie, bada on Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją. Kiedykolwiek, mnisi, mnich trwając tak uważnie bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją, przy tej okazji czynnik przebudzenia badania Dhammy jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy; przy tej okazji czynnik przebudzenia badania Dhammy dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Podczas gdy bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka, egzaminuje ją, jego energia jest wzbudzona bez rozluźnienia. Kiedykolwiek, mnisi, energia mnicha jest wzbudzona bez rozluźnienia, gdy bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją, przy tej okazji czynnik przebudzenia energii jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii; przy tej okazji czynnik przebudzenia energii dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Kiedy jego energia jest wzbudzona, powstaje u niego radość. Kiedykolwiek, mnisi, radość powstaje u mnicha, którego energia jest wzbudzona, przy tej okazji czynnik przebudzenia radości jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości; przy tej okazji czynnik przebudzenia radości dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Dla tego kogo umysł jest podbudowany radością, ciało staje się spokojne i umysł staje się spokojny. Kiedykolwiek, mnisi, ciało staje się spokojne i umysł staje się spokojny u mnicha którego umysł jest podbudowany radością, przy tej okazji czynnik przebudzenia spokoju jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju; przy tej okazji czynnik przebudzenia spokoju dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

U tego, którego ciało jest spokojne i kto jest szczęśliwy, umysł staje się skoncentrowany. Kiedykolwiek, mnisi, umysł staje się skoncentrowany u mnicha, którego ciało jest spokojne i który jest szczęśliwy, przy tej okazji czynnik przebudzenia koncentracji jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji; przy tej okazji czynnik przebudzenia koncentracji dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Dokładnie wgląda się on z równowagą w umysł tak skoncentrowany. Kiedykolwiek, mnisi, mnich dokładnie wgląda się w równowagą w tak skoncentrowany umysł, przy tej okazji czynnik przebudzenia równowagi jest wzbudzony u mnicha, przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi; przy tej okazji czynnik przebudzenia równowagi dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Mnisi, kiedy te siedem czynników przebudzenia zostało utrzymane przy istnieniu i kultywowane w ten sposób, siedem owoców i korzyści może być oczekiwanych. Osiąga finałową wiedzę wcześnie w tym życiu. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, wtedy osiąga finałową wiedzę w czasie śmierci. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, wtedy z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, staje się osiągającym wygaszenie w interwale. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenia w interwale, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie z wysiłkiem. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie z wysiłkiem, wtedy z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, staje się pewnym pójścia pod prąd, ku krainie Akanittha. Kiedy mnisi, te siedem czynników przebudzenia zostało utrzymanych przy istnieniu i kultywowanych w ten sposób, te siedem owoców i korzyści może być oczekiwanych.

*

SN 46: 6

Przy pewnej okazji, Zrealizowany mieszkał w Saketa w Parku Jeleni w Gaju Anjana. Wtedy wędrowiec Kundaliya podszedł do Zrealizowanego i wymienił z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do Zrealizowanego: „Mistrzu Gotama, jestem tym, który przebywa w obrębie monastycznych parków i często odwiedzanych zgromadzeń. Po posiłku, gdy skończę śniadanie, jest moim zwyczajem włóczyć się i wędrować z parku do parku, z ogrodu do ogrodu. Tam widuję pewnych pustelników i braminów zaangażowanych w dyskusję dla korzyści zabezpieczenia ich własnych tez i negujących [tezy innych]. Ale dla jakich korzyści żyje Mistrz Gotama?” „Kundaliya, Thatagata żyje dla korzyści i owocu prawdziwej wiedzy i wyzwolenia”. „Ale mistrzu Gotama, jakie rzeczy gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie?” „Siedem czynników przebudzenia, Kundaliya, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie” „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają siedem czynników przebudzenia?” „Cztery podstawy uważności gdy utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, wypełniają siedem czynników przebudzenia”. „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają cztery podstawy uważności?” „Trzy rodzaje dobrego zachowania gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają cztery podstawy uważności”. „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają trzy rodzaje dobrego zachowania?” „Powściągliwość zmysłowych zdolności gdy utrzymana przy istnieniu i kultywowana wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania. A jak, Kundaliya, powściągliwość zmysłowych zdolności utrzymana przy istnieniu i kultywowana jest w taki sposób, że wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania? Tu, Kundaliya, po zobaczeniu miłej formy okiem, mnich nie tęskni za nią, ani nie staje się przez nią podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niej. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale widząc niemiłą formę okiem nie jest nią skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po usłyszeniu miłego dźwięku uchem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale słysząc niemiły dźwięk uchem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po powąchaniu miłego zapachu nosem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale wąchając niemiły zapach nosem, nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po posmakowaniu miłego smaku językiem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale smakując niemiły smak językiem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po dotknięciu miłego dotyku ciałem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale dotykając niemiły dotyk ciałem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po poznaniu miłego obiektu mentalnego umysłem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale poznając niemiły obiekt mentalny umysłem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony.

Kiedy, Kundaliya, po zobaczeniu formy okiem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych form, kiedy po usłyszeniu dźwięku uchem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych dźwięków, kiedy po powąchaniu zapachu nosem ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych zapachów, kiedy po posmakowaniu smaku językiem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych smaków, kiedy po dotknięciu dotyku ciałem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych dotyków, kiedy po poznaniu obiektu mentalnego umysłem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych obiektów mentalnych, wtedy jego powściągliwość zmysłowych funkcji zastała utrzymana przy istnieniu i kultywowana tak, że wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania się.

A jak trzy rodzaje dobrego zachowania są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają cztery podstawy uważności? Tu Kundaliya, po porzuceniu błędnego cielesnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre cielesne zachowanie, po porzuceniu błędnego werbalnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre werbalne zachowanie, po porzuceniu błędnego mentalnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre mentalne zachowanie. To w ten sposób trzy rodzaje dobrego zachowania są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, tak, że wypełniają cztery podstawy uważności. A jak cztery podstawy uważności są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają siedem czynników przebudzenia? Tu, Kundaliya, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując umysł jako umysł, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując mentalne obiekty jako mentalne obiekty, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. To w ten sposób cztery podstawy uważności są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają siedem czynników przebudzenia. A jak, Kundaliya, siedem czynników przebudzenia jest utrzymywanych przy istnieniu i kultywowanych, że wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie? Tu Kundaliya mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. To w ten sposób te siedem czynników oświecenia jest utrzymywanych przy istnieniu i kultywowanych, tak że wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie” Kiedy to zostało powiedziane, wędrowiec Kundaliya rzekł do Zrealizowanego: "Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po schronienie".

*
(A X,1: v,1-2)

Jaka, panie jest korzyść, jaka jest zaleta, umiejętnej moralności? - Brak wyrzutów sumienia, Anando jest korzyścią, jest zaletą, umiejętnej moralności.
Zadowolenie ... ... ... ... ... ... ... ... ... braku wyrzutów sumienia.
Radość ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... zadowolenia.
Spokój ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... radości.
Przyjemność ... ... ... ... ... ... ... ... ... spokoju.
Koncentracja .. ... ... ... ... ... ... ... ... przyjemności. 
Wiedzenie i widzenie
zgodnie z rzeczywistością ... ... ... ... koncentracji.
Zbrzydzenie i beznamiętność .. ... ... wiedzenia i wiedzenia zgodnie z rzeczywistością.
Wiedzenie-i-widzenie uwolnienia. ... zbrzydzenia i beznamiętności.
W taki sposób, Anando, umiejętna moralność stopniowo wiedzie na szczyt.  

Nanavira Thera: Ściśle mówiąc, ta Sutta odnosi się tylko do sekha i nie do puthujjana, gdyż ten ostatni potrzebuje czegoś więcej niż dobre sila, by zaprowadziło go to do wyzwolenia. To sekha jest tym, który ma ariyakanta sila wiodące go do (samma -) samadhi. Ale oczywiście nawet puthujjana potrzebuje mieć dobre sila i być wolny od wyrzutów sumienia jeżeli ma nadzieję uczynić postęp w swym nie-ariya samadhi.

Wiele Rodzajów Elementów

M 115.

1 Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam odezwał się do mnichów tak:"Mnisi". "Czcigodny panie", odpowiedzieli. Zrealizowany rzekł to:

2 Kiedykolwiek powstają lęki, mnisi, powodowane są one przez głupców a nie przez ludzi mądrych. Kiedykolwiek powstają zagrożenia, powodowane są przez głupców a nie ludzi mądrych. Kiedykolwiek powstają klęski, powodowane są one wszystkie przez głupców a nie ludzi mądrych. Tak jak ogień co zaczyna się od posłania z sitowia czy trawy spala nawet cały dom z dachem, ze ścianami uszczelnionymi od zewnątrz i od wewnątrz, ogrodzony, zabezpieczony belkami z zamykanymi oknami, tak też mnisi, kiedykolwiek powstają obawy powodowane są one przez głupców a nie przez ludzi mądrych. Kiedykolwiek powstają zagrożenia, powodowane są przez głupców a nie ludzi mądrych. Kiedykolwiek powstają klęski, powodowane są one wszystkie przez głupców a nie ludzi mądrych. I tak mnisi, podczas gdy głupcy przynoszą lęki, mądry człowiek tego nie robi, podczas gdy głupcy przynoszą zagrożenia, mądry człowiek tego nie robi. Żadna obawa nie pochodzi od mądrego człowieka, żadne zagrożenie nie pochodzi od mądrego człowieka, żadna klęska nie pochodzi od mądrego człowieka. Zatem mnisi, powinniście trenować tak: "Będziemy mądrymi ludźmi i badaczami".

3 Kiedy to zostało powiedziane, czcigodny Ananda spytał Zrealizowanego: "W jaki sposób, czcigodny panie, mnich staje się godnym nazwania go mądrym człowiekiem i badaczem?" "Anando, kiedy mnich jest obeznany w elementach, obeznany w współzależnym powstawaniu, obeznany w tym co możliwe a co niemożliwe, mnich jest godnym nazwania go człowiekiem mądrym i badaczem".

Elementy

4 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich staje się obeznany w elementach?" "Anando jest te osiemnaście elementów: element oka, element materii, element świadomości oka, element ucha, element dźwięku, element świadomości ucha, element nosa, element zapachu, element świadomości nosa, element języka, element smaku, element świadomości języka, element ciała, element obiektów dotyku, element świadomości ciała, element umysłu, element idei, element świadomości umysłu. Od razu, gdy zna i widzi te osiemnaście elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

5 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów: element ziemi, element wody, element ognia, element powietrza, element przestrzeni i element świadomości. Od razu gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

6 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów (cielesny) element przyjemności, (cielesny) element bólu, (mentalny) element radości, (mentalny) element smutku, element równowagi i element ignorancji. Od razu, gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

7 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być, Anando. Jest te sześć elementów: element zmysłowego pragnienia, element wyrzeczenia, element złej woli, element nie-złej woli, element okrucieństwa i element nie-okrucieństwa. Od razu, gdy zna i widzi te sześć elementów, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

8 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?" "Może być Anando. Są te trzy elementy: element sfery zmysłowej, element subtelno-materialny i element niematerialny. Od razu, gdy zna i widzi te trzy elementy, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

9 "Ale czcigodny panie, czy może być inny sposób, w który mnich jest godnym nazwania go obeznanym w elementach?". "Może być Anando. Są te dwa elementy: determinowany element i nie-determinowany element. Od razu, gdy zna i widzi te dwa elementy, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w elementach".

Bazy

10 "Ale czcigodny panie w jaki sposób mnich jest godny nazwania go obeznanym w bazach?" "Jest sześć wewnętrznych i zewnętrznych baz, Anando: oko i materialna forma, ucho i dźwięk, nos i zapach, język i smak, ciało i obiekty dotyku, umysł i idee. Od razu, gdy zna i widzi te sześć baz w sobie i na zewnątrz, mnich staje się godnym nazwania go obeznanym w bazach".

Współzależne powstawanie

11 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich jest godnym nazwania go obeznanym w współzależnym powstawaniu?" "Tu Anando mnich wie to: 'To jest kiedy to jest, to powstaje z powstaniem tego. Tego nie ma kiedy tego nie ma, to zanika z wstrzymaniem tego. Mianowicie: z ignorancją jako warunek determinacje (dochodzą do pozytywnego istnienia) z determinacjami jako warunek, świadomość; ze świadomością jako warunek, imię-i-materia; z imieniem-i-materią jako warunek, sześcioraka baza; z sześcioraką bazą jako warunek, kontakt; z kontaktem jako warunek uczucie; z uczuciem jako warunek, pragnienie; z pragnieniem jako warunek, utrzymywanie z utrzymywaniem jako warunek, istnienie; z istnieniem jako warunek, narodziny; z narodzinami jako warunek, starość i śmierć (mają pozytywne istnienie) jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz oto jak powstaje ta cała masa cierpienia. To z brakiem, zanikiem i wstrzymaniem ignorancji jest wstrzymanie determinacji, ze wstrzymaniem determinacji, wstrzymanie świadomości, ze wstrzymaniem świadomości wstrzymanie imienia-i-materii, ze wstrzymaniem imienia-i-materii, wstrzymanie sześciorakiej bazy, ze wstrzymaniem sześciorakiej bazy wstrzymanie kontaktu, ze wstrzymaniem kontaktu wstrzymanie uczucia, ze wstrzymaniem uczucia wstrzymanie pragnienia, ze wstrzymaniem pragnienia wstrzymanie utrzymywania, ze wstrzymaniem utrzymywania, wstrzymanie istnienia, ze wstrzymaniem istnienia wstrzymanie narodzin, ze wstrzymaniem narodzin wstrzymane zostają starość i śmierć jak również żal, płacz, ból, smutek i rozpacz, oto jak zostaje wstrzymana ta cała masa cierpienie. W ten sposób jest on godnym nazwania go obeznanym ze współzależnym powstawaniem.

Możliwe i Niemożliwe

12 "Ale czcigodny panie, w jaki sposób mnich jest godnym nazwania go obeznanym w tym co możliwe a co niemożliwe?" "Tu Anando mnich rozumie: 'To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie potraktowała jakąś determinację jako trwałą - nie ma takiej możliwości' i rozumie on: 'Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakąkolwiek determinację jako trwałą - jest taka możliwość'

13 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie potraktowała jakąś determinację jako przyjemną - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakąkolwiek determinację jako przyjemną - jest taka możliwość".

14 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie potraktowała jakąś determinację jako 'ja' - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek potraktuje jakąkolwiek determinację jako 'ja'- jest taka możliwość".

15 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie pozbawiła życia swoją matkę, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi życia swoją matkę - jest taka możliwość".

16 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie pozbawiła życia swego ojca, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi życia swego ojca - jest taka możliwość".

17 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie pozbawiła arahata życia, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek pozbawi arahata życia - jest taka możliwość"

18 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie z umysłem nienawiści przelała krew Tathagaty, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek z umysłem nienawiści przeleje krew Tathagaty - jest taka możliwość".

19 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie spowodowała schizmę w Zgromadzeniu, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek spowoduje schizmę w Zgromadzeniu - jest taka możliwość".

20 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by osoba o właściwym poglądzie uznała innego nauczyciela, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe, że zwykły człowiek uzna innego nauczyciela - jest taka możliwość".

21 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by dwóch Arahatów, Całkowicie Przebudzonych, pojawiło się w tym samym czasie i w tym systemie świata, nie ma takiej możliwości" i rozumie on "Jest możliwe, że jeden Arahat, Całkowicie Przebudzony pojawi się w systemie światowym".

22 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by dwóch Monarchów Obracających Kołem pojawiło się w tym samym czasie i w tym systemie świata, nie ma takiej możliwości" i rozumie on "Jest możliwe, że jeden Monarcha Obracający Kołem pojawi się w systemie światowym".

23 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by Arahat, Całkowicie Przebudzony był kobietą, nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "Jest możliwe by Arahat, Całkowicie Przebudzony był mężczyzną - jest taka możliwość"

24 ...by Monarcha Obracający Kołem był kobietą...

25 ...by pozycja Sakki była zajęta przez kobietę...

26 ...by pozycja Mary była zajęta przez kobietę...

27 ...by pozycja Brahmy była zajęta przez kobietę...

28 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknął ze złego cielesnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął ze złego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".

29 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknął ze złego werbalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął ze złego werbalnego prowadzenia się - jest taka możliwość".

30 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by chciany, upragniony rezultat wyniknął ze złego mentalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "To możliwe, by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął ze złego mentalnego prowadzenia się- jest taka możliwość".

30 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął z dobrego cielesnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości" i rozumie on:"To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknął ze dobrego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".

32 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął z dobrego werbalnego prowadzenia się. - nie ma takiej możliwości" i rozumie on:"To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknął ze dobrego cielesnego prowadzenia się - jest taka możliwość".

33 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza by niechciany, niepożądany rezultat wyniknął z dobrego mentalnego prowadzenia się - nie ma takiej możliwości" i rozumie on: "To możliwe, by chciany, upragniony rezultat wyniknął z dobrego mentalnego prowadzenia się - jest taka możliwość".

34 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w złe cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".

35 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w złe werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".

36 Rozumie on: "To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w zaangażowany w złe mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w złe mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - jest taka możliwość".

37 Rozumie on: To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre cielesne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość".

38 Rozumie on: To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre werbalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość".

39 Rozumie on: To niemożliwe, nigdy się nie zdarza, by człowiek zaangażowany w dobre mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w stanach deprywacji, nieszczęśliwej destynacji, w zatraceniu, nawet w piekle - nie ma takiej możliwości", i rozumie on: "To możliwe, by człowiek zaangażowany w dobre mentalne prowadzenie się, na to konto, z tego powodu pojawił się po rozpadzie ciała, po śmierci w szczęśliwej destynacji, w niebiańskim świecie - jest taka możliwość"

40 Kiedy to zostało powiedziane, Ananda rzekł do Zrealizowanego: "To zadziwiające, to wspaniałe. Jaka jest nazwa tej rozprawy o Dhammie?" "Anando, możesz zapamiętać tą rozprawę jako 'Wiele rodzajów elementów' lub 'Cztery cykle' lub 'Zwierciadło Dhammy' lub 'Bęben nieśmiertelności' lub 'Doskonałe zwycięstwo w walce'. Oto co zostało powiedziane przez Zrealizowanego. Ananda był zadowolony i ucieszony słowami Zrealizowanego.

Wiele Rodzajów Uczuć

M 59.

1 Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki.

2 Wtedy to stolarz Pancakanga udał się do czcigodnego Udayina i po złożeniu mu hołdu, usiadł z boku. Kiedy to uczynił, spytał go:

3 "Czcigodny panie, jak wiele rodzajów uczuć zostało ogłoszonych przez Zrealizowanego?" "Trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego, gospodarzu. Przyjemne uczucie, bolesne uczucie i ani-bolesne-ani-przyjemne-uczucie. Te trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego". "Czcigodny Udayinie, to nie trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego a dwa rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego. To ani-bolesne-ani-przyjemne-uczucie zostało przez Zrealizowanego uznane jako spokojny i nadrzędny (typ) przyjemności". Drugi raz ... Trzeci raz czcigodny Udayin powiedział do stolarza Pancakangi: "Nie dwa rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego, gospodarzu; trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego: przyjemne uczucie, bolesne uczucie i ani-bolesne-ani-przyjemne-uczucie. Te trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego". Drugi raz ...trzeci raz stolarz Panciakanga powiedział: "Nie trzy rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego a dwa rodzaje uczuć zostały ogłoszone przez Zrealizowanego. To ani-bolesne-ani przyjemne-uczucie zostało przez Zrealizowanego uznane jako spokojny i nadrzędny (typ) przyjemności". Czcigodny Udayin nie mógł przekonać stolarza Pancakangi ani stolarz Panciakanga nie mógł przekonać czcigodnego Udayina.

4 Czcigodny Ananda usłyszał tą konwersację. Wtedy udał się on do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu usiadł z boku. Kiedy to uczynił, zdał Zrealizowanemu relację z rozmowy pomiędzy czcigodnym Udayinem a stolarzem Pancakangą. Kiedy to zostało powiedziane Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Anandy:

5 Anando, to była właściwa prezentacja Udayina, którą odrzucił stolarz Pancakanga i była to właściwa prezentacja, Pancakangi, którą odrzucił Udayin. Przy jednej prezentacji ogłosiłem dwa rodzaje uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem trzy rodzaje uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem pięć rodzajów uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem sześć rodzajów uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem osiemnaście rodzajów uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem trzydzieści sześć rodzajów uczuć. Przy innej prezentacji ogłosiłem sto osiem rodzajów uczuć. Oto jak ukazana została przeze mnie Dhamma w (różnych) prezentacjach; i kiedy Dhamma została tak ukazana przeze mnie w (różnych) prezentacjach, można oczekiwać po tych, którzy nie przyznają i nie zaakceptują tego co dobrze ogłoszone, dobrze wypowiedziane przez innych, że będą trwać kłócąc się, awanturując, dysputując, raniąc się wzajemnie słownymi ostrzami. Oto jak ukazana została przeze mnie Dhamma w (różnych) prezentacjach; i kiedy Dhamma została tak ukazana przeze mnie w (różnych) prezentacjach, można oczekiwać po tych, którzy przyznają i zaakceptują to co dobrze ogłoszone, dobrze wypowiedziane przez innych, że będą trwać w zgodzie, tak przyjaźnie i niekłótliwie jak mleko z wodą, spoglądając na siebie wzajemnie życzliwym okiem.

6 Anando, jest pięć strun zmysłowych przyjemności. Jakie pięć? Materialne formy poznawane przez oko co chciane, pożądane, miłe i lubiane, połączone ze zmysłowymi pragnieniami i prowokujące pożądanie. Dźwięki poznawane przez ucho... Zapachy poznawane przez nos... Smaki poznawane przez język... Obiekty dotyku poznawane przez ciało co chciane, pożądane, miłe i lubiane połączone ze zmysłowymi pragnieniami i prowokujące pożądanie.

7 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando całkiem odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych rzeczy, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie, z myśleniem i rozważaniem i błogością i przyjemnością zrodzonymi z odosobnienia. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

8 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando z uspokojeniem myślenia i rozważania mnich wkracza i trwa w drugiej jhanie charakteryzującej się pewnością siebie i zjednoczeniem umysłu, bez myślenia i rozważania, z błogością i przyjemnością zrodzonymi z koncentracji. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

9 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando z zanikiem błogości mnich trwając w równowadze uważny i w pełni zrównoważony, ciągle odczuwając przyjemność cielesną wkracza i trwa w trzeciej jhanie o której to szlachetni mówią: "Ten ma przyjemne trwanie kto zrównoważony i uważny". To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

10 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando z porzuceniem przyjemności i bólu z uprzednim zanikiem radości i smutku mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie charakteryzującej się ani bólem ani przyjemnością i czystą uważnością dzięki równowadze. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

11 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando z całkowitym przekroczeniem percepcji materialnych form, z zanikiem percepcji zmysłowych wrażeń, nie zważając na percepcję różnorodności, baczny tego: "Przestrzeń jest nieskończona", mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej przestrzeni. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

12 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando przez całkowite przekroczenie bazy nieskończonej przestrzeni baczny tego: "Świadomość jest nieskończona", mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej świadomości. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

13 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando przez całkowite przekroczenie bazy nieskończonej przestrzeni, baczny tego: "Tu nic nie ma", mnich wkracza i trwa w bazie nicości. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

14 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando przez całkowite przekroczenie bazy nicości mnich wkracza i trwa w bazie ani-percepcji-ani-nie-percepcji. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

15 Gdyby ktoś powiedział: "Przyjemność i radość jaką istoty doświadczają osiąga swój szczyt tutaj", nie przyznłbym mu racji. Dlaczego tak jest? Ponieważ jest inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy i nadrzędny. Jaki to? Tu Anando przez całkowite przekroczenie bazy ani-percepcji-ani-nie-percepcji mnich wkracza i trwa w wstrzymaniu percepcji i uczucia. To inny rodzaj przyjemności, wznioślejszy niż ta przyjemność i nadrzędny wobec niej.

16 Może się zdarzyć, Anando, że wędrowcy z innych sekt powiedzą tak: "Pustelnik Gotama mówi o wstrzymaniu percepcji i uczucia i opisuje to jako przyjemność. Co to jest? Jak to jest?" Wędrowcom z innych sekt mówiącym w ten sposób można powiedzieć: "Przyjaciele, Zrealizowany opisuje przyjemność nie tylko w odniesieniu do przyjemnego uczucia, raczej przyjaciele, Tathagata opisuje jako przyjemność każdy rodzaj przyjemności gdziekolwiek i jakkolwiek osiągany". Oto co powiedział Zrealizowany. Czcigodny Ananda był zadowolony i ucieszony słowami Zrealizowanego.

Jak widzieć uczucia

Mnisi, są te trzy uczucia. Jakie trzy? Przyjemne uczucie, bolesne uczucie, ani-bolesne-ani-przyjemne uczucie. Przyjemne uczucie, mnisi, powinno być widziane jako bolesne, bolesne uczucie powinno być widziane jako drzazga; ani-bolesne-ani-przyjemne uczucie powinno być widziane jako nietrwałe.

Kiedy, mnisi, mnich zobaczył przyjemne uczucie jako bolesne, bolesne uczucie jako drzazgę i ani bolesne-ani-przyjemne uczucie jako nietrwałe, jest on nazywany mnichem który widzi właściwie. Odciął on pragnienie, zerwał pęta i w pełni przebił się przez wyobrażenie, zakończył cierpienie.


Ten kto zobaczył przyjemne jako bolesne
I bolesne jako drzazgę,
Zobaczył jako nietrwałe spokojne uczucie
Ani bolesne ani przyjemne:
On jest mnichem który widzi właściwie,
Tym kto w pełni rozumie uczucia.

Po pełnym zrozumieniu uczuć,
Jest bez skaz w tym życiu.
Stojąc w Dhammie, wraz z rozpadem ciała,
Mistrz wiedzy nie może być rozpoznany.

 SN 36: 5

Rady Nandaki

M 146.

1. Tak usłyszałem. Przy okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki.

2. Wtedy to Mahapajapati Gotami wraz z pięcioma setkami mniszek udała się do Zrealizowanego i po złożeniu mu hołdu, stanęła z boku. Kiedy to zrobiła, odezwała się: „Czcigodny panie, niech Zrealizowany doradzi mniszkom, niech Zrealizowany pouczy mniszki, niech Zrealizowany wygłosi mowę o Dhammie".

3. Przy tej okazji starsi mnisi doradzali mniszkom w wyznaczonej kolejności, lecz czcigodny Nandaka nie chciał im doradzić gdy przyszła jego kolej. Wtedy Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Anandy: „Anando, kogo dzisiaj kolej by doradzać mniszkom?” „Czcigodny panie, dziś kolej na czcigodnego Nandakę by doradzał mniszkom, ale czcigodny Nandaka mimo że jest jego kolej nie chce im doradzać. Wtedy Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Nandaki tak: „Doradź mniszkom Nandako, poucz mniszki Nandako, wygłoś mniszkom boską mowę o Dhammie.

4. „Tak jest, czcigodny panie” odpowiedział czcigodny Nandaka. Wtedy czcigodny Nandaka z nastaniem poranka ubrał się i biorąc swą miskę i zewnętrzną szatę udał się do Savatthi na żebraczy obchód. Gdy obszedł Savatthi i powrócił z żebraczego obchodu, po zjedzeniu posiłku udał się z towarzyszem do Parku Rajaka.

5. Mniszki zobaczyły go z daleka i przygotowały siedzenie i wodę do obmycia stóp. I mniszki złożyły mu hołd i stanęły z boku. Kiedy to uczyniły czcigodny Nandaka rzekł to:

6. „Siostry, ta mowa będzie miała formę pytań. Kiedy wiecie, powinnyście powiedzieć 'Wiemy', kiedy nie wiecie powinnyście powiedzieć: 'Nie wiemy', lub też jeżeli macie jakieś wątpliwości czy niepewność to powinienem być zapytany: 'Czcigodny panie, jakie jest znaczenie tej mowy?'” „Czcigodny panie, jesteśmy zadowolone i szczęśliwe, że czcigodny Nandaka zaprasza nas w ten sposób”.

7. „Siostry, jak myślicie: Czy oko jest trwale czy nietrwałe?” „Nietrwałe, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe jest bolesne czy przyjemne?” „Bolesne, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe, bolesne i narażone na zmianę, godzi się widzieć tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja?'” „Nie, czcigodny panie”. „Siostry, jak myślicie, czy ucho jest trwałe czy nietrwałe ... Czy nos ... Czy język ... Czy ciało ... Czy umysł jest trwały czy nietrwały?” „Nietrwały, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe jest bolesne czy przyjemne?” „Bolesne, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe, bolesne i narażone na zmianę, godzi się widzieć tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja?'” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego? Ponieważ czcigodny panie, zostało to już dobrze przez nas zobaczone, takim jakim to jest z właściwym zrozumieniem, że sześć baz w sobie jest nietrwałych”. „Dobrze, dobrze siostry. Tak szlachetny uczeń (myśli) gdy widzi (to) jakim to rzeczywiście jest z właściwym zrozumieniem.

8. Siostry, jak myślicie: Czy materialne formy są trwałe czy nietrwałe? ... Siostry, jak myślicie: Czy dźwięki są trwałe czy nietrwałe? ... Siostry, jak myślicie: Czy zapachy są trwałe czy nietrwałe? ... Siostry, jak myślicie: Czy smaki są trwałe czy nietrwałe? ... Siostry, jak myślicie: Czy obiektu dotyku są trwałe czy nietrwałe? ... Siostry, jak myślicie: Czy idee są trwałe czy nietrwałe?” „Nietrwałe, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe jest bolesne czy przyjemne?” „Bolesne, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe, bolesne i narażone na zmianę, godzi się widzieć tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja?'” „Nie czcigodny panie. Dlaczego? Ponieważ czcigodny panie, zostało to już dobrze przez nas zobaczone, takim jakim to jest z właściwym zrozumieniem, że sześć baz w sobie jest nietrwałych”. „Dobrze, dobrze siostry. Tak szlachetny uczeń (myśli) gdy widzi (to) jakim to rzeczywiście jest z właściwym zrozumieniem.

9. Siostry, jak myślicie, czy świadomość oka ...świadomość ucha ... świadomość nosa ...świadomość języka ... świadomość ciała ... świadomość umysłu jest trwała czy nietrwała?” „Nietrwała, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe jest bolesne czy przyjemne?” „Bolesne, czcigodny panie”. „Czy to co nietrwałe, bolesne i narażone na zmianę, godzi się widzieć tak: 'To moje, tym jestem, to moje ja?'” „Nie czcigodny panie. Dlaczego? Ponieważ czcigodny panie, zostało to już dobrze przez nas zobaczone, takim jakim to jest z właściwym zrozumieniem, że sześć baz w sobie jest nietrwałych”. „Dobrze, dobrze siostry. Tak szlachetny uczeń (myśli) gdy widzi (to) jakim to rzeczywiście jest z właściwym zrozumieniem.

10. Siostry, załóżmy że jest paląca się lampa i jej olej jest nietrwały i narażony na zmianę i jej płomień jest nietrwały, narażony na zmianę i jej blask jest nietrwały, narażony na zmianę. I gdyby ktoś rzekł tak: 'Kiedy ta lampa się pali, jej olej jest nietrwały i narażony na zmianę jak i jej knot i płomień, ale jej blask jest trwały, ciągły, wieczny i nienarażony na zmianę' czy byłoby to właściwym stwierdzeniem?” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ czcigodny panie, kiedy ta lampa się pali, jej olej jest nietrwały i narażony na zmianę, jak i jej knot i płomień, jak i jej blask”. „Tak też siostry, gdyby ktoś rzekł: 'Te sześć baz w sobie jest nietrwałych, ale to co zależy od tych sześciu baz w sobie co odczuwam jako przyjemne, bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne jest trwałe, ciągłe, wieczne i nienarażone na zmianę', czy byłoby to właściwym stwierdzeniem?” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ każde poszczególne uczucie powstaje zależnie od poszczególnego warunku i ze wstrzymaniem tego odpowiedniego warunku, odpowiednie uczucie zostaje wstrzymane”. „Dobrze, dobrze siostry. Tak szlachetny uczeń (myśli) gdy widzi (to) jakim to rzeczywiście jest z właściwym zrozumieniem.

11. Siostry, załóżmy, że jest wielkie stojące drzewo, posiadające rdzeń i jego korzenie są nietrwałe i narażone na zmianę, jego pień i jego gałęzie i liście są nietrwałe i narażone na zmianę i jego cień jest nietrwały i narażony na zmianę i gdyby ktoś rzekł tak: 'Kiedy to wielkie drzewo stoi, posiadając rdzeń, jego korzenie są nietrwałe i narażone na zmianę, jego pień i jego gałęzie i liście są nietrwałe i narażone na zmianę ale jego cień jest trwały, ciągły, wieczny i nienarażony na zmianę', czy byłoby to właściwym stwierdzeniem?” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ czcigodny panie to wielkie stojące drzewo posiadające rdzeń; jego korzenie są nietrwałe i narażone na zmianę, jego pień i jego gałęzie i liście są nietrwałe i narażone na zmianę i jego cień jest nietrwały i narażony na zmianę”. „Tak też siostry, gdyby ktoś rzekł: 'Te sześć baz zewnętrznych jest nietrwałych, ale to co zależy od tych sześciu baz zewnętrznych co odczuwam jako przyjemne, bolesne lub ani-przyjemne-ani-bolesne jest trwałe, ciągłe, wieczne i nienarażone na zmianę', czy byłoby to właściwym stwierdzeniem?” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ każde poszczególne uczucie powstaje zależnie od poszczególnego warunku i ze wstrzymaniem tego odpowiedniego warunku, odpowiednie uczucie zostaje wstrzymane”. „Dobrze, dobrze siostry. Tak szlachetny uczeń (myśli) gdy widzi (to) jakim to rzeczywiście jest z właściwym zrozumieniem”.

12. Siostry, załóżmy, że sprytny rzeźnik lub jego pomocnik zabije krowę i potnie ją ostrym nożem w taki sposób, że bez zniszczenia wewnętrznego ciała i bez zniszczenia zewnętrznej skóry, że mięśnie i ścięgna i łącza pomiędzy zostaną rozcięte i po uczynieniu tego i po ściągnięciu zewnętrznej skóry ponownie pokryje on tą krowę skórą i ktoś powie: 'Ta krowa została połączona ze skórą tak jak była uprzednio', czy będzie to właściwe powiedzenie?” „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ czcigodny panie, gdyby tak zrobił, to ta krowa jednakże byłaby rozłączona ze swoją skórą”. „Siostry, ten przykład został przedstawiony by oddać bliskie znaczenie. Znaczenie tego jest takie: 'wewnętrzne ciało' to termin na sześć baz w sobie, 'zewnętrzna skóra' to termin na sześć zewnętrznych baz, 'mięśnie, ścięgna i łącza pomiędzy' to termin określający rozmiłowanie i pożądanie, 'ostry nóż' to termin określający szlachetne zrozumienie które przecina i łamie skalania, więzy i przywiązania.

13. Siostry, jest siedem czynników oświecenia z rozwojem i kultywowaniem których mnich przez osobistą realizację tutaj i teraz wkracza i trwa w wyzwoleniu serca i wyzwoleniu przez zrozumienie co wolne od skaz, przez wyczerpanie skaz. Jakich siedem? Tu mnich rozwija czynnik oświecenia uważności, który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Tu mnich rozwija dociekanie stanów czynnik oświecenia, który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Rozwija on energię - czynnik oświecenia który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Rozwija on błogość - czynnik oświecenia który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Rozwija on spokój - czynnik oświecenia który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Rozwija on koncentrację - czynnik oświecenia który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem. Rozwija on równowagę - czynnik oświecenia który ma odosobnienie, zanik i wstrzymanie za wspomaganie i dojrzewa uwolnieniem".

14. Gdy czcigodny Nandaka doradził w ten sposób mniszkom, zwolnił je tak:”Idźcie siostry, już czas”. Wtedy mniszki ucieszone i uradowane słowami czcigodnego Nandaki wstały ze swoich miejsc i po złożeniu mu hołdu, odeszły trzymając go po ich prawej stronie. Udały się do Zrealizowanego i po złożeniu hołdu stanęły z boku. Kiedy to uczyniły Zrealizowany rzekł: „Idźcie siostry, już czas”. Wtedy złożyły hołd Zrealizowanemu i odeszły trzymając go po ich prawej stronie.

15. Wkrótce po ich odejściu Zrealizowany odezwał się do mnichów: „Mnisi, tak jak większość ludzi nie ma wątpliwości czy niepewności w dniu Uposatha czternastego czy księżyc jest w nowiu czy pełni, gdyż księżyc jest wtedy tylko w nowiu, tak też te mniszki są zadowolone z nauczania Nandaki, lecz ich intencje nie są jeszcze całkiem wypełnione.

16. Wtedy Zrealizowany odezwał się do czcigodnego Nandaki tak: „Zatem Nandako, powinieneś doradzić tym mniszkom także jutro”.

17-27. „Tak jest czcigodny panie” odpowiedział Nandaka. Z nastaniem poranka ...(powtórzenie 4-14) ...Zrealizowany rzekł: „Idźcie siostry już czas”.

28. Wkrótce po ich odejściu Zrealizowany odezwał się do mnichów: „Mnisi, tak jak większość ludzi nie ma wątpliwości czy niepewności w dniu Uposatha piętnastego czy księżyc jest w nowiu czy pełni, gdyż księżyc jest wtedy tylko w pełni, tak też te mniszki są zadowolone z nauczania Nandaki, i ich intencje zostały całkiem wypełnione. Mniszka o najpośledniejszym zrozumieniu ze wszystkich tych mniszek jest wchodzącym w strumień, więcej już nie narażoną na piekło, pewną (prawowierności) i idącą ku pełnemu oświeceniu”. Oto co powiedział Zrealizowany. Mnisi byli Zadowoleni i ucieszeni słowami Zrealizowanego.

Nietrwałość, cierpienie, nie-ja

SN 35: 1

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam Zrealizowany odezwał się do mnichów tak: „Mnisi”. „Czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to:

„Mnisi, oko jest nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ucho jest nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Nos jest nietrwały. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Język jest nietrwały. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ciało jest nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Umysł jest nietrwały. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec oka, wyobcowania wobec ucha, wyobcowania wobec nosa, wyobcowania wobec języka, wyobcowania wobec ciała, wyobcowania wobec umysłu. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 2

Mnisi, oko jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ucho jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Nos jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Język jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ciało jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Umysł jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec oka, wyobcowania wobec ucha, wyobcowania wobec nosa, wyobcowania wobec języka, wyobcowania wobec ciała, wyobcowania wobec umysłu. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 3

Mnisi, oko jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ucho jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Nos jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Język jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Ciało jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Umysł jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec oka, wyobcowania wobec ucha, wyobcowania wobec nosa, wyobcowania wobec języka, wyobcowania wobec ciała, wyobcowania wobec umysłu. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 4

Mnisi, formy są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Dźwięki są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Zapachy są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Smaki są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Obiekty dotyku są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Mentalne obiekty są nietrwałe. Co jest nietrwałe jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec widzialnych form, wyobcowania wobec dźwięków, wyobcowania wobec zapachów, wyobcowania wobec smaków, wyobcowania wobec obiektów dotyku, wyobcowania wobec mentalnych obiektów. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 5

Mnisi, materia jest cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Dźwięki są cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Zapachy są cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Smaki są cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Obiekty dotyku są cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Mentalne obiekty są cierpieniem. Co jest cierpieniem, jest nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec widzialnych form, wyobcowania wobec dźwięków, wyobcowania wobec zapachów, wyobcowania wobec smaków, wyobcowania wobec obiektów dotyku, wyobcowania wobec mentalnych obiektów. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 6

Mnisi, formy są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Dźwięki są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Zapachy są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Smaki są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Obiekty dotyku są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Mentalne obiekty są nie-ja. Co jest nie-ja, powinno być widziane takim jakim rzeczywiście jest, z odpowiednim zrozumieniem tak: „To nie moje, tym nie jestem, to nie moje ja”.

Widząc w ten sposób, pouczony szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec widzialnych form, wyobcowania wobec dźwięków, wyobcowania wobec zapachów, wyobcowania wobec smaków, wyobcowania wobec obiektów dotyku, wyobcowania wobec mentalnych obiektów. Doświadczając wyobcowania staje się beznamiętny. I przez beznamiętność jest wyzwolony. Gdy wyzwolony, pojawia się wiedza: „Jest wyzwolony”. Rozumie: „Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać zostało wykonane, nigdy więcej już tego stanu istnienia”.

SN 35: 7

W Savatthi. Mnisi, oko jest nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego oka; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego oka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ucho jest nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ucha; nie szuka rozmiłowania w uchu przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ucha, dla jego zaniku i wstrzymania.

Nos jest nietrwały, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego nosa; nie szuka rozmiłowania w nosie przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego nosa, dla jego zaniku i wstrzymania.

Język jest nietrwały, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego języka; nie szuka rozmiłowania w języku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego języka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ciało jest nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ciała; nie szuka rozmiłowania w ciele przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ciała, dla jego zaniku i wstrzymania.

Umysł jest nietrwały, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego umysłu; nie szuka rozmiłowania w umyśle przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego umysłu, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 8

Mnisi, oko jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego oka; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego oka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ucho jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ucha; nie szuka rozmiłowania w uchu przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ucha, dla jego zaniku i wstrzymania.

Nos jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego nosa; nie szuka rozmiłowania w nosie przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego nosa, dla jego zaniku i wstrzymania.

Język jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego języka; nie szuka rozmiłowania w języku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego języka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ciało jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ciała; nie szuka rozmiłowania w ciele przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ciała, dla jego zaniku i wstrzymania.

Umysł jest cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego umysłu; nie szuka rozmiłowania w umyśle przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego umysłu, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 9

Mnisi, oko jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego oka; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego oka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ucho jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ucha; nie szuka rozmiłowania w uchu przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ucha, dla jego zaniku i wstrzymania.

Nos jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego nosa; nie szuka rozmiłowania w nosie przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego nosa, dla jego zaniku i wstrzymania.

Język jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego języka; nie szuka rozmiłowania w języku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego języka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Ciało jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego ciała; nie szuka rozmiłowania w ciele przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego ciała, dla jego zaniku i wstrzymania.

Umysł jest nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego umysłu; nie szuka rozmiłowania w umyśle przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego umysłu, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 10

Mnisi, widzialne formy są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych widzialnych form; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych widzialnych form, dla ich zaniku i wstrzymania.

Dźwięki są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych dźwięków; nie szuka rozmiłowania w dźwiękach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych dźwięków, dla ich zaniku i wstrzymania.

Zapachy są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych zapachów; nie szuka rozmiłowania w zapachach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych zapachów, dla ich zaniku i wstrzymania.

Smaki są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych smaków; nie szuka rozmiłowania w smakach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych smakach, dla ich zaniku i wstrzymania.

Obiekty dotyku są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych obiektów dotyku; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych obiektów dotyku, dla ich zaniku i wstrzymania.

Mentalne obiekty są nietrwałe, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszych. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych mentalnych obiektów; nie szuka rozmiłowania w przyszłych mentalnych obiektach; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych mentalnych obiektów, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 11

Mnisi, widzialne formy są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych widzialnych form; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych widzialnych form, dla ich zaniku i wstrzymania.

Dźwięki są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych dźwięków; nie szuka rozmiłowania w dźwiękach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych dźwięków, dla ich zaniku i wstrzymania.

Zapachy są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych zapachów; nie szuka rozmiłowania w zapachach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych zapachów, dla ich zaniku i wstrzymania.

Smaki są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych smaków; nie szuka rozmiłowania w smakach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych smakach, dla ich zaniku i wstrzymania.

Obiekty dotyku są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych obiektów dotyku; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych obiektów dotyku, dla ich zaniku i wstrzymania.

Mentalne obiekty są cierpieniem, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych mentalnych obiektów; nie szuka rozmiłowania w przyszłych mentalnych obiektach; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych mentalnych obiektów, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 12

Mnisi, widzialne formy są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych widzialnych form; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych widzialnych form, dla ich zaniku i wstrzymania.

Dźwięki są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych dźwięków; nie szuka rozmiłowania w dźwiękach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych dźwięków, dla ich zaniku i wstrzymania.

Zapachy są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłego oka; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłym; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnego oka, dla jego zaniku i wstrzymania.

Smaki są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych smaków; nie szuka rozmiłowania w smakach przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych smakach, dla ich zaniku i wstrzymania.

Obiekty dotyku są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych obiektów dotyku; nie szuka rozmiłowania w oku przyszłych; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych obiektów dotyku, dla ich zaniku i wstrzymania.

Mentalne obiekty są nie-ja, zarówno w przeszłości jak i przyszłości, nie mówiąc nic o teraźniejszym. Mnisi, widząc tak, pouczony szlachetny uczeń jest obojętny wobec przeszłych mentalnych obiektów; nie szuka rozmiłowania w przyszłych mentalnych obiektach; i praktykuje dla wyobcowania wobec obecnych mentalnych obiektów, dla jego zaniku i wstrzymania.

SN 35: 138

Mnisi, cokolwiek nie wasze, porzućcie to, kiedy to porzucicie, doprowadzi was to do waszego dobrobytu i szczęścia. A co jest tym co nie jest wasze? Oko jest nie wasze, porzućcie je. Kiedy je porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia. Ucho jest nie wasze ... Nos jest nie wasz ... Język jest nie wasz ... Ciało jest nie wasze. Porzućcie je. Kiedy je porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia. Umysł nie jest wasz. Kiedy go porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia.

Mnisi, jak myślicie, jeżeli ludzie nieśliby trawę, patyki, gałęzie i liście w tym Gaju Jeta, czy będziecie myśleć: 'Ludzie niosą nas czy palą czy robią z nami co im się podoba?'" „Nie, czcigodny panie. Dlaczego nie? Ponieważ czcigodny panie ani to nasze ja ani nic co należałoby do naszego ja”. „Tak też mnisi, cokolwiek jest nie wasze, porzućcie to, kiedy to porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia. A co jest tym co nie jest wasze? Oko jest wasze, porzućcie je. Kiedy je porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia. Ucho jest nie wasze ... Nos jest nie wasz ... Język jest nie wasz ... Ciało jest nie wasze. Porzućcie je. Kiedy je porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia. Umysł nie jest wasz. Porzućcie go Kiedy go porzucicie, doprowadzi to do waszego dobrobytu i szczęścia.

SN 35: 234

Przy pewnej okazji czcigodny Ananda i czcigodny Udayin mieszkali w Kosambi w Parku Ghosita. Wtedy, wieczorem, czcigodny Udayin wyszedł z odosobnienia w podszedł do czcigodnego Anandy. Wymienił z nim pozdrowienia i kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do niego: „Przyjacielu Anando, na wiele sposobów te ciało zostało zdeklarowane, ujawnione, i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu te ciało jest nie-ja'. Czy jest możliwe wyjaśnienie tej świadomości w podobny sposób – by nauczać, proklamować, ustanawiać, ujawniać, analizować i wyjaśniać to w taki sposób: 'Z takich powodów ta świadomość jest nie-ja'?” „To możliwe, przyjacielu Udayin. Czy świadomość oka powstaje w zależności od oka i form?” „Tak, przyjacielu”. „Gdyby powód i warunek dla powstania świadomości oka zniknął kompletnie i totalnie bez pozostałości, czy świadomość oka mogłaby być rozpoznana?” „Nie, przyjacielu”. „W taki sposób, przyjacielu, to zostało zdeklarowane, ujawnione i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu ta świadomość jest nie-ja'.

Czy świadomość ucha powstaje w zależności od ucha i dźwięków?” „Tak, przyjacielu”. „Gdyby powód i warunek dla powstania świadomości ucha zniknął kompletnie i totalnie bez pozostałości, czy świadomość ucha mogłaby być rozpoznana?” „Nie, przyjacielu”. „W taki sposób, przyjacielu, to zostało zdeklarowane, ujawnione i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu ta świadomość jest nie-ja'. Czy świadomość nosa powstaje w zależności od nosa i zapachów?” „Tak, przyjacielu”. „Gdyby powód i warunek dla powstania świadomości nosa zniknął kompletnie i totalnie bez pozostałości, czy świadomość nosa mogłaby być rozpoznana?” „Nie, przyjacielu”. „W taki sposób, przyjacielu, to zostało zdeklarowane, ujawnione i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu ta świadomość jest nie-ja'. Czy świadomość języka powstaje w zależności od języka i smaków?” „Tak, przyjacielu”. „Gdyby powód i warunek dla powstania świadomości języka zniknął kompletnie i totalnie bez pozostałości, czy świadomość języka mogłaby być rozpoznana?” „Nie, przyjacielu”. „W taki sposób, przyjacielu, to zostało zdeklarowane, ujawnione i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu ta świadomość jest nie-ja'. Czy świadomość ciała powstaje w zależności od ciała i dotyków?” „Tak, przyjacielu”. „Gdyby powód i warunek dla powstania świadomości ciała zniknął kompletnie i totalnie bez pozostałości, czy świadomość ciała mogłaby być rozpoznana?” „Nie, przyjacielu”. „W taki sposób, przyjacielu, to zostało zdeklarowane, ujawnione i odsłonięte przez Zrealizowanego w ten sposób: 'Z takiego powodu ta świadomość jest nie-ja'.

Załóżmy, przyjacielu, że człowiek potrzebujący rdzeń drzewa, szukający rdzenia drzewa, wędrujący w poszukiwaniu rdzenia drzewa, wziąłby ostrą siekierę i wkroczył do lasu. Tam zobaczyłby pień dużego bananowca, prosty, świeży, bez kory. Uciąłby go u korzenia, odciął koronę i odwinął zwój.

Podczas odwijania zwoju, nie znalazłby nawet miąższu, nie mówiąc już nic o rdzeniu. Tak też mnich nie rozpoznaje ani ja ani nic co należy do ja w tych sześciu bazach dla kontaktu. A skoro nie rozpoznaje niczego takiego, nie trzyma się niczego w świecie. Nie trzymając się, nie jest zaniepokojony. Będąc niezaniepokojonym, osobiście osiąga wygaszenie. Rozumie: 'Narodziny wyczerpane, święte życie przeżyte, co trzeba było wykonać, zostało wykonane, nigdy więcej tego stanu istnienia'".