AN X, 47

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Vesali w holu o spadzistym dachu w Wielki Lesie. Tam Mahali Licchavi podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego:

„Czcigodny panie, jaki jest powód jaki warunek na wykonanie złego działania, na zaistnienie złego działania?”

Mahali, chciwość jest powodem i warunkiem na wykonanie złego działania na zaistnienie złego działania. Nienawiść jest powodem i warunkiem na wykonanie złego działania, na zaistnienie złego działania. Złudzenie jest powodem i warunkiem na wykonanie złego działania, na zaistnienie złego działania. Nieodpowiednie skierowanie uwagi jest powodem i warunkiem na wykonanie złego działania, na zaistnienie złego działania. Źle ukierunkowany umysł jest powodem i warunkiem na wykonanie złego działania, na zaistnienie złego działania”.

„Czcigodny panie, jaki jest powód jaki warunek na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania?”

Mahali, nie-chciwość jest powodem i warunkiem na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania. Nie-nienawiść jest powodem i warunkiem na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania. Nie-złudzenie jest powodem i warunkiem na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania. Odpowiednie skierowanie uwagi jest powodem i warunkiem na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania. Dobrze ukierunkowany umysł jest powodem i warunkiem na wykonanie dobrego działania, na zaistnienie dobrego działania.

Jeżeli, Mahali, te dziesięć cech nie istniałoby na świecie, nieprawowierne zachowanie, zachowanie sprzeczne z Dhammą, i prawowierne zachowanie, zachowanie zgodne z Dhammą nie byłoby widziane. Ale ponieważ te dziesięć cech istnieje na świecie, nieprawowierne zachowanie, zachowanie sprzeczne z Dhammą, i prawowierne zachowanie, zachowanie zgodne z Dhammą są widziane”.

AN X, 45 - dziesięć niebezpieczeństw w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla

Mnisi, jest te dziesięć niebezpieczeństw w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla. Jakie dziesięć?

Tu, król siedzi ze swą królową. Wchodzi mnich, i albo królowa uśmiecha się kiedy widzi mnicha, albo mnich uśmiecha się kiedy widzi królową. Król myśli: „Z pewnością, coś między nimi zaszło, lub coś się zapowiada”. To pierwsze niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, król jest bardzo zajęty, zaangażowany w rozliczne prace, ma stosunek jedną z kobiet, ale tego nie pamięta, i z powodu ich relacji, jest ona w ciąży. Król myśli: „Nikt inny tu nie wchodził, poza tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To drugie niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, stracił się klejnot w wewnętrznym pałacu króla. Król myśli: „Nikt inny tu nie wchodził, poza tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To trzecie niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, rozeszła się treść tajnych obrad z wewnętrznego pałacu króla. Król myśli: „Nikt inny tu nie wchodził, poza tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To czwarte niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, w wewnętrznym pałacu króla, ojciec zamierza się na syna, syn zamierza się na ojca. Myślą: „Nikt inny tu nie wchodził, poza tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To piąte niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, król kogoś promuje. Ci co są z tego niezadowoleni, myślą: „Król ma bliskie związki z tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To szóste niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, król kogoś degraduje. Ci co są z tego niezadowoleni, myślą: „Król ma bliskie związki z tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To siódme niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, król stawia armię w stan gotowości o nieodpowiednim czasie. Ci co są z tego niezadowoleni, myślą: „Król ma bliskie związki z tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To ósme niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, postawiwszy armię w stan gotowości o odpowiednim czasie i po wymarszu, król każe zawracać. Ci co są z tego niezadowoleni, myślą: „Król ma bliskie związki z tym mnichem. Czyżby to było dzieło mnicha?” To dziewiąte niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

I znów, w wewnętrznym pałacu króla jest tłoczno od słoni, koni i karet, jak również są tam prowokujące pożądanie materialne formy, widoki, zapachy, smaki i obiekty dotyku, nieodpowiednie dla mnicha. To dziesiąte niebezpieczeństwo w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

Takie, misi, jest te dziesięć niebezpieczeństw w wchodzeniu do wewnętrznego pałacu króla.

AN X, 44

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Kusinara, w ofiarnym lesie. Tam Zrealizowany odezwał się do mnichów tak: „Mnisi!” „Czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to:

„Mnisi, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w odniesieniu do pięciu rzeczy i ustanowić u siebie pięć rzeczy, zanim zgani inną osobę. W odniesieniu do jakich pięciu rzeczy mnich powinien się przeegzaminować?

Mnisi, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w ten sposób: 'Czy moje cielesne zachowanie jest czyste? Czy posiadam cielesne zachowanie które jest czyste, bezbłędne i nienaganne? Czy ta cecha istnieje u mnie czy też nie?' Jeżeli cielesne zachowanie mnicha jest nieczyste, i nie posiada on cielesnego zachowania które jest czyste, bezbłędne i nienaganne, będą tacy którzy powiedzą mu: 'Proszę wpierw trenuj cieleśnie siebie'. Będą tacy, którzy mu to powiedzą.

I znów, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w ten sposób: 'Czy moje werbalne zachowanie jest czyste? Czy posiadam werbalne zachowanie które jest czyste, bezbłędne i nienaganne? Czy ta cecha istnieje u mnie czy też nie?' Jeżeli werbalne zachowanie mnicha jest nieczyste, i nie posiada on werbalnego zachowania które jest czyste, bezbłędne i nienaganne, będą tacy którzy powiedzą mu: 'Proszę wpierw trenuj werbalnie siebie'. Będą tacy, którzy mu to powiedzą.

I znów, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w ten sposób: 'Czy ustanowiłem umysł przyjazności bez resentymentu wobec moich kolegów mnichów? Czy ta cecha istnieje u mnie czy też nie?' Jeżeli mnich nie ustanowił umysłu przyjazności bez resentymentu wobec swych kolegów mnichów, będą tacy którzy powiedzą mu: 'Proszę wpierw ustanów umysł przyjazności bez resentymentu wobec swych kolegów mnichów'. Będą tacy, którzy mu to powiedzą.

I znów, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w ten sposób: 'Czy jestem uczony, i czy pamiętam i zachowuję to czego się nauczyłem? Czy nauczyłem się wiele z tych nauk co dobre na początku, dobre w środku, dobre na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie, które proklamują doskonale pełne i czyste święte życie? Czy zachowałem je w umyśle, wyrecytowałem werbalnie, mentalnie przebadałem i spenetrowałem je dobrze przez pogląd? Czy ta cecha istnieje u mnie czy też nie?' Jeżeli mnich nie jest uczony i nie zapamiętał i nie zachował to czego się nauczył, nie jest wielce uczony w tych naukach co dobre na początku, dobre w środku, dobre na końcu, o właściwym znaczeniu i frazie, które proklamują doskonale pełne czyste święte życie. Nie zachował ich w umyśle, nie wyrecytował werbalnie, mentalnie nie przebadał i nie spenetrował ich dobrze przez pogląd, będą tacy którzy powiedzą mu: 'Proszę wpierw się dokształć w przekazie Dhammy'. Będą tacy, którzy mu to powiedzą.

I znów, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w ten sposób: 'Czy obie Patimokkhy zostały dobrze mi przekazane w szczegółach, dobrze przeanalizowane, dobrze opanowane, dobrze określone w terminach reguł i ich szczegółowych wyjaśnieniach? Czy ta cecha istnieje u mnie czy też nie?' Jeżeli obie Patimokkhy nie zostały dobrze mu przekazane w szczegółach, dobrze przeanalizowane, dobrze opanowane, dobrze określone w terminach reguł i ich szczegółowych wyjaśnieniach, i jeżeli, gdy zapytany: 'Gdzie Zrealizowany to oznajmił?', nie będzie w stanie odpowiedzieć, będą tacy którzy powiedzą mu: 'Proszę wpierw naucz się Dyscypliny'. Będą tacy, którzy mu to powiedzą.

To w odniesieniu do tych pięciu rzeczy, powinien się przeegzaminować.

A w jakich pięciu rzeczach powinien się ustanowić? [Powinien rozważyć]: 'Będę mówił w odpowiednim czasie, nie w nieodpowiednim czasie; będę mówił zgodnie z prawdą, nie fałszywie; będę mówił łagodnie, nie ostro; będę mówił w korzystny sposób, nie w krzywdzący sposób; będę mówił z przyjaznym umysłem, nie podczas odczuwania nienawiści'. Takie jest te pięć rzeczy, w których powinien się ustanowić.

Mnisi, mnich który chce zganić inną osobę, powinien wpierw przeegzaminować siebie w odniesieniu do tych pięciu rzeczy i ustanowić u siebie te pięć rzeczy, zanim zgani inną osobę”.

Schizma

AN X, 37

Wtedy czcigodny Upali podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego:

„Czcigodny panie, jest powiedziane: 'Schizma w Zgromadzeniu, schizma w Zgromadzeniu'. W jaki sposób powstaje schizma z Zgromadzeniu?”

„Tu, Upali, mnisi objaśniają nie-Dhammę jako Dhammę, i Dhammę jako nie-Dhammę. Objaśniają nie-Dyscyplinę jako Dyscyplinę, i Dyscyplinę jako nie-Dyscyplinę. Objaśniają to co nie było wypowiedziane i wygłoszone przez Tathagatę, jako to co było wypowiedziane i wygłoszone przez niego, i to co było wypowiedziane i wygłoszone przez Tathagatę, jako to co nie było wypowiedziane i wygłoszone przez niego. Objaśniają to co nie było praktykowane przez Tathagatę, jako to co było praktykowane przez niego, i to było praktykowane przez Tathagatę jako to co nie było praktykowane przez niego. Objaśniają to co nie było zalecane przez Tathagatę, jako to co było zalecane przez niego, i to było zalecane przez Tathagatę jako to co nie było zalecane przez niego. Na tych dziesięciu podstawach wycofują się i separują. Dokonują legalnego aktu oddzielnie i recytują Patimokkhę oddzielnie. W ten sposób, Upali, powstaje schizma w Zgromadzeniu.

AN X, 39

…

Ale, czcigodny panie, kiedy ktoś powoduje schizmę w zgodnym Zgromadzeniu, co przez to wytwarza?” „Wytwarza on zło trwające eon, Anando”. „Ale, czcigodny panie, co jest tym złem, trwającym eon?” „Jest męczony w piekle przez eon, Anando”.

AN X, 31

Wtedy czcigodny Upali podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego:

„Czcigodny panie, opierając się na ilu podstawach, Tathagata ustanowił reguły treningu dla swych uczniów i recytacji Patimokkhy?”

Upali, to w oparciu o dziesięć podstaw Tathagata ustanowił reguły treningu dla swych uczniów i recytacji Patimokkhy. Jakich dziesięć?

Dla dobrobytu Zgromadzenia; dla swobody Zgromadzenia; dla zastopowania nieposłusznych osób; by dobrze zachowujący się mnisi mogli trwać w swobodzie; dla powstrzymania skaz dotyczących tego życia; dla powstrzymania skaz dotyczących przyszłych istnień; by ci bez wiary mogli posiąść wiarę; dla wzmocnienia wiary u wierzących; dla kontynuacji dobrej Dhammy; i dla promowania Dyscypliny.

To w oparciu o te dziesięć podstaw Tathagata ustanowił reguły treningu dla swych uczniów i recytacji Patimokkhy.

AN X, 29

Mnisi, tak daleko jak rozciąga się Kasi i Kosala, tak daleko jak rozciąga się państwo króla Pasenadi z Kosala, tam król Pasenadi z Kosala ma rangę nadrzędnego. Ale nawet dla króla Pasenadi istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, tak daleko jak krążą słońce i księżyc oświetlając strony świata swą jasnością, tak daleko rozciąga się system tysiąca światów. W tym systemie tysiąca światów jest tysiąc księżyców, tysiąc słońc, tysiąc Sineru królów gór, tysiąc Jambudip, tysiąc Aparagoyan, tysiąc Uttarakurus, tysiąc Pubbavidehas, i tysiąc czterech wielkich oceanów; tysiąc [krain] Czterech Wielkich Króli, tysiąc [krain] Tavatimsa, tysiąc [krain] Yama, tysiąc [krain] Tusita, tysiąc [krain] bogów którzy rozmiłowują się w kreacji, tysiąc [krain] bogów sprawujących kontrolę nad kreacjami innych, tysiąc światów Brahmy. Tak daleko, mnisi, jak rozciąga się system tysiąca światów, Wielki Brahma ma rangę nadrzędnego. Ale nawet dla Wielkiego Brahmy istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Nadchodzi czas, mnisi, kiedy ten świat się rozpada. Kiedy ten świat się rozpada, istoty w większości migrują do bogów Strumienistej Promienistości. Tam przebywają jako stworzone z umysłu, odżywiając się radością, samo-świetliste, poruszając się po niebie, żyjąc w chwale, i pozostając w tym stanie przez długi czas. Kiedy ten świat się rozpada, bogowie Strumienistej Promienistości mają rangę nadrzędnych. Ale nawet dla bogów Strumienistej Promienistości istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, jest te dziesięć baz kasin. Jakie dziesięć? Ktoś postrzega kasinę ziemi powyżej, poniżej, na wskroś, niepodzielną, niezmierzalną. Ktoś postrzega kasinę wody … kasinę ognia … kasinę powietrza … niebieską kasinę … żóltą kasinę … czerwoną kasinę … białą kasinę … kasinę przestrzeni … kasinę świadomości powyżej, poniżej, na wskroś, niepodzielną, niezmierzalną. Z tych dziesięciu baz kasin, ta jest nadrzędna, mianowicie kiedy ktoś postrzega kasinę świadomości, powyżej, poniżej, na wskroś, niepodzielną, niezmierzalną. Są istoty które postrzegają w taki sposób. Ale nawet dla istot postrzegających w taki sposób istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, jest tych osiem baz przezwyciężenia. Jakie osiem?

Ktoś postrzegający materialne formy wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, ograniczone, piękne czy brzydkie. Przezwyciężywszy je, jest postrzegającym w ten sposób: „Wiem, widzę”. To jest pierwsza baza przezwyciężenia.

Ktoś postrzegający materialne formy wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, niezmierzalne, piękne czy brzydkie. Przezwyciężywszy je, jest postrzegającym w ten sposób: „Wiem, widzę”. To jest druga baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, ograniczone, piękne czy brzydkie. Przezwyciężywszy je, jest postrzegającym w ten sposób: „Wiem, widzę”. To jest trzecia baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych formy wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, niezmierzalne, piękne czy brzydkie. Przezwyciężywszy je, jest postrzegającym w ten sposób: „Wiem, widzę”. To jest czwarta baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, niebieskie, niebieskiego koloru, o niebieskim zabarwieniu, z niebieskim odcieniem. Tak jak kwiat lnu jest niebieski, niebieskiego koloru, o niebieskim zabarwieniu, z niebieskim odcieniem, czy materiał z Baranasi, wygładzony z obu stron, mógłby być niebieski, niebieskiego koloru, o niebieskim zabarwieniu, z niebieskim odcieniem, tak też ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, niebieskie, niebieskiego koloru, o niebieskim zabarwieniu, z niebieskim odcieniem. To jest piąta baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, żółte, żółtego koloru, o żółtym zabarwieniu, z żółtym odcieniem. Tak jak kwiat kanikara jest żółty, żółtego koloru, o żółtym zabarwieniu, z żółtym odcieniem, czy materiał z Baranasi, wygładzony z obu stron, mógłby być żółty żółtego koloru, o żółtym zabarwieniu, z żółtym odcieniem, tak też ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, żółte, żółtego koloru, o żółtym zabarwieniu, z żółtym odcieniem. To jest szósta baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, czerwone, czerwonego koloru, o czerwonym zabarwieniu, z czerwonym odcieniem. Tak jak kwiat bahdhujivaka jest czerwony, czerwonego koloru, o czerwonym zabarwieniu, z czerwonym odcieniem, czy materiał z Baranasi, wygładzony z obu stron, mógłby być czerwony, czerwonego koloru, o czerwonym zabarwieniu, z czerwonym odcieniem, tak też ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, czerwone, czerwonego koloru, o czerwonym zabarwieniu, z czerwonym odcieniem. To jest siódma baza przezwyciężenia.

Ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, białe, białego koloru, o białym zabarwieniu, z białym odcieniem. Tak jak poranna gwiazda jest biała, białego koloru, o białym zabarwieniu, z białym odcieniem, czy materiał z Baranasi, wygładzony z obu stron, mógłby być biały, białego koloru, o białym zabarwieniu, z białym odcieniem, tak też ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, białe, białego koloru, o białym zabarwieniu, z białym odcieniem. To jest ósma baza przezwyciężenia.

Takie jest te osiem baz przezwyciężania. Z tych ośmiu baz przezwyciężenia, ta jest nadrzędna, mianowicie kiedy ktoś nie postrzegający materialnych form wewnętrznie, widzi materialne formy zewnętrznie, białe, białego koloru, o białym zabarwieniu, z białym odcieniem, i przezwyciężywszy je, jest postrzegającym w taki sposób: „Wiem, widzę”. Są istoty które postrzegają w taki sposób. Ale nawet dla istot postrzegających w taki sposób istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, są te cztery sposoby percepcji. Jakie cztery? Ktoś postrzega to co ograniczone; inny ktoś postrzega to co wzniosłe; jeszcze inny ktoś postrzega to co niezmierzalne; jeszcze inny ktoś [postrzegając]: „Tu nic nie ma”, postrzega bazę nicości. Są istoty które postrzegają w taki sposób. Ale nawet dla istot postrzegających w taki sposób istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, ze spekulacyjnych poglądów utrzymywanych przez ludzi z zewnątrz, ten jest nadrzędny, mianowicie: „Mógłbym nie być i to nie byłoby moje; nie będę i to nie będzie moje”. Gdyż można oczekiwać po tym kto utrzymuje taki pogląd, że nie będzie lgnął do istnienia, ani nie będzie zdegustowany wstrzymaniem istnienia. Są istoty które postrzegają w taki sposób. Ale nawet dla istot postrzegających w taki sposób istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, są pewni pustelnicy i bramini, którzy proklamują doskonałe oczyszczenie. Z tych którzy proklamują doskonałe oczyszczenie, to jest nadrzędne, mianowicie z całkowitym przekroczeniem bazy nicości, ktoś wkracza i trwa w bazie ani-percepcji-ani-nie-percepcji. Nauczają oni swej Dhammy dla bezpośredniej wiedzy i tego realizacji. Są istoty które postrzegają w taki sposób. Ale nawet dla istot postrzegających w taki sposób istnieje zmienność, jest zmiana. Widząc to w ten sposób, poinstruowany szlachetny uczeń doświadcza wyobcowania wobec tego, będąc wyobcowany staje się beznamiętnym wobec nadrzędnego, nie mówiąc już nic o tym co podrzędne.

Mnisi, są pewni pustelnicy i bramini, którzy proklamują doskonałe wygaszenie tutaj i teraz. Z tych którzy proklamują doskonałe wygaszenie tutaj i teraz, to jest nadrzędne, mianowicie wyzwolenie przez nie-utrzymywanie, po tym jak się zobaczyło takimi jakimi rzeczywiście są powstanie, przemijanie, gratyfikacja, niebezpieczeństwo, i ucieczka w odniesieniu do sześciu baz dla kontaktu.

Mnisi, choć ogłaszam i deklaruję [Dhammę] w ten sposób, pewni pustelnicy i bramini, nieprawdziwie, bezpodstawnie, i błędnie, niewłaściwie mnie reprezentują [mówiąc]: „Pustelnik Gotama nie proklamuje pełnego zrozumienia zmysłowych przyjemności, pełnego zrozumienia materialnych form, czy pełnego zrozumienia uczuć”. Ale mnisi, właśnie że proklamuję pełne zrozumienie zmysłowych przyjemności, pełne zrozumienie materialnych form, czy pełne zrozumienie uczuć. Tutaj i teraz, bez głodu, wygaszony, i wychłodzony, proklamuję ostateczne wygaszenie przez nie-utrzymywanie.

Wielkie pytania

AN X, 27

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta, w Parku Anathapindiki. Wtedy, o poranku, liczni mnisi ubrali się, zabrali swoje miski i płaszcze, i wkroczyli do Savatthi na żebraczy obchód. Wtedy wydało im się: „Jest jeszcze za wcześnie na żebraczy obchód po Savatthi. Chodźmy do parku wędrowców z innych sekt”.

Wtedy ci mnisi udali się do parku wędrowców z innych sekt. Wymienili z nimi pozdrowienia, i kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiedli z boku. Wtedy ci wędrowcy powiedzieli do nich:

„Przyjaciele, pustelnik Gotama naucza Dhammy dla swoich uczniów w taki oto sposób: 'Chodźcie, mnisi, poznajcie bezpośrednio wszystkie rzeczy. Trwajcie poznawszy wszystkie rzeczy'. I my również nauczamy Dhammy dla naszych uczniów w taki oto sposób: 'Chodźcie, przyjaciele, poznajcie bezpośrednio wszystkie rzeczy. Trwajcie poznawszy wszystkie rzeczy'. Jaka jest odmienność, inność, różnica pomiędzy nauczaniem Dhammy pustelnika Gotamy, i naszym nauczaniem, pomiędzy jego instrukcją i naszą instrukcją?”

Wtedy ci mnisi ani nie zaaprobowali ani nie odrzucili twierdzenia tych wędrowców. Bez aprobowania i odrzucenia go, wstali ze swych miejsc i odeszli [myśląc]: „Dowiemy się co Zrealizowany powie na temat tego twierdzenia”.

Wtedy, kiedy mnisi zakończyli żebranie w Savatthi, po posileniu się, po powrocie z żebraczego obchodu, podeszli do Zrealizowanego, złożyli mu hołd, usiedli z boku i powiedzieli: 'Tu, czcigodny panie, o poranku, ubraliśmy się, zabrali swoje miski i płaszcze, i wkroczyli do Savatthi na żebraczy obchód. Wtedy wydało nam się: 'Jest jeszcze za wcześnie na żebraczy obchód po Savatthi. Chodźmy do parku wędrowców z innych sekt'.

Wtedy udaliśmy się do parku wędrowców z innych sekt. Wymienili z nimi pozdrowienia, i kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiedliśmy z boku. Wtedy ci wędrowcy powiedzieli do nas:

'Przyjaciele, pustelnik Gotama naucza Dhammy dla swoich uczniów w taki oto sposób: 'Chodźcie, mnisi, poznajcie bezpośrednio wszystkie rzeczy. Trwajcie poznawszy wszystkie rzeczy'. I my również nauczamy Dhammy dla naszych uczniów w taki oto sposób: 'Chodźcie, przyjaciele, poznajcie bezpośrednio wszystkie rzeczy. Trwajcie poznawszy wszystkie rzeczy'. Jaka jest odmienność, inność, równica pomiędzy nauczaniem Dhammy pustelnika Gotamy, i naszym nauczaniem, pomiędzy jego instrukcją i naszą instrukcją?'

Wtedy ani nie zaaprobowaliśmy ani nie odrzucili twierdzenia tych wędrowców. Bez jego aprobowania i odrzucenia, wstaliśmy ze swych miejsc i odeszli [myśląc]: 'Dowiemy się co Zrealizowany powie na temat tego twierdzenia'”.

„Mnisi, kiedy wędrowcy z innych sekt mówią w ten sposób, powinno się im odpowiedzieć w ten sposób: 'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego. Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch. Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech. Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech. Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu. Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu. Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu. Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu. Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu. Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu'.

Gdyby wędrowcy z innych sekt zostali zapytani w ten sposób, nie byliby w stanie odpowiedzieć, i co więcej, zetknęliby się z trudnościami. Z jakiego powodu? Ponieważ to nie byłoby w obrębie ich obszaru. Nie widzę nikogo, mnisi, na świecie z jego bogami, Marą i Brahmą, w tym pokoleniu z jego pustelnikami i braminami, z jego bogami i ludźmi, kto mógłby zadowolić umysł odpowiedzią na te pytania, poza Tathagatą czy uczniem Tathagaty czy tym kto usłyszał to od nich.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec jednej rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec niej, w pełni od niej wyzwolony, w pełni widzi jej granice, i w pełni przebija się przez jej znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakiej jednej rzeczy? Wszystkie stworzenia istnieją przez pokarm. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tej jednej rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec niej, w pełni od niej wyzwolony, w pełni widzi jej granice, i w pełni przebija się przez jej znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dwóch rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dwóch rzeczy? Imię-i-materia. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych dwóch rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch, to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec trzech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich trzech rzeczy? Są trzy rodzaje uczuć. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych trzech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec czterech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich czterech rzeczy? Cztery rodzaje pokarmu. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych czterech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec pięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich pięciu rzeczy? Pięć agregatów utrzymywania. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec pięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec sześciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich sześciu rzeczy? Sześć wewnętrznych baz zmysłowych. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych sześciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich ograniczenia, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec siedmiu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich siedmiu rzeczy? Siedem stacji dla świadomości. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych siedmiu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec ośmiu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich ośmiu rzeczy? Osiem światowych rzeczy. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych ośmiu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziewięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dziewięciu rzeczy? Dziewięć przebywań istot. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziewięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziesięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dziesięciu rzeczy? Dziesięć niekorzystnych kursów działania. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziewięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

AN X, 28

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Kajangala w Bambusowym Gaju. Wtedy liczni świeccy wyznawcy z Kajangala podeszli do mniszki z Kajangala, złożyli jej hołd, usiedli z boku i powiedzieli do niej: „Szlachetna pani, to zostało powiedziane przez Zrealizowanego w 'Wielkich Pytaniach':

'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego. Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch. Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech. Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech. Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu. Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu. Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu. Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu. Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu. Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu'. Jakie, szlachetna pani, jest szczegółowe znaczenie tej krótkiej wypowiedzi Zrealizowanego?”

„Przyjaciele, nie usłyszałam i nie nauczyłam się tego w obecności Zrealizowanego, ani nie usłyszałam i nie nauczyłam się tego w obecności cenionych mnichów. Jednakże, słuchajcie i bacznie uważajcie, wyjaśnię jakie według mnie ma to znaczenie”. „Tak, szlachetna pani”, odpowiedzieli ci świeccy wyznawcy z z Kajangala. Mniszka z Kajangala powiedziała to:

„Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec jednej rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec niej, w pełni od niej wyzwolony, w pełni widzi jej granice, i w pełni przebija się przez jej znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakiej jednej rzeczy? Wszystkie stworzenia istnieją przez pokarm. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tej jednej rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec niej, w pełni od niej wyzwolony, w pełni widzi jej granice, i w pełni przebija się przez jej znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dwóch rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dwóch rzeczy? Imię-i-materia. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych dwóch rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec trzech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich trzech rzeczy? Są trzy rodzaje uczuć. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec tych trzech rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w czterech rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakie to cztery rzeczy? Cztery podstawy uważności. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w tych czterech rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w pięciu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakie to pięć rzeczy? Pięć zdolności. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w tych pięciu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w sześciu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakie to sześc rzeczy? Sześć elementów ucieczki. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w tych sześciu rzeczach, w pełni widzi ich granice , i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w siedmiu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakie to siedem rzeczy? Siedem czynników przebudzenia. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w tych siedmiu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu' w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w ośmiu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakie to osiem rzeczy? Ośmioraka Szlachetna Ścieżka. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w tych ośmiu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu' to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziewięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dziewięciu rzeczy? Dziewięć przebywań istot. Kiedy mnich doświadcza pełnego wyobcowania wobec dziewięciu rzeczy, jest w pełni beznamiętny wobec nich, w pełni od nich wyzwolony, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

Kiedy zostało powiedziane: 'Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu', w odniesieniu do czego to zostało powiedziane? Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w dziesięciu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia. Jakich dziesięciu rzeczy? Dziesięć korzystnych kursów działania. Kiedy mnich ma w pełni odpowiednio rozwinięty umysł w dziesięciu rzeczach, w pełni widzi ich granice, i w pełni przebija się przez ich znaczenie, tutaj i teraz doprowadza do końca cierpienia.

Kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego: 'Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu', to w odniesieniu do tego to zostało powiedziane.

I tak, przyjaciele, kiedy zostało powiedziane przez Zrealizowanego w 'Wielkich Pytaniach':

'Pytanie o jedno, zwięzła wypowiedź o jednym, wyjaśnienie jednego. Pytanie o dwa, zwięzła wypowiedź o dwóch, wyjaśnienie dwóch. Pytanie o trzy, zwięzła wypowiedź o trzech, wyjaśnienie trzech. Pytanie o cztery, zwięzła wypowiedź o czterech, wyjaśnienie czterech. Pytanie o pięć, zwięzła wypowiedź o pięciu, wyjaśnienie pięciu. Pytanie o sześć, zwięzła wypowiedź o sześciu, wyjaśnienie sześciu. Pytanie o siedem, zwięzła wypowiedź o siedmiu, wyjaśnienie siedmiu. Pytanie o osiem, zwięzła wypowiedź o ośmiu, wyjaśnienie ośmiu. Pytanie o dziewięć, zwięzła wypowiedź o dziewięciu, wyjaśnienie dziewięciu. Pytanie o dziesięć, zwięzła wypowiedź o dziesięciu, wyjaśnienie dziesięciu', to w taki sposób rozumiem szczegółowe znaczenie tej krótkiej wypowiedzi Zrealizowanego. Ale jeżeli chcecie, podejdźcie do Zrealizowanego, i spytajcie się go o tą sprawę. Tak jak Zrealizowany wam odpowie, tak powinniście to zapamiętać”.

Mówiąc: „Tak, czcigodna pani”, ci świeccy wyznawcy z Kajangala ucieszyli się i uradowali słowami mniszki z Kajangala. Wtedy wstali ze swych miejsc, złożyli jej hołd, i okrążywszy ją trzymają swa prawą stronę zwróconą ku niej, odeszli i poszli do Zrealizowanego. Złożyli mu hołd, usiedli z boku i zdali sprawę Zrealizowanemu z całej dyskusji z mniszką z Kajangala.

„Dobrze, dobrze, gospodarze! Mniszka z Kajangala jest mądra, o wielkiej mądrości. Jeżeli byście podeszli do mnie i zapytali mnie o tą sprawę, odpowiedziałbym dokładnie tak jak odpowiedziała mniszka z Kajangala. Takie jest tego znaczenie i w taki sposób powinniście to zapamiętać”.

AN X, 26

Przy pewnej okazji czcigodny Maha Kaccana mieszkał wśród ludzi Avanti na górze Pavatta w Kuraraghara. Wtedy świecka wyznawczyni Kali z Kuraraghara podeszła do niego, złożyła mu hołd, usiadła z boku i powiedziała do niego:

„Czcigodny panie, to zostało powiedziane przez Zrealizowanego w 'Pytaniach Panien':

'Zwyciężywszy armię przyjemnego i miłego,

medytując samotnie, odkryłem błogość,

osiągnąłem cel, spokój serca.

Zatem nie mam bliskich więzi z ludźmi

ani żadna bliskość z nikim szansy u mnie nie ma'.

Jakie, czcigodny panie, jest szczegółowe znaczenie tego twierdzenia, które Zrealizowany wypowiedział w skrócie?

„Pewni pustelnicy i bramini, siostro, dla których osiągnięcie kasiny ziemi jest nadrzędne, ustanawiają to sobie jako cel. Zrealizowany bezpośrednio wiedział, do jakiego zakresu osiągnięcie kasiny ziemi jest nadrzędne. Bezpośrednio to poznawszy, zobaczył początek, niebezpieczeństwo, ucieczkę, i postrzegł wiedzę i wizję ścieżki i nie-ścieżki. Przez zobaczenie początku, niebezpieczeństwa, ucieczki, i przez postrzeżenie wiedzy i wizji ścieżki i nie-ścieżki, znał osiągnięcie celu, spokój serca.

„Pewni pustelnicy i bramini, siostro, dla których osiągnięcie kasiny wody … kasiny ognia … kasiny powietrza … niebieskiej kasiny … żółtej kasiny … czerwonej kasiny … białej kasiny … kasiny przestrzeni … kasiny świadomości jest nadrzędne, ustanawiają to sobie jako cel. Zrealizowany bezpośrednio wiedział, do jakiego zakresu osiągnięcie kasiny ziemi jest nadrzędne. Bezpośrednio to poznawszy, zobaczył początek, niebezpieczeństwo, ucieczkę, i postrzegł wiedzę i wizję ścieżki i nie-ścieżki. Przez zobaczenie początku, niebezpieczeństwa, ucieczki, i przez postrzeżenie wiedzy i wizji ścieżki i nie-ścieżki, znał osiągnięcie celu, spokój serca.

I tak, siostro, tak powinno być widziane szczegółowe znaczenie tego twierdzenia, które Zrealizowany wypowiedział w skrócie:

'Zwyciężywszy armię przyjemnego i miłego,

medytując samotnie, odkryłem błogość,

osiągnąłem cel, spokój serca.

Zatem nie mam bliskich więzi z ludźmi

ani żadna bliskość z nikim szansy u mnie nie ma'”.

AN X, 22

Wtedy czcigodny Ananda podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, i usiadł z boku. Wtedy Zrealizowany powiedział do niego:

Anando, ogłaszam się pewnym co do dziesięciu rzeczy które prowadzą do realizacji przez bezpośrednią wiedzę różnych doktrynalnych zasad, [i w ten sposób jestem zdolny] do nauczania Dhammy różnym ludziom na różne sposoby tak, że ten kto praktykuje zgodnie z tym, pozna to co istniejące jako istniejące i to co nie istniejące jako nieistniejące; tak, że pozna podrzędne jako podrzędne i nadrzędne jako nadrzędne; tak, że pozna przewyższane jako przewyższane i nieprzewyższone jako nieprzewyższone; tak że jest możliwe iż będzie wiedział, widział, i że zrealizuje to takim jakim to jest do poznania, zobaczenia, i zrealizowania.

Ale pośród różnego rodzaju wiedzy, Anando, ta jedna jest nieprzewyższona, mianowicie, wiedza o tych rzeczach i rzeczach jakimi rzeczywiście są. I powiadam, nie ma innej wiedzy, wyższej czy bardziej doskonałej niż ta.

Tu, Anando Tathagata ma te dziesięć mocy Tathagaty, posiadając które rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem. Jakie dziesięć?

(1). Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, możliwe jako możliwe i niemożliwe jako niemożliwe. I to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(2). I znów, Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, dojrzewanie podjętych działań, przeszłych, przyszłych i teraźniejszych wraz z możliwościami i przyczynami i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(3). I znów Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, destynacje do których prowadzą wszystkie drogi i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(4). I znów Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, świat z jego wieloma różnymi elementami i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(5). I znów Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, jak istoty różnią się inklinacjami, i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(6). I znów Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, dyspozycyjność funkcji innych istot, innych osób i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(7). I znów Tathagata rozumie takim jakim w rzeczywistości to jest, skalanie, oczyszczanie i wyjście z jhan, wyzwoleń, koncentracji i osiągnięć i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(8). I znów Tathagata przypomina sobie swe przeszłe życia, mianowicie jedne narodziny, drugie narodziny ... pięć narodzin, dziesięć narodzin, pięćdziesiąt narodzin, sto narodzin, sto tysięcy narodzin, wiele eonów rozszerzania się wszechświata, wiele eonów kurczenia się wszechświata, wiele eonów rozszerzania i kurczenia się wszechświata: Tu byłem tak nazywany, takiej rasy, tak wyglądałem, taki był mój pokarm, takie było moje doświadczenie przyjemności i bólu, taki był okres mojego życia, odchodząc stamtąd umierając, pojawiłem się gdzie indziej, tam też byłem tak a tak nazywany, takiej rasy, tak wyglądałem, taki był mój pokarm, takie doświadczenie przyjemności i bólu, taki był okres mojego życia, przemijając, umierając tam, pojawiłem się tutaj. Tak z detalami i szczegółami Tathagata wspomina swoje rozliczne przeszłe życia. I to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(9). I znów Tathagata niebiańskim okiem, oczyszczonym i przewyższającym ludzkie, widzi istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, o dobrym prowadzeniu się i źle się prowadzące, rozumie jak istoty pojawiają się zgodnie z ich działaniami tak: "Te wartościowe istoty, które źle się prowadziły ciałem mową i umysłem, lżące Szlachetnych, błędne w swych poglądach, skłaniające się do błędnego poglądu w swych działaniach, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w stanie deprywacji, zatraceniu, nawet w piekle, ale te wartościowe istoty, o dobrym prowadzeniu ciałem, mową i umysłem, nie lżące szlachetnych, słuszne w swych poglądach, skłaniające się do słusznego poglądu w swych działaniach, po rozpadzie ciała, po śmierci, pojawiły się w dobrej destynacji, nawet w niebiańskim świecie", tak  niebiańskim okiem, które jest oczyszczone i przewyższa ludzkie, Tathagata widzi istoty umierające i pojawiające się ponownie, podrzędne i nadrzędne, piękne i brzydkie, o dobrym prowadzeniu się i źle się prowadzące. Tak Tathagata rozumie jak istoty pojawiają się zgodnie z ich działaniami. I to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

(10). I znów, Tathagata przez osobistą realizację z bezpośrednią wiedzą tutaj i teraz wkracza i trwa w wyzwolenie umysłu i wyzwolenie przez zrozumienie co bez skaz przez wyczerpanie skaz i to jest moc Tathagaty dzięki której rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

Takie, Anando jest te dziesięć mocy Tathagaty, posiadając które rości sobie prawo do pozycji lidera stada, ryczy swój lwi ryk przed zgromadzeniami i obraca Boskim Kołem.

AN X, 20

Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał wśród Kurów blisko miasta Kurów zwanego Kammasadamma. Tam Zrealizowany odezwał się do mnichów: „Mnisi!” „Czcigodny panie”, odpowiedzieli ci mnisi. Zrealizowany rzekł to:

„Jest te dziesięć przebywań szlachetnych tych z przeszłości, obecnych i przyszłych. Jakie dziesięć?

Tu, mnich porzucił pięć czynników; posiada sześć czynników; posiada jednego strażnika; i cztery wspomagania; usunął personalne prawdy, całkowicie wyrzekł się poszukiwań, oczyścił swe intencje, uspokoił cielesne determinacje, i stał się dobrze wyzwolony w umyśle i dobrze wyzwolony w zrozumieniu.

A jak mnich porzucił pięć czynników? Tu, mnich porzucił zmysłowe pożądanie, złą wolę, ospałość i stany letargiczne, niepokój i wyrzuty sumienia, i wątpliwość. To w ten sposób mnich porzucił pięć czynników.

A jak mnich posiada sześć czynników? Tu, po zobaczeniu materialnej formy okiem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. Po usłyszeniu dźwięku uchem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. Po powąchaniu zapachu nosem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. Po odczuciu smaku językiem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. Po odczuciu dotyku ciałem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. Po poznaniu idei umysłem, mnich nie jest ani radosny ani zasmucony, ale trwa w równowadze, uważny i jasno postrzegający. To w taki sposób mnich posiada sześć czynników.

A jak mnich posiada jednego strażnika? Tu, mnich posiada umysł strzeżony przez uważność. To w ten sposób mnich posiada jednego strażnika.

A jak mnich posiada cztery wspomagania? Tu, po refleksji, mnich używa pewne rzeczy, cierpliwie wytrzymuje pewne rzeczy, unika jeszcze innych rzeczy, i usuwa jeszcze inne rzeczy. To w ten sposób mnich ma cztery wspomagania.

A jak mnich usunął personalne prawdy? Tu, jakiekolwiek personalne prawdy mogłyby być utrzymywane przez zwykłych pustelników i braminów – mianowicie, „Świat jest wieczny”, czy „Świat nie jest wieczny”, czy „Świat jest nieskończony”, czy „Świat jest skończony”,czy „Dusza i ciało są jednym”, czy „Dusza to jedna rzecz a ciało to druga rzecz”, czy „Tathagata istnieje po śmierci”, czy „Tathagata nie istnieje po śmierci”, czy „Tathagata istnieje jak i nie istnieje po śmierci”, czy „Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci” - mnich odrzucił i usunął je wszystkie, zrezygnował z nich, oddalił je, puścił je, porzucił je i zrezygnował z nich. To w ten sposób mnich usunął personalne prawdy.

A jak mnich całkowicie wyrzekł się poszukiwań? Tu, mnich porzucił poszukiwania zmysłowej przyjemności, i poszukiwania istnienia, i uśmierzył poszukiwanie świętego życia. To w ten sposób mnich porzucił wszelkie poszukiwania.

A jak mnich oczyścił swoje intencje? Tu mnich porzucił zmysłową intencje, intencję złej woli, i intencję krzywdzenia. To w ten sposób mnich oczyścił swoje intencje.

A jak mnich uspokoił swoje cielesne determinacje? Tu, z porzuceniem przyjemności i bólu i z uprzednim zanikiem radości i smutku, mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę. To w ten sposób mnich uspokoił cielesne determinacje.

A jak mnich jest wyzwolony w umyśle? Tu, umysł mnicha jest wyzwolony z pożądania, nienawiści, i złudzenia. To w ten sposób mnich jest wyzwolony w umyśle.

A jak mnich jest dobrze wyzwolony przez zrozumienie? Tu, mnich rozumie: „Porzuciłem pożądanie, uciąłem je u korzenia, uczyniłem jak palmowy pieniek, zniszczyłem, tak że nie jest już dłużej podmiotem powstania; porzuciłem nienawiść, uciąłem ją u korzenia, uczyniłem jak palmowy pieniek, zniszczyłem, tak że nie jest już dłużej podmiotem powstania; porzuciłem złudzenie, uciąłem je u korzenia, uczyniłem jak palmowy pieniek, zniszczyłem, tak że nie jest już dłużej podmiotem powstania”. To w taki sposób mnich jest dobrze wyzwolony przez zrozumienie.

Mnisi, jacykolwiek szlachetni w przeszłości trwali w szlachetnych przebywaniach, wszyscy trwali w tych samych dziesięciu przebywaniach. Jacykolwiek szlachetni w przyszłości będą trwali w szlachetnych przebywaniach, wszyscy będą trwali w tych samych dziesięciu przebywaniach. Jacykolwiek szlachetni obecnie trwają w szlachetnych przebywaniach, wszyscy trwają w tych samych dziesięciu przebywaniach.

Takie jest te dziesięć przebywań szlachetnych tych z przeszłości, obecnych i przyszłych.

AN X, 11

Mnisi, kiedy mnich posiada pięć czynników i korzysta i zamieszkuje miejsca posiadające pięć czynników, w niedługim czasie, z wyczerpaniem skaz, może zrealizować sam dla siebie z bezpośrednią wiedzą, tutaj i teraz, wyzwolenie umysłu bez skaz, wyzwolenie przez zrozumienie, i wkroczywszy weń trwać w nim. A jak, mnisi, mnich posiada pięć czynników?

Tu, mnich jest obdarzony wiarą. Ma wiarę w przebudzenie Tathagaty takie oto: „Zrealizowany jest arahatem, doskonale przebudzonym, spełnionym w prawdziwej wiedzy, pomyślnym, znawcą świata, nieprzewyższonym przywódcą ludzi do opanowania, nauczycielem bogów i ludzi, Przebudzonym, Zrealizowanym”.

Jest rzadko chory czy zbolały, posiada zrównoważone trawienie, które nie jest ani zbyt wychłodzone ani zbyt gorące ale umiarkowane, odpowiednie dla wysiłku.

Jest uczciwy i otwarty, tym który odsłania się takim jakim rzeczywiście jest, Nauczycielowi i mądrym kolegom mnichom.

Pobudził energię dla porzucenia niekorzystnych cech i uzyskania korzystnych cech; jest silny, stały w wysiłku, nie odkładający obowiązku kultywowania korzystnych cech.

Jest mądry; posiada mądrość która widzi powstawanie i zanik, i jest szlachetna i przenikliwa i wiedzie do całkowitego wyczerpania cierpienia.

To w ten sposób mnich posiada pięć cech.

A w jaki sposób miejsce pobytu posiada pięć cech?

Tu, miejsce pobytu nie jest za daleko [od wioski] ani zbyt blisko, i posiada ścieżkę dla dojścia i powrotu.

Podczas dnia nie jest zakłócane przez ludzi, i nocą jest ciche i spokojne.

Jest z małą ilością much, komarów, bez wiatru, palącego słońca i węży.

Mieszkający tam łatwo uzyskuje szaty, jedzenie, mieszkanie i lekarstwa dla chorych.

W tym miejscu pobytu mieszkają mnisi, którzy są uczeni, spadkobiercy przekazu, eksperci Dhammy, eksperci Dyscypliny, eksperci ograniczeń. Podchodzi do nich od czasu do czasu, i docieka: „Jak to jest, czcigodny panie? Jakie jest tego znaczenie?” Ci czcigodni wtedy odkrywają mu to co nie zostało odkryte, wyjaśniają mu niejasne i usuwają jego wątpliwości co do wątpliwych punktów.

To w taki sposób miejsce pobytu posiada pięć cech.

Kiedy mnich posiada pięć czynników i udaje się i zamieszkuje miejsca posiadające pięć czynników, w niedługim czasie, z wyczerpaniem skaz, może zrealizować sam dla siebie z bezpośrednią wiedzą, tutaj i teraz, wyzwolenie umysłu bez skaz, wyzwolenie przez zrozumienie, i wkroczywszy weń trwać w nim.

Stopniowy postęp

AN X, 1

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji Zrealizowany mieszkał w Savatthi w Gaju Jeta w Parku Anathapindiki. Tam czcigodny Ananda podszedł do Zrealizowanego, złożył mu hołd, usiadł z boku i powiedział do niego: „Czcigodny panie, jaki jest cel, jaka korzyść korzystnego moralnego zachowania się?” „Anando, celem i korzyścią korzystnego moralnego zachowania się jest brak wyrzutów sumienia”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią baraku wyrzutów sumienia?””Celem i korzyścią braku wyrzutów sumienia jest zadowolenie”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią zadowolenia?” ”Celem i korzyścią zadowolenia jest radość”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią radości?” ”Celem i korzyścią radości jest spokój”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią spokoju?” ”Celem i korzyścią spokoju jest przyjemność”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią przyjemności?” ”Celem i korzyścią przyjemności jest koncentracja”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią koncentracji?” ”Celem i korzyścią koncentracji jest wiedza i widzenie rzeczy takimi jakimi są”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią wiedzy i widzenia rzeczy takimi jakimi są?” ”Celem i korzyścią wiedzy i widzenia rzeczy takimi jakimi są jest wyobcowanie i beznamiętność”. „A co, czcigodny panie, jest celem i korzyścią wyobcowania i beznamiętności?” ”Celem i korzyścią wyobcowania i beznamiętności jest wiedza i wizja wyzwolenia.

W taki sposób Anando, celem i korzyścią korzystnego moralnego zachowania się jest brak wyrzutów sumienia; celem i korzyścią braku wyrzutów sumienia jest zadowolenie; celem i korzyścią zadowolenia jest radość; celem i korzyścią radości jest spokój; celem i korzyścią spokoju jest przyjemność; celem i korzyścią przyjemności jest koncentracja; celem i korzyścią koncentracji jest wiedza i widzenie rzeczy takimi jakimi są; celem i korzyścią wiedzy i widzenia rzeczy takimi jakimi są jest wyobcowanie i beznamiętność; celem i korzyścią wyobcowania i beznamiętności jest wiedza i wizja wyzwolenia. W taki sposób, Anando, korzystne moralne zachowanie stopniowo wiedzie do najwyższego”.

AN X, 2

Mnisi, dla moralnej osoby, tej której zachowanie jest moralne, nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech brak wyrzutów sumienia powstanie u mnie”. To naturalne, że barak wyrzutów sumienia powstaje u moralnej osoby, tej której zachowanie jest moralne.

Dla tego kto jest bez wyrzutów sumienia nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech zadowolenie powstanie u mnie”. To naturalne, że zadowolenie powstaje u kogoś bez wyrzutów sumienia.

Dla tego kto jest zadowolony nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech radość powstanie u mnie”. To naturalne, że radość powstaje u kogoś kto jest zadowolony.

Dla tego kto jest radosny nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech spokój powstanie u mnie”. To naturalne, że spokój powstaje u kogoś kto jest radosny.

Dla tego kto jest spokojny nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech koncentracja powstanie u mnie”. To naturalne, że koncentracja powstaje u kogoś kto jest spokojny.

Dla tego kto jest skoncentrowany nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech wiedza i widzenie rzeczy takimi jakimi są powstaną u mnie”. To naturalne, że wiedza i widzenie rzeczy takimi jakimi są powstają u kogoś kto jest spokojny.

Dla tego kto poznaje i widzi rzeczy takimi jakimi są nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech wyobcowanie i beznamiętność powstaną u mnie.”. To naturalne, że wyobcowanie i beznamiętność powstają u kogoś kto jest poznaje i widzi rzeczy takimi jakimi są.

Dla tego kto doświadcza wyobcowania i beznamiętności nie jest konieczny wysiłek woli: „Niech wiedza i widzenie wyzwolenia powstanie u mnie”. To naturalne, że wiedza i widzenie wyzwolenia powstaje u kogoś kto doświadcza wyobcowania i beznamiętności.

W taki sposób, mnisi, wiedza i wizja wyzwolenia jest celem i korzyścią wyobcowania i beznamiętności; wyobcowanie i beznamiętność są celem i korzyścią wiedzy i widzenia rzeczy takimi jakimi są; wiedza i widzenie rzeczy takimi jakimi są jest celem i korzyścią koncentracji; koncentracja jest celem i korzyścią spokoju; spokój jest celem i korzyścią radości; radość jest celem i korzyścią zadowolenia; zadowolenie jest celem i korzyścią braku wyrzutów sumienia; brak wyrzutów sumienia jest celem i korzyścią korzystnego moralnego zachowania się.

W taki sposób jeden etap przechodzi w drugi etap, jeden etap wypełnia drugi etap, dla przejścia z bliskiego brzegu na odległy brzeg”.

Cztery podstawy uważności

AN IX, 63 Pięć zapór

Mnisi, jest tych pięć zapór w treningu. Jakie pięć? Niszczenie życia, zabieranie tego co nie dane, błędne seksualne zachowanie, fałszywa mowa, spożywanie likierów, wina i środków odurzających będących podstawą nieuwagi. Takie jest te pięć zapór w treningu. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu zapór treningu. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu zapór treningu.,

AN IX, 64 Pięć przeszkód

Mnisi, jest te pięć przeszkód. Jakie pięć? Przeszkoda zmysłowego pożądania, przeszkoda złej woli, przeszkoda ospałości i stanów letargicznych, przeszkoda niepokoju i wyrzutów sumienia, i przeszkoda wątpliwości. Takie jest te pięć przeszkód. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu przeszkód. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu przeszkód.

AN IX, 65 Pięć obiektów zmysłowej przyjemności

Mnisi, jest te pięć obiektów zmysłowej przyjemności. Jakie pięć? Materialne formy poznawane przez oko, co chciane, miłe, przyjemne, połączone ze zmysłową przyjemnością, kuszące. Dźwięki poznawane przez ucho, co chciane, miłe, przyjemne, połączone ze zmysłową przyjemnością, kuszące. Zapachy poznawane przez nos, co chciane, miłe, przyjemne, połączone ze zmysłową przyjemnością, kuszące. Smaki poznawane przez język, co chciane, miłe, przyjemne, połączone ze zmysłową przyjemnością, kuszące. Dotyki poznawane przez ciało, co chciane, miłe, przyjemne, połączone ze zmysłową przyjemnością, kuszące. Takie jest te pięć obiektów zmysłowej przyjemności. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu obiektów zmysłowej przyjemności. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu obiektów zmysłowej przyjemności.

AN IX, 66 Pięć agregatów utrzymywania

Mnisi, jest te pięć agregatów utrzymywania. Jakie pięć. Agregat materii jako podmiot utrzymywania. Agregat uczucia jako podmiot utrzymywania. Agregat percepcji jako podmiot utrzymywania. Agregat determinacji jako podmiot utrzymywania. Agregat świadomości jako podmiot utrzymywania. Takie jest te pięć agregatów utrzymywania. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu agregatów utrzymywania. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu agregatów utrzymywania.

AN IX, 67 Niższe pęta

Mnisi, jest te pięć niższych pęt. Jakie pięć? Pogląd ucieleśniający, wątpliwość, błędne chwytanie się reguł i rytuałów, zmysłowe pożądanie, i zła wola. Takie jest te pięć niższych pęt. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu niższych pęt. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu niższych pęt.

AN IX, 68 Destynacje

Mnisi, jest te pięć destynacji. Jakie pięć? Piekło, świat zwierząt, sfera duchów, ludzkie istoty, i bogowie. Takie jest te pięć destynacji. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu destynacji. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu destynacji.

AN IX, 69 Skąpstwo

Mnisi, jest te pięć rodzajów skąpstwa. Jakie pięć? Skąpstwo odnośnie miejsc pobytu, skąpstwo odnośnie rodzin, skąpstwo odnośnie zysków, skąpstwo odnośnie pochwały, skąpstwo odnośnie Dhammy. Takie jest te pięć rodzajów skąpstwa. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu rodzajów skąpstwa. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu rodzajów skąpstwa.

AN IX, 70 Wyższe pęta

Mnisi, jest te pięć wyższych pęt. Jakie pięć? Pożądanie materialnych form, pożądanie niematerialnego, wyobrażenie, niepokój, i ignorancja. Takie jet te pięć wyższych pęt. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu wyższych pęt. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu wyższych pęt.

AN IX, 71 Mentalne bezpłodności

Mnisi, jest te pięć mentalnych bezpłodności. Jakie pięć? Tu, mnich jest zaniepokojonym co do Nauczyciela, powątpiewa w niego, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania. Kiedy mnich jest zaniepokojonym co do Nauczyciela, powątpiewa w niego, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania, jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. I skoro jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości, to pierwszy rodzaj mentalnej bezpłodności.

I znów, mnich jest zaniepokojonym co do Dhammy, powątpiewa w nią, nie jest przekonany co do niej i nie pokłada w niej zaufania. Kiedy mnich jest zaniepokojonym co do Dhammy, powątpiewa w nią, nie jest przekonany co do niej i nie pokłada w niej zaufania, jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. I skoro jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości, to drugi rodzaj mentalnej bezpłodności.

I znów, mnich jest zaniepokojonym co do Zgromadzenia, powątpiewa w nie, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania. Kiedy mnich jest zaniepokojonym co do Zgromadzenia, powątpiewa w nie, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania, jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. I skoro jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości, to trzeci rodzaj mentalnej bezpłodności.

I znów, mnich jest zaniepokojonym co do treningu, powątpiewa weń, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania. Kiedy mnich jest zaniepokojonym co do treningu, powątpiewa weń, nie jest przekonany co do niego i nie pokłada w nim zaufania, jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. I skoro jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości, to czwarty rodzaj mentalnej bezpłodności.

I znów, mnich jest poirytowany swymi kolegami mnichami, niezadowolony z nich, agresywny wobec nich, źle wobec nich nastawiony. Kiedy mnich jest poirytowany swymi kolegami mnichami, niezadowolony z nich, agresywny wobec nich, źle wobec nich nastawiony jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. I skoro jego umysł nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości, to piąty rodzaj mentalnej bezpłodności. Takie jest te pięć rodzajów mentalnej bezpłodności. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu mentalnych bezpłodności. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu mentalnych bezpłodności.

AN IX, 72 Zniewolenia serca

Mnisi, jest te pięć zniewoleń serca. Jakie pięć? Tu mnich nie jest bez pożądania czy entuzjazmu czy miłości czy pragnienia czy gorączki czy pożądliwości zmysłowych przyjemności. Gdy tak jest jego serce nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. Gdy tak jest, nie jest on wolny od pierwszych kajdan w sercu.

I znów mnich nie jest bez pożądania czy entuzjazmu czy miłości czy pragnienia czy gorączki czy pożądliwości ciała. Gdy tak jest jego serce nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. Gdy tak jest, nie jest on wolny od drugich kajdan w sercu.

I znów mnich nie jest bez pożądania czy entuzjazmu czy miłości czy pragnienia czy gorączki czy pożądliwości materialnych form. Gdy tak jest jego serce nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. Gdy tak jest, nie jest on wolny od trzecich kajdan w sercu.

I znów po zjedzeniu i zapełnieniu żołądka mnich trwa ciesząc się tak długo jak ma na to ochotę, przyjemnością drzemki, przyjemnością drzemania. Gdy tak jest jego serce nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości. Gdy tak jest, nie jest on wolny od czwartych kajdan w sercu.

I znów, mnich żyje święte życie aspirując do (odrodzenia się) w jakimś rzędzie bogów w ten sposób: „Przez tą cnotę, te obowiązki, te reguły czy to święte życie, stanę się (wielkim) bogiem lub jakimś (mniejszym) bogiem”. Gdy tak jest jego serce nie skłania się do wysiłku, poświęcenia, zachowania i wytrwałości.

Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu zniewoleń serca. Jakie cztery? Tu, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując umysł jako umysł, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Trwa kontemplując idee jako idee, gorliwy, jasno postrzegający, uważny, usunąwszy pożądanie i smutek w odniesieniu do świata. Te cztery podstawy uważności są do rozwinięcia w celu porzucenia tych pięciu zniewoleń serca.

AN IX, 62

Mnisi, bez porzucenia dziewięciu rzeczy, nie jest się zdolnym do zrealizowania poziomu arahata. Jakich dziewięciu? Pożądania, nienawiści, złudzenia, gniewu, wrogości, oczerniania, arogancji, zazdrości, i skąpstwa. Bez porzucenia tych dziewięciu rzeczy, nie jest się zdolnym do zrealizowania poziomu arahata.

Mnisi, porzuciwszy dziewięć rzeczy, jest się zdolnym do zrealizowania poziomu arahata. Jakich dziewięć? Pożądanie, nienawiść, złudzenie, gniew, wrogość, oczernianie, arogancja, zazdrość, i skąpstwo. Porzuciwszy te dziewięć rzeczy, jest się zdolnym do zrealizowania poziomu arahata.

Widzialne tutaj i teraz

AN IX, 46, 47

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji czcigodny Ananda mieszkał w Kosambi w Parku Ghosity. Wtedy czcigodny Udayi podszedł do czcigodnego Anandy i wymienił z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do czcigodnego Anandy: „Przyjacielu, jest powiedziane: „Dhamma widzialna tutaj i teraz, Dhamma widziana tutaj i teraz'. W jaki sposób Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz?”

„Tu, przyjacielu, odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych stanów, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonych z myśleniem i rozważaniem. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z zanikiem myślenia i rozważania, wkracza i trwa w drugiej jhanie, charakteryzującej się spokojem i zjednoczeniem umysłu i składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, bez myślenia i rozważania. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z zanikiem również błogości, trwając w równowadze, uważny i jasno pojmujący, doświadczając przyjemności cielesnej; wkracza i trwa w trzeciej jhanie, o której szlachetni mówią: 'Jest zrównoważonym, uważnym, tym kto trwa szczęśliwy'. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z porzuceniem przyjemności i bólu, i z uprzednim zanikiem radości i smutku, mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem percepcji materialnych form, z zanikiem percepcji zmysłowego kontaktu, przez brak skierowania uwagi na percepcję różnorodności, mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej przestrzeni. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nieskończonej przestrzeni, postrzegając: 'Świadomość jest nieskończona' mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej świadomości. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nieskończonej świadomości, postrzegając: 'Tu nic nie ma', mnich wkracza i trwa w bazie nicości. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nicości, mnich wkracza i trwa w bazie ani-percepcji-ani-nie-percepcji. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy ani-percepcji-ani-nie-percepcji, mnich wkracza i trwa we wstrzymaniu percepcji i uczucia, i po zobaczeniu tego ze zrozumieniem, jego skazy są całkowicie wyczerpane. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o Dhammie widzialnej tutaj i teraz, w sensie nie-prowizorycznym.

AN IX, 47

Tak usłyszałem. Przy pewnej okazji czcigodny Ananda mieszkał w Kosambi w Parku Ghosity. Wtedy czcigodny Udayi podszedł do czcigodnego Anandy i wymienił z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do czcigodnego Anandy: „Przyjacielu, jest powiedziane: 'Wygaszenie widzialne tutaj i teraz, wygaszenie widziana tutaj i teraz'. W jaki sposób Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz?”

„Tu, przyjacielu, odłączony od zmysłowych przyjemności, odłączony od niekorzystnych stanów, mnich wkracza i trwa w pierwszej jhanie, składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z odosobnienia, stowarzyszonych z myśleniem i rozważaniem. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z zanikiem myślenia i rozważania, wkracza i trwa w drugiej jhanie, charakteryzującej się spokojem i zjednoczeniem umysłu i składającej się z błogości i przyjemności zrodzonych z koncentracji, bez myślenia i rozważania. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z zanikiem również błogości, trwając w równowadze, uważny i jasno pojmujący, doświadczając przyjemności cielesnej; wkracza i trwa w trzeciej jhanie, o której szlachetni mówią: 'Jest zrównoważonym, uważnym, tym kto trwa szczęśliwy'. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z porzuceniem przyjemności i bólu, i z uprzednim zanikiem radości i smutku, mnich wkracza i trwa w czwartej jhanie, ani bolesnej ani przyjemnej, charakteryzującej się oczyszczoną uważnością przez równowagę. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem percepcji materialnych form, z zanikiem percepcji zmysłowego kontaktu, przez brak skierowania uwagi na percepcję różnorodności, mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej przestrzeni. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nieskończonej przestrzeni, postrzegając: 'Świadomość jest nieskończona' mnich wkracza i trwa w bazie nieskończonej świadomości. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nieskończonej świadomości, postrzegając: 'Tu nic nie ma', mnich wkracza i trwa w bazie nicości. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy nicości, mnich wkracza i trwa w bazie ani-percepcji-ani-nie-percepcji. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie prowizorycznym.

I znów, przyjacielu, z całkowitym przekroczeniem bazy ani-percepcji-ani-nie-percepcji, mnich wkracza i trwa we wstrzymaniu percepcji i uczucia, i po zobaczeniu tego ze zrozumieniem, jego skazy są całkowicie wyczerpane. Do tego obszaru Zrealizowany mówił o mówił o wygaszeniu widzialnym tutaj i teraz, w sensie nie-prowizorycznym”.