Siedem czynnikow przebudzenia

SN 46.1

W Savatthi. Mnisi, bazując na Himalajach, królu gór, nagowie odżywiają swe ciała i uzyskują siłę. Po odżywieniu swych ciał i uzyskaniu siły wkraczają do sadzawek. Z sadzawek wchodzą w jeziora, dalej do strumieni, dalej do rzek i w końcu wkraczają do oceanu. Tam osiągają wielkość i ekspansywność ciała. Tak też, mnisi, bazując na moralności, ustanowiony na moralności, mnich utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia i przez to osiąga wielkość i ekspansywność w [korzystnych] stanach.

A jak mnich, bazując na moralności, ustanowiony na moralności, utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia? Tu mnisi, mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. To w ten sposób, mnisi, mnich bazując na moralności, ustanowiony na moralności, utrzymuje przy istnieniu i kultywuje siedem czynników przebudzenia i przez to osiąga wielkość i ekspansywność w [korzystnych] stanach.

*

SN 46: 3

Mnisi, ci mnisi którzy są spełnieni w moralności, spełnieni w koncentracji, spełnieni w zrozumieniu, spełnieni w prawdziwej wiedzy i wizji wyzwolenia: powiadam, że nawet widok takich mnichów jest pomocny, powiadam, że nawet słuchanie ich ... nawet wspominanie ich ... powiadam, że nawet odejście w bezdomność za nimi jest pomocne. Z jakiego powodu? Ponieważ kiedy usłyszy się Dhammę od takich mnichów, to trwa się wycofanym na dwa sposoby – wycofany ciałem i wycofany umysłem.

Trwając tak wycofanym, wspomina tą Dhammę i myśli o niej, przy tej okazji czynnik przebudzenia uważności jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności; przy tej okazji czynnik przebudzenia uważności dochodzi do wypełnienia u mnicha przez utrzymanie przy istnieniu.

Trwając tak uważnie, bada on Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją. Kiedykolwiek, mnisi, mnich trwając tak uważnie bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją, przy tej okazji czynnik przebudzenia badania Dhammy jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy; przy tej okazji czynnik przebudzenia badania Dhammy dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Podczas gdy bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka, egzaminuje ją, jego energia jest wzbudzona bez rozluźnienia. Kiedykolwiek, mnisi, energia mnicha jest wzbudzona bez rozluźnienia, gdy bada tą Dhammę ze zrozumieniem, docieka i egzaminuje ją, przy tej okazji czynnik przebudzenia energii jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii; przy tej okazji czynnik przebudzenia energii dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Kiedy jego energia jest wzbudzona, powstaje u niego radość. Kiedykolwiek, mnisi, radość powstaje u mnicha, którego energia jest wzbudzona, przy tej okazji czynnik przebudzenia radości jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości; przy tej okazji czynnik przebudzenia radości dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Dla tego kogo umysł jest podbudowany radością, ciało staje się spokojne i umysł staje się spokojny. Kiedykolwiek, mnisi, ciało staje się spokojne i umysł staje się spokojny u mnicha którego umysł jest podbudowany radością, przy tej okazji czynnik przebudzenia spokoju jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju; przy tej okazji czynnik przebudzenia spokoju dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

U tego, którego ciało jest spokojne i kto jest szczęśliwy, umysł staje się skoncentrowany. Kiedykolwiek, mnisi, umysł staje się skoncentrowany u mnicha, którego ciało jest spokojne i który jest szczęśliwy, przy tej okazji czynnik przebudzenia koncentracji jest wzbudzony u mnicha; przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji; przy tej okazji czynnik przebudzenia koncentracji dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Dokładnie wgląda się on z równowagą w umysł tak skoncentrowany. Kiedykolwiek, mnisi, mnich dokładnie wgląda się w równowagą w tak skoncentrowany umysł, przy tej okazji czynnik przebudzenia równowagi jest wzbudzony u mnicha, przy tej okazji mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi; przy tej okazji czynnik przebudzenia równowagi dochodzi u tego mnicha do wypełnienia przez utrzymanie przy istnieniu.

Mnisi, kiedy te siedem czynników przebudzenia zostało utrzymane przy istnieniu i kultywowane w ten sposób, siedem owoców i korzyści może być oczekiwanych. Osiąga finałową wiedzę wcześnie w tym życiu. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, wtedy osiąga finałową wiedzę w czasie śmierci. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, wtedy z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, staje się osiągającym wygaszenie w interwale. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenia w interwale, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku, wtedy ze zniszczeniem pięciu niższych pęt staje się osiągającym wygaszenie z wysiłkiem. Jeżeli nie osiąga finałowej wiedzy wcześnie w tym życiu, ani nie osiąga finałowej wiedzy w czasie śmierci, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie w interwale, ani z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, nie staje się osiągającym wygaszenie przy lądowaniu, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie bez wysiłku, ani ze zniszczeniem pięciu niższych pęt nie staje się osiągającym wygaszenie z wysiłkiem, wtedy z zupełnym zniszczeniem pięciu niższych pęt, staje się pewnym pójścia pod prąd, ku krainie Akanittha. Kiedy mnisi, te siedem czynników przebudzenia zostało utrzymanych przy istnieniu i kultywowanych w ten sposób, te siedem owoców i korzyści może być oczekiwanych.

*

SN 46: 6

Przy pewnej okazji, Zrealizowany mieszkał w Saketa w Parku Jeleni w Gaju Anjana. Wtedy wędrowiec Kundaliya podszedł do Zrealizowanego i wymienił z nim pozdrowienia. Kiedy kurtuazyjna i grzecznościowa rozmowa została zakończona, usiadł z boku i powiedział do Zrealizowanego: „Mistrzu Gotama, jestem tym, który przebywa w obrębie monastycznych parków i często odwiedzanych zgromadzeń. Po posiłku, gdy skończę śniadanie, jest moim zwyczajem włóczyć się i wędrować z parku do parku, z ogrodu do ogrodu. Tam widuję pewnych pustelników i braminów zaangażowanych w dyskusję dla korzyści zabezpieczenia ich własnych tez i negujących [tezy innych]. Ale dla jakich korzyści żyje Mistrz Gotama?” „Kundaliya, Thatagata żyje dla korzyści i owocu prawdziwej wiedzy i wyzwolenia”. „Ale mistrzu Gotama, jakie rzeczy gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie?” „Siedem czynników przebudzenia, Kundaliya, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie” „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają siedem czynników przebudzenia?” „Cztery podstawy uważności gdy utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, wypełniają siedem czynników przebudzenia”. „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają cztery podstawy uważności?” „Trzy rodzaje dobrego zachowania gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają cztery podstawy uważności”. „Ale, mistrzu Gotama, jakie rzeczy, gdy utrzymane przy istnieniu i kultywowane wypełniają trzy rodzaje dobrego zachowania?” „Powściągliwość zmysłowych zdolności gdy utrzymana przy istnieniu i kultywowana wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania. A jak, Kundaliya, powściągliwość zmysłowych zdolności utrzymana przy istnieniu i kultywowana jest w taki sposób, że wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania? Tu, Kundaliya, po zobaczeniu miłej formy okiem, mnich nie tęskni za nią, ani nie staje się przez nią podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niej. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale widząc niemiłą formę okiem nie jest nią skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po usłyszeniu miłego dźwięku uchem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale słysząc niemiły dźwięk uchem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po powąchaniu miłego zapachu nosem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale wąchając niemiły zapach nosem, nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po posmakowaniu miłego smaku językiem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale smakując niemiły smak językiem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po dotknięciu miłego dotyku ciałem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale dotykając niemiły dotyk ciałem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Po poznaniu miłego obiektu mentalnego umysłem, mnich nie tęskni za nim, ani nie staje się przezeń podekscytowany, ani nie tworzy pożądania wobec niego. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony. Ale poznając niemiły obiekt mentalny umysłem nie jest nim skonsternowany, zrażony, zdeprymowany, jest bez złej woli. Jego ciało jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony.

Kiedy, Kundaliya, po zobaczeniu formy okiem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych form, kiedy po usłyszeniu dźwięku uchem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych dźwięków, kiedy po powąchaniu zapachu nosem ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych zapachów, kiedy po posmakowaniu smaku językiem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych smaków, kiedy po dotknięciu dotyku ciałem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych dotyków, kiedy po poznaniu obiektu mentalnego umysłem, ciało mnicha jest stabilne i jego umysł jest stabilny, wewnętrznie dobrze opanowany i dobrze wyzwolony odnośnie zarówno miłych jak i niemiłych obiektów mentalnych, wtedy jego powściągliwość zmysłowych funkcji zastała utrzymana przy istnieniu i kultywowana tak, że wypełnia trzy rodzaje dobrego zachowania się.

A jak trzy rodzaje dobrego zachowania są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają cztery podstawy uważności? Tu Kundaliya, po porzuceniu błędnego cielesnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre cielesne zachowanie, po porzuceniu błędnego werbalnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre werbalne zachowanie, po porzuceniu błędnego mentalnego zachowania, mnich utrzymuje przy istnieniu dobre mentalne zachowanie. To w ten sposób trzy rodzaje dobrego zachowania są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, tak, że wypełniają cztery podstawy uważności. A jak cztery podstawy uważności są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają siedem czynników przebudzenia? Tu, Kundaliya, mnich trwa kontemplując ciało jako ciało, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując uczucia jako uczucia, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując umysł jako umysł, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. Trwa kontemplując mentalne obiekty jako mentalne obiekty, pilnie, jasno i uważnie postrzegając, porzuciwszy pożądliwość i światowy smutek. To w ten sposób cztery podstawy uważności są utrzymywane przy istnieniu i kultywowane, że wypełniają siedem czynników przebudzenia. A jak, Kundaliya, siedem czynników przebudzenia jest utrzymywanych przy istnieniu i kultywowanych, że wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie? Tu Kundaliya mnich utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia uważności, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia badania Dhammy, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia energii, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia radości, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia spokoju, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia koncentracji, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. Utrzymuje przy istnieniu czynnik przebudzenia równowagi, który bazuje na odosobnieniu, beznamiętności i wstrzymaniu, dojrzewający w wyzwoleniu. To w ten sposób te siedem czynników oświecenia jest utrzymywanych przy istnieniu i kultywowanych, tak że wypełniają prawdziwą wiedzę i wyzwolenie” Kiedy to zostało powiedziane, wędrowiec Kundaliya rzekł do Zrealizowanego: "Znakomicie, mistrzu Gotama! Znakomicie, mistrzu Gotama! Dhamma została wyjaśniona na wiele sposobów przez mistrza Gotamę, tak jakby ustawił on właściwie to co zostało przewrócone, odsłaniając ukryte, pokazując drogę temu kto zagubiony, trzymając lampę w ciemności dla tych ze wzrokiem by zobaczyli formy. Biorę schronienie u mistrza Gotamy jak i w Dhammie i Zgromadzeniu. Od dziś niech mistrz Gotama zapamięta mnie jako wyznawcę, którzy udał się do niego po schronienie".

*
(A X,1: v,1-2)

Jaka, panie jest korzyść, jaka jest zaleta, umiejętnej moralności? - Brak wyrzutów sumienia, Anando jest korzyścią, jest zaletą, umiejętnej moralności.
Zadowolenie ... ... ... ... ... ... ... ... ... braku wyrzutów sumienia.
Radość ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... zadowolenia.
Spokój ........ ... ... ... ... ... ... ... ... ... radości.
Przyjemność ... ... ... ... ... ... ... ... ... spokoju.
Koncentracja .. ... ... ... ... ... ... ... ... przyjemności. 
Wiedzenie i widzenie
zgodnie z rzeczywistością ... ... ... ... koncentracji.
Zbrzydzenie i beznamiętność .. ... ... wiedzenia i wiedzenia zgodnie z rzeczywistością.
Wiedzenie-i-widzenie uwolnienia. ... zbrzydzenia i beznamiętności.
W taki sposób, Anando, umiejętna moralność stopniowo wiedzie na szczyt.  

Nanavira Thera: Ściśle mówiąc, ta Sutta odnosi się tylko do sekha i nie do puthujjana, gdyż ten ostatni potrzebuje czegoś więcej niż dobre sila, by zaprowadziło go to do wyzwolenia. To sekha jest tym, który ma ariyakanta sila wiodące go do (samma -) samadhi. Ale oczywiście nawet puthujjana potrzebuje mieć dobre sila i być wolny od wyrzutów sumienia jeżeli ma nadzieję uczynić postęp w swym nie-ariya samadhi.