Dla tego kto czuje

Mnisi, są trzy rodzaje błędnych poglądów, które choć w pełni przebadane, głęboko rozważone i przedyskutowane przez pustelników i braminów, wiodą ich jednak do ekstremów i stają się oni przez to utrzymującymi pogląd o nieefektywności działań. Jakie trzy? Są tu pewni pustelnicy i bramini którzy przedstawiają i utrzymują następujący pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez intencjonalne działania uczynione przez nie w ich przeszłych egzystencjach”. Są tu pewni pustelnicy i bramini którzy przedstawiają i utrzymują następujący pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez Najwyższą Istotę”. Są tu pewni pustelnicy i bramini którzy przedstawiają i utrzymują następujący pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są nieuwarunkowane i niedeterminowane”.

I teraz, mnisi, co do tych pustelników i braminów którzy przedstawiają i utrzymują pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez intencjonalne działania uczynione przez nie w ich przeszłych egzystencjach”, pytam ich: „Przyjaciele, czy to prawda, że przedstawiacie i utrzymujecie pogląd: 'Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez intencjonalne działania uczynione przez nie w ich przeszłych egzystencjach'? Na co ci pustelnicy i bramini odpowiadają: „Tak, czcigodny panie”. I na to deklaruję: „Przyjaciele, jeżeli tak by było, byłyby osoby które determinowane tylko przez intencjonalne działania uczynione przez nie w przeszłych egzystencjach, zabijałyby żywe istoty; kłamały; prowadziły się nieodpowiednio odnośnie zmysłowych przyjemności; obmawiały; używały ostrej mowy czy paplaniny; były chciwe; posiadały złą wolę wobec innych; utrzymywały błędne poglądy”.

Mnisi, w rzeczy samej, u tych którzy wierzą tylko w intencjonalne działania uczynione przez nich w ich przeszłych egzystencjach i utrzymują taki pogląd, nie mogą powstać takie mentalne czynniki jak pragnienie dokonania czy energia, rozróżnienie pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać. W rzeczy samej, mnisi, u tych którzy nie mogą prawdziwie dokonać rozróżnienia pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać i którzy żyją bez uważności i samo-powstrzymania, nie mogą u nich powstać poprawne przekonania sprzyjające zanikowi skalań. To twierdzenie obala błędne poglądy wysuwane przez tych pustelników i braminów którzy utrzymują, że wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez intencjonalne działania uczynione przez nie w ich przeszłych egzystencjach.

I teraz, mnisi, co do tych pustelników i braminów którzy przedstawiają i utrzymują pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez Najwyższą Istotę”, pytam ich: „Przyjaciele, czy to prawda, że przedstawiacie i utrzymujecie pogląd: 'Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez Najwyższą Istotę'? Na co ci pustelnicy i bramini odpowiadają: „Tak, czcigodny panie”. I na to deklaruję: „Przyjaciele, jeżeli tak by było, byłyby osoby które, determinowane tylko przez Najwyższą Istotę, zabijałyby żywe istoty; kłamały; prowadziły się nieodpowiednio odnośnie zmysłowych przyjemności; obmawiały; używały ostrej mowy czy paplaniny; były chciwe; posiadały złą wolę wobec innych; utrzymywały błędne poglądy”.

Mnisi, w rzeczy samej, u tych którzy wierzą tylko w intencjonalne działania uczynione przez nich jako warunkowane i determinowane przez Najwyższą Istotę i utrzymują taki pogląd, nie mogą powstać takie mentalne czynniki jak pragnienie dokonania czy energia, rozróżnienie pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać. W rzeczy samej, mnisi, u tych którzy nie mogą prawdziwie dokonać rozróżnienia pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać i którzy żyją bez uważności i samo-powstrzymania nie mogą u nich powstać poprawne przekonania sprzyjające zanikowi skalań. To twierdzenie obala błędne poglądy wysuwane przez tych pustelników i braminów którzy utrzymują, że wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są warunkowane i determinowane przez Najwyższą Istotę”.

I teraz, mnisi, co do tych pustelników i braminów którzy przedstawiają i utrzymują pogląd: „Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty nie są warunkowane i determinowane”, pytam ich: „Przyjaciele, czy to prawda, że przedstawiacie i utrzymujecie pogląd: 'Wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty nie są warunkowane i determinowane'? Na co ci pustelnicy i bramini odpowiadają: „Tak, czcigodny panie”. I na to deklaruję: „Przyjaciele, jeżeli tak by było, byłyby osoby które bez żadnych warunków i determinacji, zabijałyby żywe istoty; kłamały; prowadziły się nieodpowiednio odnośnie zmysłowych przyjemności; obmawiały; używały ostrej mowy czy paplaniny; były chciwe; posiadały złą wolę wobec innych; utrzymywały błędne poglądy. 

Mnisi, w rzeczy samej, u tych którzy wierzą, że intencjonalne działania uczynione przez nich są nieuwarunkowane i niedeterminowane i utrzymują taki pogląd, nie mogą powstać takie mentalne czynniki jak pragnienie dokonania czy energia, rozróżnienie pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać. W rzeczy samej, mnisi, u tych którzy nie mogą prawdziwie dokonać rozróżnienia pomiędzy tym jakie działania powinny być wykonane a od jakich powinno się powstrzymywać i którzy żyją bez uważności i samo-powstrzymania, nie mogą u nich powstać poprawne przekonania sprzyjające zanikowi skalań. To twierdzenie obala błędne poglądy wysuwane przez tych pustelników i braminów którzy utrzymują, że wszystkie materialne i niematerialne przyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne nieprzyjemne uczucia, wszystkie materialne i niematerialne ani-bolesne-ani-przyjemne uczucia doświadczane przez istoty są nieuwarunkowane i niedeterminowane.

Mnisi, takie są te błędne poglądy, które choć w pełni przebadane, głęboko rozważone i przedyskutowane przez pustelników i braminów, wiodą ich jednak do ekstremów i stają się oni przez to utrzymującymi pogląd o nieefektywności działań.

I teraz, mnisi, ta Dhamma którą nauczam, jest nie do obalenia, czysta, nienaganna, nie krytykowana przez inteligentnych pustelników i braminów. A jaka jest ta Dhamma?

„Jest tych sześć elementów”: to jest ta Dhamma której nauczam, nie do obalenia, czysta, nienaganna, nie krytykowana przez inteligentnych pustelników i braminów.

„Jest tych sześć baz dla kontaktu”: to jest ta Dhamma której nauczam, nie do obalenia, czysta, nienaganna, nie krytykowana przez inteligentnych pustelników i braminów.

„Jest tych osiemnaście mentalnych eksploracji”: to jest ta Dhamma której nauczam, nie do obalenia, czysta, nienaganna, nie krytykowana przez inteligentnych pustelników i braminów.

Mnisi, nauczam tych sześciu elementów. W zależności od czego ich nauczam? Te sześć elementów to element ziemi, element wody, element ognia, element powietrza, element przestrzeni i element świadomości. 

A w zależności od czego nauczam tych sześć baz dla kontaktu? Te sześć baz dla kontaktu to: baza oka-kontaktu, baza ucha-kontaktu, baza nosa-kontaktu, baza języka-kontaktu, baza ciała-kontaktu i baza umysłu-kontaktu.

A w zależności od czego nauczam osiemnastu mentalnych eksploracji? Widząc materialne formy okiem czyjeś myśli dotyczą tych materialnych form warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. Słysząc dźwięki uchem czyjeś myśli dotyczą tych dźwięków warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. Wąchając zapachy nosem, czyjeś myśli dotyczą tych zapachów warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. Smakując smaki językiem czyjeś myśli dotyczą tych smaków warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. Dotykając obiekty ciałem czyjeś myśli dotyczą tych obiektów warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. Poznając mentalne obiekty umysłem, czyjeś myśli dotyczą tych mentalnych obiektów warunkujących przyjemne, nieprzyjemne, bądź neutralne uczucie. O tym mówię, gdy nauczam osiemnastu mentalnych eksploracji.

A co do tych czterech szlachetnych prawd, w zależności od czego ich nauczam?

Determinowane przez te sześć elementów, następuje poczęcie w łonie. Gdy to poczęcie ma miejsce imię-i-materia dochodzi do bycia. Z imieniem-i-materią jako warunkiem, sześć baz dla kontaktu. Z sześcioma bazami dla kontaktu jako warunkiem, kontakt. Z kontaktem jako warunkiem, uczucie. To dla tego kto czuje, mnisi, ogłaszam: „To jest cierpienie; to jest powstanie cierpienia; to jest wstrzymanie cierpienia; to jest droga prowadząca do wstrzymania cierpienia”.

A czym jest ta szlachetna prawda o cierpieniu? Narodziny są cierpieniem, starość jest cierpieniem, śmierć jest cierpieniem, żal, płacz, ból, smutek i rozpacz są cierpieniem: w skrócie pięć agregatów objętych utrzymywaniem jest cierpieniem.

A czym jest szlachetna prawda o powstaniu cierpienia? Z ignorancją jako warunek, determinacje, z determinacjami jako warunek, świadomość, ze świadomością jako warunek, imię-i-materia, z imieniem-i-materią jako warunek, sześć baz, z sześcioma bazami jako warunek, kontakt, z kontaktem jako warunek, uczucie, z uczuciem jako warunek, pragnienie, z pragnieniem jako warunek, utrzymywanie, z utrzymywaniem jako warunek, istnienie, z istnieniem jako warunek, narodziny, z narodzinami jako warunek, starość i śmierć, żal, płacz, ból, smutek i rozpacz dochodzą do istnienia; takie jest powstanie tej całej masy cierpienia. To jest nazywane szlachetną prawda o powstaniu cierpienia.

A czym jest szlachetna prawda o wstrzymaniu cierpienia? Ze wstrzymaniem ignorancji, wstrzymanie determinacji, ze wstrzymaniem determinacji, wstrzymanie świadomości, ze wstrzymaniem świadomości, wstrzymane imienia-i-materii, ze wstrzymaniem imienia-materii, wstrzymane sześciu baz, ze wstrzymaniem sześciu baz, wstrzymane kontaktu, ze wstrzymaniem kontaktu, wstrzymane uczucia, z wstrzymaniem uczucia, wstrzymane pragnienia, ze wstrzymaniem pragnienia wstrzymane utrzymywania, z wstrzymaniem utrzymywania, wstrzymane istnienia, ze wstrzymaniem istnienia wstrzymane narodzin, ze wstrzymaniem narodzin, wstrzymane starości i śmierci, żalu, płaczu, bólu, smutku i rozpaczy; tak oto wstrzymana zostaje ta cała masa cierpienia.

A co jest drogą prowadzącą do wstrzymania cierpienia? To właśnie ta szlachetna ośmioraka ścieżka, mianowicie: właściwy pogląd, właściwa intencja, właściwa mowa, właściwe działanie, właściwy sposób utrzymania, właściwy wysiłek, właściwa uważność, właściwa koncentracja. 

 

Tej Dhammy, mnisi, nauczam, te cztery szlachetne prawdy są nie do obalenia, czyste, nienaganne, nie krytykowane przez inteligentnych pustelników i braminów.