Przykład z lutnią

SN 35: 246 

Mnisi, jeżeli u jakiegoś mnicha lub mniszki chęć czy pożądanie cz nienawiść czy złudzenie czy awersja umysłu miałyby powstać odnośnie form poznawanych przez oko, taki mnich powinien odwieść od nich umysł w ten sposób: 'Ta ścieżka jest budzącą lęk, niebezpieczna, pokryta kolcami, zarośnięta dżunglą, dewiacyjną, złą ścieżką, drogą trapioną przez niedostatek. To ścieżka uczęszczana przez podrzędnych ludzi; to nie ścieżka uczęszczana przez nadrzędnych ludzi. To nie dla ciebie'. W taki sposób umysł powinien być odwodzony od tych stanów odnośnie form poznawanych przez oko. Tak też w odniesieniu dźwięków poznawanych przez ucho ... zapachów poznawanych przez nos ... smaków poznawanych przez język ... obiektów dotyku poznawanych przez ciało ... obiektów mentalnych poznawanych przez umysł.

Załóżmy, mnisi, że dojrzał jęczmień i strażnik jest nieuważny. Jeżeli byk lubiący jęczmień wkroczyłby na pole jęczmienia, mógłby dogodzić sobie do woli. Tak też niepouczony przeciętniak który nie zachowuje wstrzemięźliwości wobec tych sześciu baz dla kontaktu dogadza sobie do woli tymi pięcioma strunami zmysłowych przyjemności.

Załóżmy, mnisi, że dojrzał jęczmień i strażnik jest uważny. Jeżeli byk lubiący jęczmień wkroczyłby na pole jęczmienia, strażnik złapałby go mocno za pysk. Trzymając go mocno za pysk, obwiązałby mu rogi, i tak go trzymając obiłby go mocno kijem. Po obiciu go, odciągnąłby byka. To mogłoby się zdarzyć drugi raz, trzeci. W taki sposób byk lubiący jęczmień, niezależnie czy poszedłby do wioski czy do lasu, czy nawykł do stania czy do siedzenia, pamiętając te uprzednie bicie kijem które otrzymał, nie wszedłby znów na to pole.

Tak też, kiedy umysł mnicha został stłumiony, dobrze stłumiony, odnośnie tych sześciu baz dla kontaktu, staje się on wewnętrznie stały, ustabilizowany, zjednoczony i skoncentrowany.

Załóżmy, mnisi, że był król czy królewski minister, który nigdy przedtem nie słyszał lutni. Mógłby usłyszeć dźwięk lutni i powiedzieć: „Dobry człowieku, co robi ten dźwięk – tak kuszący, tak miły, tak oszałamiający, tak czarujący, tak fascynujący?” Powiedzieliby mu: „To lutnia, panie, robi ten dźwięk – tak kuszący, tak miły, tak oszałamiający, tak czarujący, tak fascynujący”. Odpowiedziałby: „Idź człowieku, przynieś mi tą lutnię”.

„Przynieśliby mu ta lutnie i powiedzieli: „Panie, to jest ta lutnia, dźwięk której był tak kuszący, tak miły, tak oszałamiający, tak czarujący, tak fascynujący”. „Król powiedziałby: Dość z tą lutnią, człowieku. Przynieś mi tylko dźwięk”. Człowiek odpowiedziałby: „Ta lutnia, panie, składa się z licznych komponentów, i daje dźwięk gdy gra się na niej licznymi komponentami; to jest w zależności pergaminowej płyty rezonansowej, pudła, ramienia, głowy, strun, plektronu, i odpowiedniego wysiłku muzyka. Tak to jest, panie, że ta lutnia, składa się z licznych komponentów, i daje dźwięk gdy gra się na niej licznymi komponentami”.

Król rozbiłby lutnię na dziesięć bądź sto kawałków, i dalej zredukowałby je do odłamków. Po zredukowaniu ich do odłamków, spaliłby je w ogniu i zredukował je do popiołów i rozwiałby je na silnym wietrze czy pozwolił by uniosły je silny nurt rzeki. Wtedy powiedziałby: „Kiepską rzeczą, w rzeczy samej, jest ta tak zwana lutnia, jak również wszystko inne zwane lutnią. Jak większość nie zauważa tego, całkowicie przez to pochłonięta!”

Tak też mnisi, mnich bada materię do tego miejsca gdzie jest obszar dla materii, uczucie do tego miejsca gdzie jest obszar dla uczucia, percepcję do tego miejsca gdzie jest obszar dla percepcji, determinacje do tego miejsca gdzie jest obszar dla determinacji, świadomość do tego miejsca gdzie jest obszar dla świadomości. Tak jak bada materię do tego miejsca gdzie jest obszar dla materii, uczucie do tego miejsca gdzie jest obszar dla uczucia, percepcję do tego miejsca gdzie jest obszar dla percepcji, determinacje do tego miejsca gdzie jest obszar dla determinacji, świadomość do tego miejsca gdzie jest obszar dla świadomości, jakiekolwiek pojęcia „ja”, czy „moje”, czy „jestem” które pojawiały mu się przedtem, już dłużej mu się nie pojawiają.